Ennis House

Ennis House is 'n ikoniese privaat huis in die Los Feliz-buurt van Los Angeles, suid van Griffith Park op 'n heuweltop geleë waar dit 'n panoramiese uitsig oor die middestad van Los Angeles en die Stille Oseaan bied. Die huis is in 1923 deur die befaamde argitek Frank Lloyd Wright in opdrag van Charles en Mabel Ennis, eienaars van 'n winkelketting vir mansklere, in die Mayan Revival-styl ontwerp en deur die argitek se seun Lloyd Wright gebou en in die volgende jaar voltooi. Ennis House was die vierde en grootste woongebou wat volgens Wright se tekstielblokontwerp uit voorafvervaardigde betonblokke met kontrasterende gladde en bewerkte oppervlakke ontstaan het - naas die projekte La Miniatura in Pasadena, en Storer House en Freeman House wat in die Hollywood Hills verwesenlik is.

Danksy sy unieke ligging naby Hollywood en sy buitengewone ontwerp het Ennis House steeds weer die aandag van rolprentmakers getrek. Naas televisie-advertensies en -programme het die huis ook as toneel vir rolprente soos House on Haunted Hill (1959) en Ridley Scott se Blade Runner (1982) gedien.

Ennis House het in verval geraak nadat dit in die Northridge-aardbewing van 1994 en nog eens deur swaar reën in 2004/05 beskadig is. In 2005 is dit by die National Trust for Historic Preservation se lys van die «11 Mees bedreigde historiese geboue» («11 Most Endangered Historic Places») gevoeg. Ná enkele jare se herstel- en stabilisasiewerk is die huis in 2011 vir $4,5 miljoen aan die miljardêr Ron Burkle verkoop. Burkle, 'n bekende supermarkmagnaat, was een van die borge wat die koste van $17 miljoen vir die restourasiewerk gedra het - naas die Ennis House Foundation en die Federal Emergency Management Agency wat 'n skenking vir onder meer die gebou se strukturele stabilisering gemaak het. Op 16 Oktober 2019 het Burkle die huis aan 'n (nog) onbekende koper verkoop teen die rekordprys van $18 miljoen - die hoogste bedrag ooit wat vir 'n Frank Lloyd Wright-huis betaal is.^[1][2]

Ennis House word as die mees volmaakte voorbeeld van Frank Lloyd Wright se fassinasie met voor-Columbiaanse boukuns gedurende die 1920's beskou wat sy neerslag in 'n aantal ontwerpe in Suid-Kalifornië gevind het (tussen 1919 en 1925 het vier residensiële geboue en 'n kindergarten in Los Angeles ontstaan^[3]). Die massiewe betongebou, wat op 'n heuweltop bo-oor Hollywood en die Los Angeles-bekken ontstaan het, skep vir 'n waarnemer wat aan die voet van die steil heuwelhelling staan, die indruk van 'n laagliggende trappiramide. In vergelyking met Wright se ander ontwerpe vir residensiële gebou het Ennis House 'n buitengewoon monumentele voorkoms met 'n dominerende vertikale dimensie. Nogtans het die argitek die huis met sy voltooiing in 1924 meteens as sy gunstelingprojek beskou.

Historiese Sentraal-Amerikaanse trappiramides sou natuurlik nooit op 'n heuwel ontstaan het nie, maar die argitek was klaarblyklik van voorneme om die huis se ligging deel te laat word van sy ontwerp wat voorsiening gemaak het vir 'n kompleks met drie hoofgedeeltes - die opdraggewer se privaat woning met 'n woonruimte van altesaam 10 000 vierkante voet op sy laer en hoër vlak, 'n sentrale motorhuis-binnehof met plek vir 'n tiental motors en 'n klein privaat woning met motorhuis vir die eienaar se motorbestuurder, geleë aan die gebou se weskant. Dit word deur 'n ruim plaza van die hoofgebou geskei.

Ennis Huis se betreklik groot en hoë sitkamer op die huis se hoofverdieping is van loodglasvensters voorsien wat na die suide uitkyk en 'n panoramiese uitsig oor Hollywood en Downtown Los Angeles bied. Vir die venster het Wright 'n bloureën-rankplantpatroon as versiering gekies - as een van sy laaste dekoratiewe vensterontwerpe vir 'n residensiële gebou. Die vuurplek teen die noordmuur van die sitkamer is agter 'n loggia geleë wat uit hoë pilare van versierde betontekstielblokke gevorm word. 'n Diep balkon langs die oosmuur bied vir die eienaars die geleentheid om die aankoms van besoekers dop te hou. Gedurende groter sosiale byeenkomste of partytjies het dit daarnaas plek gebied vir musikante.

Die suidfasade van Ennis House is besonder indrukwekkend. Hier vorm die tweeverdiepinggebou 'n groot horisontale massa wat bo-oor die steil heuwelhelling verrys. Onderaan die huis sorg 'n twintig voet hoë stutmuur, wat eweneens van tekstielblokke gebou is, vir die stabilisasie van die struktuur.

Ennis House is trapsgewys van meer as 27 000 blokke op 'n betonplatform gebou, gesteun deur 'n stutmuur. Beton is in die 1920's nog as 'n betreklik nuwe boumateriaal beskou, veral wat privaat residensiële geboue betref. Vir Wright was beton 'n belowende materiaal met groot potensiaal vir die ontwerp en bou van bekostigbare behuising. Vir sy eie destydse projekte het hy 'n konstruksiestelsel met voorafvervaardigde betonblokke ontwikkel wat naas gladde ook bewerkte en versierde oppervlakke kon hê. Die bewerkte blokke het 'n unieke teksturele voorkoms aan sowel die buite- asook die binnekant van sy woongeboue verleen.

Die beton vir die blokke - 'n mengsel van gruis, graniet en sand wat op die bouperseel ontgin is - is per hand in aluminiumvorms gegiet. Hierdeur is blokke van 16 x 16 x 3,5 duim verkry wat met staalstawe aan mekaar «geweef» is. Na die betonblokke is derhalwe as «tekstielblokke» verwys.

Boukuns en bewaring

• (en) Frank Lloyd Wright Foundation: Ennis House
• (en) Los Angeles Conservancy: Ennis House

Media

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ennis House.
• YouTube.com: Uittreksel uit Blade Runner (1982) - Deckard se aankoms by Ennis House se motorhuis-binnehof
• YouTube.com: Ennis House as The House on Haunted Hill (uittreksel)
• YouTube.com: NBC Open House - Ennis House
• YouTube.com: Luxury View Media - Ennis House
• YouTube.com: Rondgang deur Ennis House met Rayni Williams, Williams & Williams Estates Group