Digitale donker era

Die digitale donker era verwys na 'n gebrek aan historiese inligting in die digitale era as 'n direkte gevolg van verouderde lêerformate, sagteware of hardeware wat onleesbaar, skaars of ontoeganklik raak namate tegnologieë ontwikkel en data verval.^[1]Toekomstige geslagte kan dit moeilik of onmoontlik vind om elektroniese dokumente en multimedia op te spoor, omdat dit in 'n verouderde en onduidelike lêerformaat opgeneem is, of op 'n verouderde fisiese medium, byvoorbeeld, slapskyfdiskette gestoor. Die naam is afgelei van die term Donker Eeue in die sin dat daar 'n relatiewe gebrek aan rekords in die digitale era kan wees, aangesien dokumente na digitale formate oorgedra word en oorspronklike kopieë verlore gaan. 'n Vroeë vermelding van die term was op 'n konferensie van die International Federation of Library Association and Institutions (IFLA) in 1997.^[2] Die term is ook in 1998 genoem tydens die Time and Bits-konferensie,^[3][4], wat mede-geborg is deur die Long Now-stigting en die Getty Conservation Institute.

Die probleem is nie net beperk tot teksdokumente nie, maar is net so van toepassing op foto's, video, klank en ander elektroniese dokumente. 'n Kwessie wat lei tot die gebruik van die term, is dat dokumente op fisiese media geberg word wat spesiale hardeware benodig om gelees te word en dat hierdie hardeware nie beskikbaar sal wees binne 'n paar dekades vanaf die skepping van die dokument nie. Dit is alreeds byvoorbeeld die geval dat skyfstasies wat 5¼-duim-diskette kan lees, nie geredelik beskikbaar is nie.

Die digitale donker era is ook van toepassing op die probleme wat ontstaan as gevolg van verouderde lêerformate. In so 'n geval is dit 'n gebrek aan nodige sagteware wat probleme veroorsaak om gestoorde dokumente oop te maak. Dit is veral problematies wanneer eienaarsformate gebruik word, in welke geval dit onmoontlik kan wees om toepaslike sagteware te skryf om die lêer te lees.

Berging van magnetiese banddata is 'n metode om data op magnetiese band te stoor. Dit word gebruik as 'n rugsteunmetode vir bewaring van digitale data en is een manier om 'n moontlike digitale donker era te verlig. In 2011 is byvoorbeeld honderde duisende Google-rekeninge teruggestel en die data in daardie rekeninge het verdwyn. Google kon die data na die e-posrekeninge herstel vanaf die data wat op magnetiese band gestoor is.^[5] Opberging van magnetiese data word ook deur finansiële instellings, hospitale, filmstudio's en vervaardigingsondernemings gebruik om inhoud te rugsteun.^[6] Magnetiese band kan honderde teragreep data bevat.^[7]

Die Internetargief het verklaar dat een van hul doelwitte is om die digitale donker era te voorkom.^[8] Selfs Vinton Cerf, vise-president van Google, het sy kommer oor die bewaring van data op die jaarvergadering van die Amerikaanse vereniging vir die bevordering van wetenskap in 2015 uitgespreek: "Soos die manier waarop ons inligting oor onsself bewaar, ontwikkel, word herinneringe gestoor in lêers wat ouer tegnologie gebruik terwyl toegang tot sodanige tegnologie moeiliker word. Dit kan beteken dat historici van die toekoms nie oor ons lewens kan leer nie.” Sy voorgestelde oplossing bestaan uit die bewaring van 'n monster van elke stukkie sagteware en hardeware wat al ooit bestaan het, sodat dit nooit verouderd raak nie. Hy het voorgestel dat hy 'n beeld van die inhoud, die toepassing en die bedryfstelsel met X-strale opneem, asook 'n beskrywing van die masjien. Hierdie inligting moet dan in plaas van in 'n museum op bedieners in die wolk gestoor word.^[9]

'n Bekende voorbeeld is NASA, waarvan die vroeë ruimte-rekords meer as een keer 'n donker era situasie ondervind het. Vir meer as 'n dekade was magnetiese bande vanaf die landing van Viking 2 op Mars in 1976 onverwerk gelaat. Toe dit later geanaliseer word, was die data onleesbaar, aangesien dit in 'n onbekende formaat was, en die oorspronklike programmeerders gesterf óf NASA verlaat het. Die beelde is uiteindelik onttrek na baie maande se soeke deur die gegewens en ondersoek na die werking van die opnamemasjiene.^[10]

Nog 'n voorbeeld is die BBC Domesday-projek waarin 'n opname van die land, 900 jaar nadat die Domesday Book gepubliseer is, saamgestel is. Alhoewel die oorspronklike Domesday Book van 1086 vandag nog leesbaar is, was daar groot vrees dat die disket van die 1986 Domesday Project onleesbaar sou word namate sagteware en skyfaandrywers wat die formaat kon lees, skaarser word. In 2002 het die CAMiLEON-projek egter die inligting na 'n stelsel genaamd DomesEm gemigreer om toegang tot die moderne rekenaars te verkry.^[11]Meer onlangs het die Domesday86-projek hierdie bewaringspoging voortgesit deur 'n digitaliseerder vir die oorspronklike laserskywe en emulasiesagteware vir die oorspronklike BBC Domesday-rekenaarstelsel te ontwikkel.

Enkripsie kan die probleem van die bewaring van data vererger, aangesien dekodering kompleksiteit toevoeg, selfs as die relevante sagteware beskikbaar is.^[12] Histories is geënkripteerde data redelik skaars, maar selfs met die baie eenvoudige middele wat deur die geskiedenis beskikbaar is, het baie voorbeelde voorgekom van dokumente wat slegs met groot moeite gelees kan word. Dit het byvoorbeeld die kapasiteit van 'n verspreide rekenaarprojek geneem om die meganies gegenereerde kode van 'n enkele kort duikboot-taktiese boodskap van die Tweede Wêreldoorlog te breek.^[13] Moderne enkripsie word in baie meer dokumente en media gebruik omdat uitgewers die beloofde beskerming van digitale regtebestuur (DRM) wil bekom.

Aangesien meer rekords in digitale vorm gestoor word, is daar verskeie maatreëls getref om elektroniese lêerformate te standaardiseer, sodat sagteware wat dit kan lees, wyd beskikbaar is Dit kan dan, indien nodig, weer op nuwe platforms geïmplementeer word.

PDF/A is 'n oop standaard gebaseer op Adobe Systems se PDF-formaat.^[14] Dit is wyd aanvaar deur regerings en argiewe regoor die wêreld, soos in die Verenigde Koninkryk.^[15] Die oopdokumentformaat vir Office-toepassings (OpenDocument) is in 2005 deur OASIS gestandaardiseer en deur die Internasionale Standaardeorganisasie (ISO) in 2006. Sedertdien is ondersteuning vir OpenDocument geïmplementeer in 'n groot aantal oopbron en eiendomssagteware. Daarom is die gebruik van OpenDocument een opsie vir die argivering van bewerkbare dokumente vanaf kantoortoepassings. Meer breedweg is die gebruik van oopbron sagteware 'n voorkomingsmaatreël^[16] Aangesien die bronkode vir die lees en skryf van 'n lêerformaat oop is, kan die kode gebruik word as basis vir toekomstige implementerings. In 2007 het die hoofinligtingsbeampte van die VK se nasionale argiewe gesê: "Ons verwelkom oopbron-sagteware omdat dit ons lewens vergemaklik."^[17]

In 2007 het Microsoft 'n vennootskap met die VK se Nasionale Argiewe aangegaan om die digitale donker era te voorkom en "miljoene onleesbare rekenaarlêers te ontsluit."^[18][19][20] Die VK se Nasionale Argiewe aanvaar nou verskillende lêerformate vir langtermyn berging, insluitend Office Open XML, PDF en OpenDocument. ^[21]

Sommige wetenskaplikes het die idee van die digitale donker era gekritiseer. Sommige hiervan beskou dit as 'n alarmistiese retoriek, soos David Anderson en Jon Tilbury wat beweer dat sodanige 'donker era' die huidige toestand verkeerd weergee. Hulle het aangevoer dat daar aansienlike vordering met digitale bewaring gemaak is en blyk uit die manier waarop organisasies voortgaan om kritieke langtermyn-digitale inligting op te spoor en te hergebruik terwyl hulle nuwe maniere vind om dit met die publiek te deel.^[22] Sommige geskiedkundiges vind ook fout met voorstanders van die digitale donker era vir historiese onakkuraathede. Dit sluit in die bewering van Marilyn Deegan en Simon Tanner dat die Gutenberg-drukrewolusie Europa uit die Donker Eeue gelei het, 'n periode wat gesê word gekenmerk is deur die verlies aan kennis van die antieke Grieke en Romeine.^[23] Daar word aangevoer dat kennis en inligting oor klassieke leer gedurende die Middeleeue herwin is en dit was nie hoofsaaklik as gevolg van die drukrewolusie nie, maar grotendeels agv die intellektuele uitruiling tussen Islamitiese en Christelike kulture.^[24]

• Digitale verrotting

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.