Ben Gurion Internasionale Lughawe

Ben Gurion-lughawe Hebreeus:נְמַל הַתְּעוּפָה בֵּן גּוּרְיוֹן
IATA: TLV – ICAO: LLBG
Opsomming
Tipe lughawe		Openbaar
Operateur		Israelse Lughawe-owerheid
Bedien		Israel
Ligging		Sentrale Distrik, Israel
Spil vir		El Al Arkia Airlines Israir Airlines CAL Cargo Air Lines
Hoogte bo seevlak		134 vt / 41 m
Webtuiste		http://www.iaa.gov.il/Rashat/en-US/Airports/BenGurion/
Landkaart
TLV Ligging in Israel
Aanloopbane
Rigting	Lengte		Oppervlak
	m	vt
03/21	2772	9094	Teer
08/26	4062	13 329	Teer
12/30	3112	10 210	Teer
Statistieke (2022)
Totale passasiers			20 008 532
Internasionale passasiers			19 221 007
Binnelandse passasiers			787 525
Lugbewegings			143 884
Bronne: Lugvaartinligtingspublikasie, Burgerlugvaartowerheid van Israel.[1][2]

Ben Gurion Internasionale Lughawe (IATA: TLV, ICAO: LLBG) is die internasionale lughawe van Israel. Dit is plaaslik ook onder sy Hebreeuse afkorting Natbag (Hebreeus: נתב"ג) bekend. Dit is een van twee lughawens wat in die Tel Aviv Metropolitaanse gebied geleë was, die ander is die voormalige Sde Dov-lughawe, wat sedert Julie 2019 nie meer in gebruik is nie, weens eiendomsontwikkeling aan die kus. Hierna is die Ramon-lughawe in Eilat in die verre suide van Israel geopen.

Ben Gurion-lughawe dien as 'n internasionale poort na Tel Aviv en Jerusalem se metropolitaanse gebiede, asook na die res van Israel. Die lughawe dien as 'n sentrum vir El Al, Israir Airlines, en Arkia Israel Airlines en het meer as 20 miljoen passasiers in 2022 hanteer.^[2]

Ben Gurion-lughawe is naby die voorstad Lod geleë, 19 km (12 myl) van die sentrum van Tel Aviv af, aan die suidoostelike buitewyke.^[1] Ben Gurion-lughawe word deur die Israelse Lughawe-owerheid bedryf, 'n korporasie wat in regeringsbesit is en alle openbare lughawens en grensposte in Israel bestuur.

Die lughawe het tydens die Britse mandaat van Palestina begin as 'n landingstrook van twee ongeplaveide aanloopbane aan die buitewyke van die dorp Lydda (nou Lod). Dit is in 1934 gebou op aandrang van Airwork Services.^[3] Die eerste passasiersdiens by die nuwe lughawe was die Misr Airwork-roete Kaïro–Lydda–Nicosia, wat op 3 Augustus 1935 ingewy is. Daarna het Misr via Lydda na Haifa en Bagdad gevlieg. Die eerste kontinentale Europese lugredery met 'n gereelde diens na Lydda was LOT Polish Airlines sedert 4 April 1937. Teen daardie tyd het Lydda-lughawe met vier ten volle operasionele aanloopbane van beton gespog. Holland se KLM, wat sedert 1933 by Gasa gestop het op pad na Batavia, Nederlands-Indië (nou Djakarta, Indonesië), het die diens in 1937 na Lydda verskuif. Imperial Airways het Lydda ook as 'n brandstofstop op pad na Indië gebruik.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog het Imperial Airways en later British Overseas Airways Corporation die diens na Lydda voortgesit tot die val van Frankryk in Junie 1940. Toe die Japannese weermag in Februarie 1942 na Birma en Malaya opgeruk het, het KLM sy roete na Batavia ingekort en Lydda die oostelike eindpunt van die roete gemaak. Misr Airwork, wat vlugte opgeskort het ná die Britse oorlogsverklaring, het die weeklikse Kaïro–Lydda–Nicosia-diens in Mei 1940 hervat.

In 1943 is die lughawe herdoop na "RAF Station Lydda" en het voortgegaan as 'n groot vliegveld vir militêre lugvervoer en vliegtuigveerbootbedrywighede tussen militêre basisse in Europa, Afrika, die Midde-Ooste (hoofsaaklik Irak en Persië) en Suidoos-Asië. In 1944, toe die Duitse bedreiging in die Midde-Ooste bedaar het, het Aviron Aviation Company vier keer per week begin vlieg tussen Lydda en Haifa.^[3]

Die eerste burgerlike transatlantiese roete, New York Stad na Lydda-lughawe, is in 1946 deur TWA ingewy. Die Britte het die lughawe aan die einde van April 1948 prysgegee.

Soldate van die Israelse Weermag het die lughawe op 10 Julie 1948 in Operasie Danny ingeneem en beheer oorgedra aan die nuut verklaarde staat Israel. In 1948 het die Israeli's die amptelike naam van die lughawe van Lydda na Lod (die nabygeleë dorp se naam in Hebreeus) verander, en die lughawe se naam het Lod-lughawe geword.^[4] Vlugte is op 24 November 1948 hervat.^[5] Daardie jaar het 40 000 passasiers deur die terminaal beweeg. Teen 1952 het die getal tot 100 000 per maand gestyg. Binne 'n dekade het lugverkeer toegeneem tot 'n punt waar plaaslike vlugte na Tel Aviv se ander lughawe, die Sde Dov-vliegveld aan die stad se noordkus, herlei moes word. Teen die middel-1960's het 14 internasionale lugrederye op die lughawe geland.

Die lughawe se naam is in 1973 van Lod na Ben Gurion Internasionale Lughawe verander om Israel se eerste premier, David Ben-Gurion, wat daardie jaar gesterf het, te vereer.

Alhoewel Ben Gurion-lughawe 'n teiken van Palestynse terreuraanvalle was, het die instel van streng veiligheidsmaatreëls verseker dat geen vliegtuig wat vanaf Ben Gurion-lughawe vertrek, ooit gekaap is nie. Aan die ander kant het vliegtuie wat uit ander lande gekaap is by Ben Gurion geland, wat bygedra het tot twee groot voorvalle in die lughawe se geskiedenis.

In die eerste voorval, op 8 Mei 1972, het vier Palestynse Swart September-terroriste 'n Sabena-vlug op pad vanaf Wene gekaap en dit gedwing om by die Ben Gurion-lughawe te land. Sayeret Matkal-kommando's, insluitend Benjamin Netanyahu, gelei deur Ehud Barak (albei toekomstige Israeliese premiers) het die vliegtuig bestorm, twee van die kapers doodgeskiet en die ander twee gevange geneem. Slegs een passasier is dood.^[6]

Later daardie maand, op 30 Mei 1972, in 'n aanval bekend as die Lod-lughawe-slagting, is 24 mense dood en 80 beseer toe drie lede van die Japannese Rooi Leër met masjiengewere in die passasiersaankomsgebied losgebrand het. Die slagoffers het Aharon Katzir, 'n prominente proteïenbiofisikus en broer van Israel se 4de president, ingesluit. Die beseerdes sluit in Efraim Katzir en 'n groep van twintig Puerto Ricaanse toeriste wat pas in Israel aangekom het.^[7] Die enigste terroris wat oorleef het, was Kozo Okamoto, wat lewenslange tronkstraf gekry het, maar in 1985 vrygelaat is as deel van 'n gevangene-uitruilplan met die PFLP-GC.^[8]

Meer geboue en aanloopbane is oor die jare bygevoeg, maar met die aanvang van massa-immigrasie uit Ethiopië en die voormalige Sowjetunie in die 1980's en 90's, sowel as die wêreldwye toename van internasionale sakereise, het die bestaande fasiliteite pynlik onvoldoende geword, wat die ontwerp van 'n nuwe moderne terminaal wat ook die verwagte toerisme-instroming vir die 2000 millennium-vieringe kan akkommodeer, genoodsaak het. Die besluit om met die projek voort te gaan is in Januarie 1994 geneem, maar die nuwe terminaal, bekend as Terminaal 3, het eers 'n dekade later, op 2 November 2004, sy deure geopen.^[9] Tydens 'n konflik met Gasa in Julie 2014 het verskeie lugrederye hul vlugte na die lughawe vir 'n paar dae verbied.^[10]

Die verste ononderbroke vlug wat van die lughawe vertrek het, was 'n private Airbus A340-500 wat besit word deur die miljardêr kasino-magnaat Sheldon Adelson wat op 2 Januarie 2017 na Honolulu gevlieg het op 'n roete oor die Arktiese Oseaan. Die vlug sou na verwagting 17 uur en 40 minute duur.^[11]

Ramon-lughawe, 'n internasionale lughawe naby die suidelike Israeliese stad Eilat, dien as 'n uitwyklughawe vir Ben Gurion-lughawe.

Voor die opening van terminaal 3 was terminaal 1 die hoofterminaalgebou by die Ben Gurion-lughawe. Op daardie stadium was die vertrekinweegarea op die grondvloer geleë. Van daar af het passasiers boontoe beweeg na die hoofvertreksaal, wat paspoortbeheer, belastingvrye winkels, BBP-sitkamers, een sinagoge en instaphekke bevat het. By die hekke is van reisigers verwag om met trappe af te klim om terug te keer na die grondvloer waar wagtende pendelbusse hulle na vliegtuie op die teerblad vervoer het. Die aankomssaal met paspoortbeheer, bagasiekarrousels, belastingvrye afhaal en doeane was aan die suidpunt van die gebou geleë. Die peronbusse het passasiers en bemanning na en van die terminaal na vliegtuie oorgeplaas wat meer as 500 m weg op die teerblad geparkeer was. Nadat terminaal 3 geopen is, is terminaal 1 gesluit, behalwe vir binnelandse vlugte na die lughawe in Eilat en regeringsvlugte soos spesiale immigrantevlugte uit Noord-Amerika en Afrika. Huurvlugte georganiseer deur Nefesh B'Nefesh wat immigrante van Noord-Amerika en Engeland vervoer, gebruik hierdie terminaal verskeie kere per jaar vir hul landingseremonies.^[12]

Terminaal 1 is in 2003 gesluit en heropen in 2007 as die binnelandse terminaal na uitgebreide opknappings, en in Julie 2008, om voorsiening te maak vir somerhuur- en laekostevlugte. Vanaf 2010 het verskeie laekoste-diensverskaffers se internasionale vlugte vanaf Terminaal 1 die hele jaar vertrek, insluitend Vueling-vlugte na Barcelona en easyJet-vlugte na Londen-Luton, Manchester, Genève en Basel. In 2015, as gevolg van verhoogde aanvraag en na nog 'n uitbreiding van die terminaal, het die Israelse Lughaweowerheid terminaal 1 aan alle laekoste-diensverskaffers beskikbaar gestel, onder sekere voorwaardes. Vlugte wat vanaf Terminaal 1 vertrek, word laer lughawefooie gehef as dié wat vanaf Terminaal 3 vlieg.

Tot en met die somer van 2017 is Terminaal 1 gebruik vir vluginboek, sekuriteitsifting en paspoortbeheer vir internasionale vlugte vir passasiers van sekere laekoste-lugrederye, maar na paspoortbeheer word passasiers met busse na die vertrekgang van Terminaal 3 vervoer vanwaar hulle op hul vlugte klim. Alle inkomende vlugte vir lugrederye wat uit Terminaal 1 werk, word in Terminaal 3 hanteer.

Beginende 19 Junie 2017 en na etlike maande se opknappingswerk, het Terminaal 1-passasiers egter begin om direk na hul vlugte vanaf Terminaal 1 vervoer te word, hoewel inkomende passasiers steeds in Terminaal 3 hanteer word. Die opknappings aan Terminaal 1 se instaparea het die toevoeging van belastingvrye winkels, restaurante en kafees ingesluit. Die terminaal was ook toegerus met gevorderde hantering van ingeboekte bagasie en siftingstelsels, soortgelyk aan dié in terminaal 3.

Gratis openbare pendelbusse ry vanaf Terminaal 3 en die spoorwegstasie na en van Terminaal 1, ongeveer elke 15 tot 30 minute (na gelang van die tyd van die dag).

Terminaal 3, wat op 28 Oktober 2004 geopen is, het Terminaal 1 vervang as die belangrikste internasionale poort na en van Israel. Die gebou is ontwerp deur Skidmore, Owings & Merrill. Die eerste vlug was 'n El Al -vlug na die John F. Kennedy Internasionale Lughawe in New York.

Werk aan Natbag 2000, soos die Terminaal 3-projek bekend was, was geskeduleer om voor 2000 voltooi te wees om 'n massiewe toestroming van pelgrims wat vir die Millennium-vieringe verwag word, te hanteer. Weens die nabyheid van die lughawe aan die land se grootste bevolkingsentrums en die probleem van geraasbesoedeling, is nog 'n internasionale lughawe gebou, die nuwe Ilan- en Assaf Ramon-lughawe in Suid-Israel.

Die algehele uitleg van Terminaal 3 is soortgelyk aan dié van lughawens in Europa en Noord-Amerika, met veelvuldige vlakke en aansienlike afstande om te stap nadat passasiers van die vliegtuie afgeklim het. Die stap word vergemaklik deur roltrappe en bewegende wandelpaaie. Die boonste vlak vertreksaal, met 'n oppervlakte van meer as 10 000 vk m, is toegerus met 110 inkloktoonbanke sowel as vluginligting vertoonstelsels. 'n Klein winkelsentrum, bekend as Buy & Bye, is oop vir beide reisigers en die algemene publiek. Op dieselfde vlak as die winkelsentrum is daar paspoortbeheer en sekuriteitskontroles.. Vliegtuie wat opstyg en land kan vanaf 'n kenmerkende gekantelde glasmuur gesien word. Die aankomssaal is op die grondvloer geleë waar daar ook 20 bykomende inkloktoonbanke is (wat Star Alliance- lugdienste bedien). Motorverhuurders is op 'n tussenvlak geleë tussen die vertrekkende en aankomende passasiersale. Terminaal 3 het twee sinagoges.[20]

Die Airport City- ontwikkeling, 'n groot kantoorpark, is oos van die hooflughawe-eiendom geleë. Dit is by die aansluiting van die Jerusalem en Tel Aviv metropolitaanse gebiede.

Die hoofkantoor van El Al is op Ben Gurion-lughawe geleë, asook die hoofkantoor van die Israelse Lughaweowerheid.

Daarbenewens is Israel Aerospace Industries se hoofkantoor op die lughawegronde, sowel as uitgebreide lugvaartkonstruksie- en herstelfasiliteite.

Die naaste aanloopbaan na terminale 1 en 3 is 12/30, 3 112 meter in lengte, en word gevolg deur 'n taxibaan. Die meeste landings vind plaas op hierdie aanloopbaan van wes na oos, wat vanaf die Middellandse See oor suidelike Tel Aviv nader. Tydens gure weer kan dit ook vir opstygings gebruik word (Rigting 12). 'n Opknappingsprojek van 17 miljoen NIS is in November 2007 voltooi wat die aanloopbaan versterk het en dit geskik gemaak het vir toekomstige wyerompvliegtuie. In September 2008 is 'n nuwe ILS wat die aanloopbaan bedien, geaktiveer. Die hoofaanloopbaan was van 2011 tot vroeg in 2014 gesluit om die verlenging van aanloopbaan 03/21 en ander konstruksieaktiwiteite in die omgewing van die aanloopbaan te akkommodeer.

Toe dit oorspronklik gebou is, was die kort aanloopbaan (rigting 03/21) 1 780 meter lank, wat dit te kort maak om die meeste hooflyn passasiersvliegtuie te akkommodeer. Dit het destyds hoofsaaklik vragvliegtuie van die Israeliese Lugmag gedien en as 'n rybaan vir aanloopbaan 26. Teen laat 2011 was die aanloopbaan egter gesluit en die meeste van die aktiwiteite in die militêre voorskoot oos van die aanloopbaan is permanent na die Nevatim-lugbasis in die suide van Israel verskuif. Aan die einde van Mei 2014 is die aanloopbaan heropen nadat dit herbou en verleng is tot 2 772 meter, wat dit toelaat om die meeste soorte vliegtuie te hanteer. Dit is toegerus met 'n ILS en hanteer meestal landings van noord na suid.

Die langste aanloopbaan op die vliegveld, 4062 m en die hoofaanloopbaan van oos na wes (rigting 08/26), word na verwys as die "stil aanloopbaan" aangesien stralers wat in hierdie rigting opstyg minder geraasbesoedeling vir omliggende inwoners veroorsaak. 'n Opknappingsprojek van 24 miljoen NIS wat in Februarie 2006 voltooi is, het die aanloopbaan versterk en dit geskik gemaak vir wyerompvliegtuie soos die reuse Airbus A380.[26]

Ben Gurion-lughawe word as een van die veiligste lughawens ter wêreld beskou,^[13][14] met 'n sekuriteitspan wat Israeliese Polisiebeamptes, Weermag- en Grenspolisiesoldate insluit. Die lughawe se sekuriteitswagte werk in beide uniform en gewone drag, om 'n hoë vlak van waaksaamheid te behou en enige moontlike bedreiging hok te slaan. Die lughawe was reeds die teiken van verskeie terroriste-aanvalle, maar geen poging om 'n vliegtuig vanaf Ben Gurion-lughawe te kaap het nog geslaag nie.

Sekuriteit by Ben Gurion Internasionale Lughawe werk op verskeie vlakke.

Alle motors, taxi's, busse en vragmotors gaan deur 'n voorlopige veiligheidskontrolepunt voordat hulle die lughawe-kompleks binnegaan. Gewapende wagte deursoek die voertuie deur in motors, taxi's en busse te kyk en 'n paar woorde met die bestuurder en passasiers te wissel. Gewapende sekuriteitspersoneel wat by die terminaalingange gestasioneer is, hou diegene wat die geboue binnegaan fyn dop. As iemand agterdog wek of senuweeagtig lyk, kan hulle 'n gesprek aanknoop om die persoon se bedoeling verder te evalueer. Gewapende personeel in burgerlike klere patrolleer die area buite die gebou, en versteekte toesigkameras werk te alle tye.

Binne-in die gebou is veiligheidsbeamptes in uniform sowel as burgerdrag voortdurend besig met patrollie. Vertrekkende passasiers word persoonlik deur sekuriteitsagente ondervra selfs voordat hulle by die inkloktoonbank aankom. Hierdie onderhoud kan so min as 'n minuut duur, of so lank as 'n uur as 'n passasier vir bykomende keuring geloot word. Bagasie- en lyfondersoeke kan uitgevoer word.

Tot Augustus 2007 was daar 'n stelsel van kleurkodes op ingeboekte bagasie, maar die praktyk is gestaak ná klagtes van diskriminasie. In die verlede is ingeboekte bagasie gekeur na die persoonlike onderhoud en voordat passasiers by die inboektoonbanke opgedaag het. Soms, as sekuriteit 'n persoon as 'n lae risiko beskou het, is hulle reguit deurgegee na die inkloktoonbanke, wat die hoof-X-straalmasjiene omseil het, 'n praktyk wat ook diskriminasieklagtes ontlok het. Hierdie proses is in April 2014 gestaak toe die hoof-X-straalmasjiene uit die passasierstoustaan-area in terminaal 3 verwyder is en bagasiekeuring begin uitgevoer word nadat die bagasie deur lugrederyverteenwoordigers ingeboek is (soos algemeen in die meeste lughawens regoor die wêreld). Terminaal 1 het dieselfde prosedure in die somer van 2017 begin gebruik.

Na aanmelding word alle ingeboekte bagasie met behulp van gesofistikeerde X-straal- en CT-skandeerders gekeur en in 'n drukkamer geplaas om enige moontlike plofbare toestelle te aktiveer wat afhanklik is van lugdruk. Na die inklokproses gaan passasiers voort na persoonlike sekuriteit en paspoortbeheer. Voordat passasiers deur die metaalverklikkers gaan en handbagasie deur die X-straalmasjien by die veiligheidskontrolepunt geplaas word, word paspoorte en instapkaartjies weer inspekteer en bykomende vrae mag gevra word. Voordat passasiers op hul vliegtuie klim, word hul paspoorte en instapkaartjies weer geverifieer.

Sekuriteitsprosedures vir inkomende vlugte is nie so streng nie, maar passasiers kan deur paspoortbeheer ondervra word, afhangende van hul land van herkoms, of lande wat hul voor hul aankoms in Israel besoek het. Passasiers wat Arabiese lande onlangs besoek het, is onderhewig aan verdere ondervraging.

Statistiek vir kommersiële operasies^[2]

Jaar	Passasiers	% verand.	Totale vlugte	% verand.
1999	08 916 436
2000	09 879 470	010.8%	080 187
2001	08 349 657	015.5%	069 226	13.7%
2002	07 308 977	012.5%	063 206	08.7%
2003	07 392 026	001.1%	061 202	03.2%
2004	08 051 895	008.9%	066 638	08.9%
2005	08 917 421	010.7%	070 139	05.3%
2006	09 221 558	003.4%	076 735	09.4%
2007	10 526 562	014.2%	084 568	10.3%
2008	11 550 433	009.7%	094 644	11.9%
2009	10 925 970	005.4%	089 442	05.5%
2010	12 160 339	011.3%	095 171	06.4%
2011	12 978 605	006.7%	099 527	04.6%
2012	13 133 992	001.2%	097 824	01.7%
2013	14 227 612	008.3%	104 850	07.2%
2014	14 925 369	004.9%	112 653	06.9%
2015	16 299 406	009.2%	118 861	05.5%
2016	17 936 810	010.0%	127 575	10.1%
2017	20 781 226	015.8%	142 938	12.94%
2018	22 949 676	010.8%	157 312	10.1%
2019	24 821 767	008.2%	167 886	06.7%
2020	04 457 439	080.6%	049 223	67.3%
2021	06 719 901	050.8%	075 321	53.0%
2022	20 008 532	197.8%	143 884	91.0%

Besigste roetes na en van TLV (2022)^[15]

Rang	Lughawe	Passasiers	% verandering	Lugrederye
1	Istanboel, Turkye	963 261	0256.4%	Turkish Airlines
2	Istanbul–Sabiha Gökçen, Turkye	806 072	0209.8%	AnadoluJet, Pegasus Airlines
3	Doebai, Verenigde Arabiese Emirates	763 421	0202.6%	Arkia, El Al, Emirates, flydubai, Israir
4	Parys–Charles de Gaulle, Frankryk	763 002	0171.9%	Air France, Arkia, easyJet, El Al
5	New York–JFK, Verenigde State	675 463	0068.6%	American, Delta, El Al
6	Antalya, Turkye	642 989	0532.4%	AnadoluJet, Corendon, Pegasus Airlines, Turkish Airlines
7	Newark, Verenigde State	608 544	0082.7%	El Al, United
8	Athene, Griekeland	598 791	0191.9%	Aegean, Arkia, Bluebird Airways, El Al, Israir, Ryanair
9	Londen–Heathrow, Verenigde Koninkryk	581 416	0175.0%	British Airways, El Al, Virgin Atlantic
10	Rome–Fiumicino, Italië	568 606	0404.1%	Arkia, Bluebird Airways, El Al, ITA Airways, Ryanair, Wizz Air

Top 10 besigste rederye van en na Ben Gurion Lughawe (2022)

Rang	Lugredery	Passasiers	% aandeel	Hoofkwartier
1	El Al Israel Airlines	4 181 569	21.8%	Ben Gurion Lughawe, Israel
2	Wizz Air	1 474 668	07.7%	Boedapest, Hongarye
3	Ryanair	1 308 650	06.8%	Swords, Ierland
4	Turkish Airlines	1 277 720	06.6%	Istanboel, Turkye
5	Israir Airlines	0827 020	04.3%	Tel Aviv, Israel
6	EasyJet	0803 056	04.2%	Luton, Verenigde Koninkryk
7	Pegasus Airlines	0788 899	04.1%	Istanboel, Turkye
8	Arkia	0705 949	03.7%	Tel Aviv, Israel
9	United Airlines	0668 988	03.5%	Chicago, Illinois, Verenigde State
10	Lufthansa	0566 230	02.9%	Keulen, Duitsland

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.