Nyu-York (shtat)

	Nyu-York ; New York
	Nyu-York ; New York
	Shtat
Nyu-York bayrogʻi	Nyu-York tamgʻasi
	Shtat laqabi: ; (Empire State)
Mamlakat	AQSh
Poytaxt	Albany
Eng yirik shaharlar	Nyu-York; Buffalo; Rochester;
Maydon; • Butun; • % suv	AQSh: 27-oʻrinda; 141297 km²; 13.46 %;
Aholi; • Butun (2021); • Zichlik; • Senat oʻrinlari; • Elektoral ovozlari	AQSh: 4-oʻrinda; 19571216 ; 159 kishi/km²; 29 ; 31
YIM; • YIM; • YIM/kishi	AQSh: 2-oʻrinda; $896,739 million; $46,510
Ittifoqqa kirish; • Sana	11-boʻlib; 1788-yil 26-iyul
Vaqt	UTC-5 (EST)
Qisqartma	NY [36]
Shtat guli	Rose; (Rosa)
Shtat daraxti	Sugar Maple; (Acer saccharum)

Bu atamaning boshqa maʼnolari ham mavjud. Qarang: Nyu-York (maʼnolari).

Nyu-York – AQShning shimoli-sharqiy qismidagi shtat. Atlantika okeani sohilida (Long-Aylend oroli ham Nyu-York tarkibida), Kanada bilan chegaradosh. Maydoni 141,3 ming km²^[1]. Aholisi – 19 571 216 kishi (2023)^[2]; 84% shaharlarda yashaydi. Maʼmuriy markazi – Albany shahri. Yirik shaharlari: Nyu-York, Buffalo, Rochester, Syracuse. Shtat hududining koʻp qismida Appalachi togʻ tizmalari (eng baland joyi 1 628 m) joylashgan. Iqlimi moʻtadil, sernam iqlim. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi 0–8 °C, iyulniki 20–23 °C. Yillik yogʻin 800–1 000 mm. Yirik daryolari: Gudzon, Saint-Lavrens. Oʻrmonlar bor.

Nyu-York – AQShning iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan va aholisi zich shtatlaridan biri. Sanoat mahsuloti ishlab chiqarish va savdo aylanmasi boʻyicha AQShda 1-oʻrinda. Qishloq xoʻjaligining yetakchi tarmoqlari: sut chorvachiligi, parrandachilik, sabzavotchilik, tokchilik.

Nyu-York hududini VII asr boshida gollandlar bosib olgan^[3]. Shtatning mahalliy aholisi qirib tashlangan. 1664-yilda Nyu-Yorkni inglizlar egallagan. 1776-yilda Nyu-York AQShni tuzishda qatnashgan dastlabki 13 shtatdan biri boʻlgan.

Demografiyasi

Aholining oʻsishi

Yil	Aholi	±%
1790	340 120	—
1800	589 051	+73.2%
1810	959 049	+62.8%
1820	1 372 812	+43.1%
1830	1 918 608	+39.8%
1840	2 428 921	+26.6%
1850	3 097 394	+27.5%
1860	3 880 735	+25.3%
1870	4 382 759	+12.9%
1880	5 082 871	+16.0%
1890	6 003 174	+18.1%
1900	7 268 894	+21.1%
1910	9 113 614	+25.4%

Yil	Aholi	±%
1920	10 385 227	+14.0%
1930	12 588 066	+21.2%
1940	13 479 142	+7.1%
1950	14 830 192	+10.0%
1960	16 782 304	+13.2%
1970	18 236 967	+8.7%
1980	17 558 072	−3.7%
1990	17 990 455	+2.5%
2000	18 976 457	+5.5%
2010	19 378 102	+2.1%
2020	20 201 249	+4.2%
2023	19 571 216	−3.1%

Manba: 1910–2020; 2023.^[4]^[2]

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 „How Wet is Your State? The Water Area of Each State | U.S. Geological Survey“. www.usgs.gov. Qaraldi: 2021-yil 5-oktyabr.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 „US Census Quickfacts, Population Estimates, July 1 2023“. Census.gov. United States Census Bureau. 2021-yil 26-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-dekabr.
↑ Scheltema, Gajus; Westerhuijs, Heleen. Exploring Historic Dutch New York: New York City * Hudson Valley * New Jersey * Delaware. Courier Corporation, October 17, 2018. ISBN 978-0-486-83493-1.
↑ „Historical Population Change Data (1910–2020)“. Census.gov. United States Census Bureau. 2021-yil 29-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-may.

Adabiyotlar

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi, 1-jild, Toshkent, 2000-yil.

Havolalar

Rasmiy sayti (inglizcha)
Nyu-York (shtat) Curlie katalogida

AQSh geografiyasiga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[area-1] 1,0 ^1,1 „How Wet is Your State? The Water Area of Each State | U.S. Geological Survey“. www.usgs.gov. Qaraldi: 2021-yil 5-oktyabr.

[PopHousingEst-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 „US Census Quickfacts, Population Estimates, July 1 2023“. Census.gov. United States Census Bureau. 2021-yil 26-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-dekabr.

[3] Scheltema, Gajus; Westerhuijs, Heleen. Exploring Historic Dutch New York: New York City * Hudson Valley * New Jersey * Delaware. Courier Corporation, October 17, 2018. ISBN 978-0-486-83493-1.

[4] „Historical Population Change Data (1910–2020)“. Census.gov. United States Census Bureau. 2021-yil 29-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-may.

[1]