Татар-информ

Татар-информ — Татарстанның сәяси, социаль-икътисади һәм мәдәни тормышына бәйле хәбәрләр җыючы һәм таратучы мәгълүмат агентлыгы.

«Татар-информ» мәгълүмат агентлыгы 1990 елның 6 июнендә КПССның Татарстан обкомы бюросы карары белән оештырылган. Документны обкомның беренче секретаре Минтимер Шәймиев имзалаган. ТАССР дәүләт нәшрият комитеты һәм «Пойнт» совет-фин уртак ширкәте тарафыннан үз хисабына яшәгән «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгы, оештырылган көннән бирле, татар, рус, инглиз телләрендә иҗтимагый, сәяси, икътисади, фәнни, мәдәни мәгълүмат тәкъдим итә. Бөтен дөнья татарлары хакында һәм татарлар өчен тиз арада төгәл мәгълүмат җиткерүче үзәк буларак оешкан агентлык, бер яктан, республикадан читтә яшәүче милләттәшләрне Татарстан белән бәйләүче нәтиҗәле чара буларак, икенче яктан, — Татарстан Республикасының куәтле мәгълүмат чыганагы буларак хезмәт итәр дип ният ителгән. Агентлык каршында Россия төбәкләре, БДБ илләре һәм чит илләрдә яшәгән татарларга атап чыгарылган атналык «Татар иле» һәм «Татарские края» (русча игезәге) газеталары һәм латин имлясы белән Tatar donyasi электрон газетасы чыгып килгән. Агентлыкның үз журналистларыннан тыш, Төркиядәге үз хәбәрчесе Рушания Алтай милләттәшләребезнең тормышы һәм шушы республикада Татарстанга, татарларга бәйле үзенчәлекле яңалыкларын тиз арада җиткерү мөмкинлеге табып эшли.

«Татар-информ» агентлыгын төзелгән көннән башлап Үмәр Богдалов, аннары Римма Ратникова, Рәшит Галләмов җитәклиләр. 2005 елда, Татарстандагы ММЧлары «Татмедиа» оешмасына куып кертелгәч, «Татаринформ» агентлыгына гендиректор итеп журналист Леонид Толчинский утыртыла. Шул вакыттан башлап, агентлык төрле төбәкләрдә сибелеп яшәгән татар халкы турында хәбәрләр чыганагы булудан туктый. Өч телдә тупланып барган агентлык сайты туздырылып, күпчелек мәгълүматлар «яна». Яңа җитәкче 2007 елда «Татар иле» басмасын туздырып ташлап, аннары сәбәп табып юкка чыгара.^[4]

2016 елда Татар-информда көтелгән үзгәрешләр башлана. Толчинский «үз теләге белән» башка җиргә күчерелә. 26 апрельдә агентлыкның яңа генераль директоры итеп танылган тележурналист Шамил Садыйков билгеләнә.^[5][6] Татар редакциясен яңа директор белән мәгълүм Адымнар тапшыруында хезмәттәшлек иткән журналист һәм блогер Рәмис Латыйпов билгеләнә. Әлеге үзгәрешләр татар редакциясенең эшенә уңай йогынты ясый. Татар телендәге сайт .tatar доменына күчерелә һәм эчтәлек ягыннан шактый алга китә. Сайтта даими рәвештә яңа материаллар, комментарийлар, оригиналь хәбәрләр урнаштырыла башлый.

Октябрь аенда агентлыкка моңарчы мөстәкыйль эшләгән intertat.ru һәм sntat.ru интернет-редакцияләр кушыла.^[7][8]

• Шамил Садыйков (2016 — 2019)^[9]
• Леонид Толчинский (2005 — 2016)^[10][11][12]
• Рәшит Галләмов (2004 — 2005)^[13][14]
• Римма Ратникова (1998 — 2004)^[15][16]
• Үмәр Богдалов (1990/1993? — 1998)^{[17][18][19][20]}

• ? (1990-94)
• Рафис Гыйззәтуллин (1994-97)
• ? (1997 — 2006)
• рус редакциясе
  • 2006 — 2016: Ләйсән Абдуллина^{[21][22][23][24]}
  • 2016 — 2019: Василина Олейник^[25]
  • 2019 — х.в.к. Ринат Билалов
• татар редакциясе
  • 2006 — 2016: ?
  • 2016 — х.в.к.: Рәмис Латыйпов^[26][27]

• 6 июнь 1990 ел — КПССның Татарстан обкомы бюросы карары белән Советлар Берлегендә беренче региональ мәгълүмат агентлыгы^[28][29] ТАССР дәүләт нәшрият комитеты һәм «Пойнт» совет-фин уртак ширкәте тарафыннан үз хисабына яшәгән ширкәт буларак оештырылган. Документны обкомның беренче секретаре Минтимер Шәймиев имзалаган.^[30]
• 27 март 1993 ел — Татарстан Президенты боерыгы нигезендә үзгәртелеп оештырылган.^[19][31][32]
• 31 гыйнвар 1998 ел — Татарстан Президенты боерыгы нигезендә Татарстан Республикасы Мәгълүматлаштыру һәм элемтә министрлыгы карамагына күчерелә.^[33]
• 12 май 2005 ел — Татарстан Президенты боерыгы нигезендә Татарстан Республикасы Мәгълүматлаштыру һәм элемтә министрлыгы карамагыннан чыгарыла, башка дәүләт карамагындагы ММЧлар белән Татмедиага күчерелә. .^[34]
• 23 август 2007 ел — Татарстан Президенты боерыгы нигезендә Татарстан Республикасы карамагындагы ММЧлар яңартылган Татмедиа карамагына күчерелә.^[35]
• 30 август 2016 ел — Татар телендәге сайт .tatar доменына күчерелә.^[28][29]
• 5 октябрь 2016 ел — агентлыкка моңарчы мөстәкыйль эшләгән intertat.ru һәм sntat.ru интернет-редакцияләр кушыла.^[7][8][36]

Мәгълүмат агентлыгының генераль директоры сүзләренчә, агентлыкның аудиториясе киңәя. Әгәр 2016 елның апрель аенда "Татар-информ" ны көненә 11 мең кеше укыса, декабрьдә алар саны 33 меңгә җиткән. Татар редакциясенең аудиториясе турында аерым мәгълүмат юк.^[37]

Татар редакциясенең айлык аудиториясе 2016 елның сентябрь аенда 117 000 тирәсе.^[38][39]

• tatar-inform.ru 2017 елның 22 апрель көнендә архивланган. һәм tatar-inform.tatar 2018 елның 16 декабрь көнендә архивланган. аудиториясе @ alexa.com
• tatar-inform.ru һәм tatar-inform.tatar аудиториясе @ hypestat.com
• tatar-inform.ru һәм tatar-inform.tatar аудиториясе @ liveinternet.ru: aтна  • 31 көн

• Twitterда: рус., тат.
• YouTubeта: рус., тат.
• Facebookта: рус., тат.
• Vk.comда: рус., тат.
• Instagram белдергечендә: рус., тат.
• Telegram белдергечендә: рус., тат.

• Мәгълүмат агентлыгын сыйфатлы журналистика урынына иҗтимагый–сәяси пропаганда тарату белән шөгыйльләнүдә гаепләүчеләр табыла.^[40][41]
• Мәгълүмат агентлыгы сайты 2016 елда Белем җәүһәрләре бәйгесенең «.tatar домены — җәүһәрләр чыганагы» номинациясендә беренчелекне яулый.^[42][43]

• Башинформ

• Татмедиа
• Татнет

• “Татар-информ” мәгълүмат агентлыгына 24 ел тулды 2016 елның 4 март көнендә архивланган.

• «Татаринформ» сайты (тат.)