Павел Аникин (1873)
| Павел Аникин | |
|---|---|
 | |
| Туган | 17 декабрь 1873 Сөнгәләй өязе, Сембер губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 21 апрель 1938 (64 яшь) Мәскәү, СССР |
| Күмү урыны | «Коммунарка» ату полигоны[d] |
| Әлма-матер | Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты |
| Һөнәре | сәясәтче |
| Эш бирүче | Мәскәү дәүләт педагогика университеты[d] |
| Сәяси фирка | Россия социал-демократик эшчеләр фиркасе |
Павел Алексеевич Аникин (1873 елның 17 декабре - 21 апреле 1938) - укытучы, Саратов губернасыннан II чакырылыш Дәүләт Думасы депутаты.
Биографиясе
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Крестьяннардан. Әтисе — игенче, күпмедер вакыт буяу остаханәсе тоткан. Сердобскида башлангыч белем ала. 1893-1896 елларда Самара губернасында авыл халык мәктәбе укытучысы булып хезмәт итә. Казан укытучылар институтын тәмамлаган. 1899 елдан Казан һәм Саратов губерналарының төрле шәһәрләрендә югары башлангыч училищелар укытучысы булып эшли. 1903-1905 елларда социал-демократларның ирекле инициатив төркемендә агитатор һәм пропагандист була, укучылар арасында пропаганда остасы буларак эшли. Канлы якшәмбедән соң (1905 елның 9 гыйнварында) кулга алына, бер айга якын ирекле төрмәдә үткәрә. 1905 елның октябрендә амнистия буенча азат ителә. Сердобск шәхси хатын-кызлар гимназиясендә укыта.
Сердобск өязеннән сайлаучы. 1907 елның 6 февралендә Саратов губернасы сайлаучыларының гомуми составыннан II чакырылыш Дәүләт Думасы депутаты итеп сайлана, 88 тавыш җыеп, социаль-демократик фракция составына керә; фракциянең меньшевистлар канаты комитеты әгъзасы була. Дума комиссиясе һәм халык мәгарифе комиссиясе әгъзасы. Аграр мәсьәлә буенча фикер алышуларда катнаша.
Дәүләт Думасы роспускы алдыннан хөкүмәт аларны бирүне таләп иткән 16 Социаль-демократик депутатның берсе. 1907 елда 2 нче Думаның социаль-демократик фракциясе эше буенча 100 һәм 102 җинаять җәзасы буенча 5 ел катор эшләренә хөкем ителгән. 1910 елга кадәр Петербург төрмәсендә, 1910 елдан 1912 елга кадәр Александровка үзәгендә төрмәдә утыра. 1912 елда Иркутск губернасының Тельмин волостена китә. Аннан Иркутск янындагы Усолье авылына күчеп килә.
1917 елның мартында Себердән Үзәк Россиягә кайта. 1917 елның көзеннән 1918 елның октябренә кадәр Саратов губернасының Сердоб өязендә халык белеме буенча инструктор була. 1918 елның апрелендә РСДРП(м) партиясеннән чыга. Аннары Мәскәүгә күчеп килә, анда күп еллар дәвамында Мәскәү педагогия институтында рус теле укыта. Элеккеге политкаторжаннар һәм поселенецларның Бөтенсоюз җәмгыяте әгъзасы.
1938 елның 7 гыйнварында НКВД кулга ала. 1938 елның 21 апрелендә контрреволюцион террорлык оешмасында катнашуда гаепләнү буенча Югары судның Хәрби коллегиясе атып үтерүгә хөкем итә. Шул ук көнне Мәскәү янындагы «Коммунарка» полигонында атып үтерелә һәм җирләнә.
1957 елның 22 августында СССР Югары Судының Хәрби коллегиясе тарафыннан реабилитацияләнә.
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Боиович М. М. Члены Государственной думы (Портреты и биографии). Второй созыв. М, 1907. С. 306
- Деятели революционного движения в России. Биобиблиографический словарь. Том 5. В. 1.
- Канищев В. Ю. Аникин, Павел Алексеевич // Государственная дума Российской империи: 1906—1917. Б. Ю. Иванов, А. А. Комзолова, И. С. Ряховская. Москва. РОССПЭН. 2008. С. 22. 2020 елның 2 декабрь көнендә архивланган.
- Российский государственный исторический архив. Фонд 1278. Опись 1 (2-й созыв). Дело 12; Дело 567. Лист 7.