Бөре өязе

Бөре өязе рус. Бирский уезд Өяз үзәге гербы Губерна гербы Губерна Уфа губернасы Үзәк Бөре Нигезләү датасы 1780 ел Юкка чыгару датасы 1922 ел Мәйдан 21 629,5 чакрым² (1897) Халык саны 497 696 кеше[1]

Бөре өязе (рус. Бирский уезд, баш. Бөрө өйәҙе) — Уфа губернасы эчендә административ-территориаль берәмлек.

Бөре өязе 1781 елда Уфа наместниклыгы эчендә оештырыла.

1796—1865 елларда Ырынбур губернасы составында, 1865 елдан — Уфа губернасы составында.

Халык комиссарлары Шурасы рәисе В.И. Ленин кул куйган АТССР оештыру турындагы дикретта Бәләбәй һәм Бөре өязләренең Татарстанга кушылу-кушылмау мәсәләсе халыкның ачык демократик тавыш бирү юлы белән хәл ителергә тиеш булган, ләкин референдум үткәрелмәгән. 1922 елда Уфа губернасы бетерелә, күпчелек татарлар яши торган төбәкләр Башкортстанга калдырыла.

Идарә итүнең кантун системы кертелгәчтен, өяздә 10 нчы башкорт һәм 4 нче мишәр кантоннары оештырыла. 1800 елда өяздә 496 торак пункт була, XIX гасыр азагында — 1784. 1865 елда өяз 5 ыстанга бүленә. 1873 елдан вулыслар саны — 45, 1922 елдан — 43 вулыс.

Туган тел буенча (1897 елдагы җани��әп буенча) һәм милләт буенча (1920):

Бөрө өязе төньяк өлеше халкы башлыча урман кәсепләре, үзәк һәм көньяк өлеше игенчелек, малчылык һәм умартачылык белән шөгыльләнә. XX гасыр башында өяз халкының 84%‑ы авыл хуҗалыгында мәшгуль була. 1904 елда сөрүлек җирләр мәйданы (мең дисәтинә) 416,4 тәшкил итә, шул исәптән арыш чәчүлеге — 193,4, солы — 106,2, карабодай — 46,7, тары — 22,9, борай — 16,8, бодай — 8,7, борчак — 9,5, бәрәңге — 5; сыер малы саны — 45415 баш, елкы — 37133, сарык — 85351, кәҗә — 7743, чучка — 8255. XIX гасыр азагында 2 аркан ишү, 6 дегет кайнату, 18 кирпеч сугу һәм 13 поташ заводы эшли. Бөредә, Абдулла, Айбүләк, Андреевка, Борай, Дүртөйле, Истәк, Яркәй, Касев, Можар, Мәскәү, Николо‑Берёзовка, Усы‑Степановка, Сәйтәк, Яңа Троицкий ауылларда ярминкәләр үткәрелә. 1858 елда Агыйделдә парахут бәйләнеше ачыла. 1865 елда 312 мәчет, 26 чиркәү һәм 31 чәсәүнә исәпләнә.