Uluslararası alan adı

Uluslararası alan adı (İngilizce: Internationalized domain name) (IDN), internet alan adlarında yalnızca ASCII^[a] kullanılabilmesinin getirdiği kısıtlamaları ortadan kaldırmak amacıyla ortaya çıkmış bir girişimdir. Alan adlarında diğer alfabelerin bazı özel karakterlerinin (ü, ö, Ø, α, β, ح gibi) de kullanılabilmesini sağlar. Ayrıca alan adlarının Arap alfabesi ve İbrani alfabesi gibi alfabeler için sağdan sola yazılmasını da sağlayabilir.^[1]

Web tarayıcısının ASCII karakterler dışındaki karakterleri doğrudan DNS'e aktarması mümkün değildir. Bu yüzden onların yerine bir kodlama sistemine göre bazı ASCII karakterlerini ekleyerek yeni bir alan adı oluşturur. Örneğin "örnek.com.tr" adresi için bu dönüşüm "xn--rnek-4qa.com.tr" şeklindedir.^[2] Bu örnekte ASCII karakteri olmayan "ö" harfi, bir kodlama sistemi ile yerini ASCII karakterlerine bırakmıştır. Burada her ne kadar DNS sistemine "xn--rnek-4qa.com.tr" olarak iletilse de kullanıcı adrese erişmeye çalışırken pek çok modern web tarayıcısında "örnek.com.tr" şeklinde yazabilir.

Yurt dışında, özellikle Latin alfabesi kullanmayan ülkelerde uluslararası alan adları çok popülerdir. Türkiye'de genellikle IDN yerine harflerin ASCII karakterlerindeki benzerleri kullanılmaktadır. Örneğin genellikle "örnek.com.tr" yerine "ornek.com.tr" kullanılır.

IDN'lerin en önemli eksiklerinden biri, e-postalarda doğrudan yazılamamasıdır. Örneğin "ornekposta@örnek.com.tr" şeklinde bir e-posta adresi var olamaz. Bunun yerine "ornekposta@xn--rnek-4qa.com.tr" şeklinde kullanılmalıdır ki bu bazen kafa karışıklığına sebep olabilir ve estetik olarak tercih edilmeyebilir.^[1]

Bazı ülkelerin iki harfli üst düzey alan adlarının (ccTLD) haricinde uluslararası alan adı biçiminde bir üst düzey alan adları da vardır. Bu ülkeler genellikle Latin alfabesi kullanmayan ülkelerdir. Bu ülkelerin ve sahip oldukları uluslararası ülke üst düzey alan adlarının listesi tabloda verilmiştir.

Ülke	ccTLD[3]	IDN ccTLD[4]	DNS adı	DNSSEC[b]
Birleşik Arap Emirlikleri	.ae	امارات.	xn--mgbaam7a8h	Yok
Ermenistan	.am	.հայ	xn--y9a3aq	Var
Bangladeş	.bd	.বাংলা	xn--54b7fta0cc	Yok
Bulgaristan	.bg	.бг	xn--90ae	Var
Bahreyn	.bh	البحرين.	xn--mgbcpq6gpa1a	Var
Belarus	.by	.бел	xn--90ais	Var
Çin	.cn	.中国 .中國	xn--fiqs8S xn--fiqz9S	Var
Cezayir	.dz	الجزائر.	xn--lgbbat1ad8j	Yok
Mısır	.eg	مصر.	xn--wgbh1c	Var
Avrupa Birliği	.eu	.ею (Bulgarca) .ευ (Yunanca)	xn--e1a4c xn--qxa6a	Var
Gürcistan	.ge	.გე	xn--node	Yok
Yunanistan	.gr	.ελ	xn--qxam	Var
Hong Kong	.hk	.香港	xn--j6w193g	Var
İsrail	.il	ישראל.	xn--4dbrk0ce	Var
Hindistan	.in	भारत, بھارت, భారత్, ભારત, ਭਾਰਤ, ভারত, இந்தியா, ಭಾರತ, ഭാരതം, ভাৰত, ଭାରତ, بارت, भारतम्, भारोत ڀارت	xn--h2brj9c xn--mgbbh1a71e xn--fpcrj9c3d xn--gecrj9c xn--s9brj9c xn--45brj9c xn--xkc2dl3a5ee0h xn--2scrj9c xn--rvc1e0am3e xn--45br5cyl xn--3hcrj9c xn--mgbbh1a xn--h2breg3eve xn--h2brj9c8c xn--mgbgu82a	Var
Irak	.iq	عراق.	xn--mgbtx2b	Yok
İran	.ir	ایران.	xn--mgba3a4f16a	Yok
Ürdün	.jo	الاردن.	xn--mgbayh7gpa	Yok
Güney Kore	.kr	.한국	xn--3e0b707e	Var
Kazakistan	.kz	.қаз	xn--80ao21a	Yok
Laos	.la	.ລາວ	xn--q7ce6a	Var
Sri Lanka	.lk	.இலங்கை .ලංකා	xn--xkc2al3hye2a xn--fzc2c9e2c	Yok
Fas	.ma	المغرب.	xn--mgbc0a9azcg	Yok
Kuzey Makedonya	.mk	.мкд	xn--d1alf	Yok
Moğolistan	.mn	.мон	xn--l1acc	Var
Makao	.mo	.澳門	xn--mix891f	Yok
Moritanya	.mr	موريتانيا.	xn--mgbah1a3hjkrd	Var
Malezya	.my	مليسيا.	xn--mgbx4cd0ab	Var
Umman	.om	عمان.	xn--mgb9awbf	Yok
Pakistan	.pk	‎‎پاکستان.	xn--mgbai9azgqp6j	Var
Filistin	.ps	فلسطين.	xn--ygbi2ammx	Yok
Katar	.qa	قطر.	xn--wgbl6a	Yok
Sırbistan	.rs	.срб	xn--90a3ac	Var
Rusya	.ru	.рф	xn--p1ai	Var
Suudi Arabistan	.sa	السعودية.	xn--mgberp4a5d4ar	Var
Sudan	.sd	سودان.	xn--mgbpl2fh	Yok
Singapur	.sg	.新加坡 .சிங்கப்பூர்	xn--yfro4i67o xn--clchc0ea0b2g2a9gcd	Var
Suriye	.sy	سورية.	xn--ogbpf8fl	Yok
Tayland	.th	.ไทย	xn--o3cw4h	Var
Tunus	.tn	تونس.	xn--pgbs0dh	Var
Tayvan	.tw	.台灣 .台湾	xn--kpry57d xn--kprw13d	Var
Ukrayna	.ua	.укр	xn--j1amh	Yok
Yemen	.ye	اليمن.	xn--mgb2ddes	Yok