Ulusal birlik hükûmeti
| Makale serilerinden |
| Parti siyaseti |
|---|
Ulusal birlik hükûmeti veya millî birlik hükûmeti, genellikle savaş veya diğer ulusal acil durumlar sırasında mecliste yer alan tüm partilerin (veya tüm büyük partilerin) geniş bir koalisyon hükûmetidir. Ulusal birlik hükûmetinde muhalefet yoktur veya muhalefet partileri çok küçük ve ihmal edilebilir niteliktedir.
Ülkelerine göre örnekleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika Birleşik Devletleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan İç Savaşı sırasında, partizan siyaseti aşma umuduyla Abraham Lincoln, ikinci dönemi için Demokratlardan Andrew Johnson ile birlikte yeni kurulan Ulusal Birlik Partisi'nde bir araya geldi. Ulusal Birlik Partisi, üyelerin diğer siyasi partilerle ilişkilerini sürdürmelerine izin verdi.
Amerikan İç Savaşı'ndan bu yana geleneksel anlamda Amerika Birleşik Devletleri'nde "millî birlik" hükûmeti hiç olmamıştır. Ancak ulusal felaketler veya savaşlar sırasında, iki partinin kısa süreli olarak "Başkanın etrafında toplandığı" birkaç örnek olmuştur. Bu örnekler, Pearl Harbor saldırısı, John F. Kennedy suikasti ve 11 Eylül saldırıları gibi, sadece dünya çapında etki yaratmakla kalmamış, aynı zamanda görevdeki başkanın onay derecesinde büyük bir artışa yol açmıştır.[1]
Afganistan
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrasında, Ashraf Ghani'nin Afganistan Cumhurbaşkanı ve Abdullah Abdullah'ın Afganistan Başbakanı olarak yeni bir görevle birlikte Ulusal Birlik Hükûmeti (UBH) kuruldu. Bu güç paylaşımı anlaşması, 2019 Afganistan cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra dağıldı. Ardından Ghani, Başbakanlık görevini kaldırdı, Abdullah ise Ghani'nin cumhurbaşkanlığını tanımayı reddetti ve Kuzey Afganistan'da yeni bir hükûmetin oluşturulmasını talep etti. Her iki siyasetçi de Taliban'ın Afganistan Savaşı'nı kazanması ve ülkeyi yeniden ele geçirmesiyle iktidardan düştü.[2]
Hırvatistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Hırvatistan, Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı'nın patlak vermesinden sonra 1991 yılında Başbakan Franjo Gregurić liderliğinde bir ulusal birlik hükûmeti kurdu. Kabine azınlık partilerinden bakanları içerdi.
Estonya
[değiştir | kaynağı değiştir]Estonya, Estonya Bağımsızlık Savaşı sırasında ve Estonya Komünist Partisi'nin 1924 darbe girişimi öncesinde ulusal birlik hükûmetlerine sahipti.
Yunanistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunanistan'daki bir ulusal birlik hükûmetine genellikle ekümenik hükûmet denir:
- 1926 Alexandros Zaimis yönetiminde
- 1944, Georgios Papandreu yönetiminde
- 1974 Konstantinos Karamanlis yönetiminde
- 1989, Xenophon Zolotas yönetiminde
- 2011 Lucas Papademos yönetiminde
Macaristan
[değiştir | kaynağı değiştir]Macaristan'da ulusal birlik hükûmetlerinin ortaya çıktığı beş dönem vardır:
- 1917–1918, Birinci Dünya Savaşı sırasında (Móric Esterházy ve Sándor Wekerle kabineleri)
- 1919–1920, Károly Huszár kabinesi, Macaristan Krallığı'nın restorasyonu
- 1944–1945, bu arada II. Dünya Savaşı, Ulusal Birlik Hükümeti (Ferenc Szálasi kabinesi)
- 1944–1947, muhalefet hükûmeti bu arada II. Dünya Savaşı (Béla Miklós) ve Zoltán Tildy ve Ferenc Nagy kabinelerini takip ettikten sonra)
- 1956, 1956 Macar Devrimi sırasında (Imre Nagy'nin üçüncü kabinesi)
İsrail
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail, tarihi boyunca önemli rakip partilerin bir araya gelerek oluşturduğu birkaç ulusal birlik hükûmetine sahne olmuştur. Bu koalisyonlar, 1967 yılında yaşanan Altı Gün Savaşı döneminde, 1980'lerin sonlarında ve 2020'deki COVID-19 pandemisi sırasında kurulmuştur. 2021'de kurulan 36. hükûmet, İsrail tarihindeki en çeşitli hükûmetlerden biri olarak kaydedilmiştir. Bu hükûmet, sağcı, merkezci, solcu ve bir İslamcı siyasi partiden oluşmuştur.
2023 Ekim ayındaki Hamas saldırılarının ardından İsrail savaş kabinesi kuruldu.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "United in Remembrance, Divided over Policies". Pew Research Center. 1 Eylül 2011. 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "The 'National Unity Government' (NUG) deal (full text)". Afghanistan Analysts Network - English. 20 Eylül 2014. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Lawmakers approve new emergency cabinet, after Jewish and Arab MKs spar in plenum". 12 Ekim 2023. 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ Zaptia, Sami (5 Şubat 2021). "BREAKING: New unified Libyan government selected by LPDF in Geneva". Libya Herald. 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- ^ Zaptia, Sami (15 Şubat 2021). "Aldabaiba and Menfi continue to hold meetings ahead of government formation and approval by parliament". Libya Herald. 16 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021.