Uganda-Tanzanya Savaşı
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Uganda-Tanzanya Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Uganda-Tanzanya Savaşı | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
Destekleyenler:  Pakistan Suudi Arabistan |
Destekleyenler:  Zambiya Angola Etiyopya Cezayir | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Idi Amin Yusuf Gowon Isaac Maliyamungu Ali Fadhul Muammer Kaddafi Mutlaq Hamdan × Mahmoud Da'as |
 Julius Nyerere Abdallah Twalipo Tumainiel Kiwelu David Musuguri Silas Mayunga Tito Okello David Oyite-Ojok Yoweri Museveni | ||||||
| Güçler | |||||||
|
~20,000 Uganda Askeri ~4,500 Libya Askeri 400'den Fazla Filistin askeri |
150,000 Tanzanya askeri 2,000 Uganda Ulusal Kurtuluş Cephesi Askeri  800 Mozambik Askeri | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
~1,000 Ugandalı öldürüldü ~3,000 Ugandalı esir düştü ~600 Libya'lı öldürüldü ~59 Libyalı esir düştü ~200 Filistinli öldürüldü |
~373 Tanzanyalı öldürüldü ~150 Uganda Ulusal Kurtuluş Cephesi askeri öldürüldü | ||||||
| ~1,500 Tanzanyalı ve 500'den fazla Ugandalı sivil hayatını kaybetti. | |||||||
Uganda-Tanzanya savaşı, Ekim 1978'den Haziran 1979'a kadar süren ve Uganda Devlet Başkanı Idi Amin'in devrilmesiyle sonuçlanan ve Tanzanya lehine sonuçlanmış bir savaştır.[1] 1971'de Idi Amin'in dönemin Devlet Başkanı Milton Obote'yi devirmesiyle iki ülke arasındaki ilişkiler bozulmaya başladı. Tanzanya Devlet Başkanı Julius Nyerere, Obote ile yakın ilişki içindeydi ve 1972'de Uganda'da Obote'nin isyan başlatma girişimini destekledi. Ufak çaplı bir çatışmaya yol açan bu isyan yine Tanzanya Devlet Başkanı'nın desteğiyle son buldu. İki lider arasında gerginlik devam ederken Idi Amin Tanzanya sınırları içerisindeki Kagera Salient'in Uganda'nın yetki alanına alınması gerektiğini iddia etmeye başladı. Sonraki yıllarda Amin rejimi şiddetli tasfiyeler, ekonomik sorunlar ve Uganda Ordusu içindeki memnuniyetsizlik nedeniyle istikrarsızlaştırıldı.
Ekim 1978'de Ugandalı kuvvetler Tanzanya'ya akınlar düzenlemeye başladı. O ayın ilerleyen günlerinde Uganda Ordusu Kagera'ya bir istila başlatarak mülkleri yağmalayıp sivilleri öldürdü. Uganda resmi haber ajansı Kagera Salient'in ilhakını ilan etti. 2 Kasım'da Nyerere Uganda'ya savaş ilan ettiğini açıkladı ve Tanzanya Halk Savunma Kuvvetini Kagera Salient'in geri alınması için seferber etti. Afrika Birliği Örgütü, bu sorunu diplomatik yollara başvurarak çözmeye çalıştı ancak başarılı olamadı ve Tanzanya Halk Savunma Kuvveti Kagera'yı yeniden güvence altına alan ve Uganda'nın sınır kasabalarını işgal eden bir saldırı başlattı. Nyerere ayrıca, Amin'in rejimini zayıflatmak için Obote ve Yoweri Museveni 'ye sadık Ugandalı isyancıları harekete geçirdi. Nyerere ilk başta sadece Tanzanya topraklarını savunmak istese de Amin'in Kagera ile alakalı iddaalarından vazgeçmemesi sebebiyle güney Uganda'daki Masaka ve Mbarara kasabalarını işgal etti.
Tanzanya Halk Savunma Kuvveti Uganda'nın başkenti Kampala'ya yol açmaya hazırlanırken, Libya'nın lideri ve Amin'in müttefiki Muammer Kaddafi, Uganda Ordusuna yardım etmek için Uganda'ya birkaç bin asker gönderdi. Filistin Kurtuluş Örgütü de Amin'e yardım etmek için bölgeye yüzlerce gerilla gönderdi. Mart ayında savaşın en büyük çarpışması Tanzanyalılar ve Ugandalı isyancıların, birleşik Uganda-Libya-Filistin kuvvetini Lukaya'da yendiklerinde meydana geldi. Lukaya'nın kaybı Uganda Ordusunun çökmeye başlamasına neden oldu. Nisan ayı başlarında Tanzanya Halk Savunma Kuvveti, Entebbe'deki havalimanını ele geçirdi. Bu stratejik konumu ele geçirmesiyle Tanzanya Halk Savunma Kuvveti, Libya birliklerine ağır kayıplar verdirdi ve Uganda Ordusu Hava Kuvvetlerini yok etti. Bu sonuçla birlikte Libya desteğini sona erdirdi ve sağ kalan askerler ülkeyi terk etti. 10 Nisan'da Tanzanya Halk Savunma Kuvveti ve Uganda Ulusal Kurtuluş Cephesi Başkent Kampala'ya saldırdı ve bölgeyi ele geçirdi. Böylece Uganda'nın başkenti düşmüş oldu. Amin, Uganda Ulusal Kurtuluş Cephesi hükûmeti kurulurken ülkeden kaçtı. Sonraki aylarda Tanzanya Halk Savunma Kuvveti Uganda'yı işgal etti ve sadece dağınık bir direnişle karşılaştı. Haziran ayında Uganda-Sudan sınırını güvence altına alarak savaşı sona erdirdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "How 'unity' died in Uganda". The Independent (Kampala). 8 Nisan 2019. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.