Romalı Hipolit

Romalı Hipolit
Kilise Babası- Antipapa
Doğum	c. 170 Roma
Ölüm	235 Sardinya
Kutsayanlar	Doğu Ortodoks Kilisesi-Katolik Kilisesi-Anglikanizm
Aziz ilanı	Pre-Congregation
Yortu	13 Ağustos (Batı Kilisesi) - 30 Ocak (Doğu Kilisesi)

Romalı Hipolit, (170, Roma - 235, Sardinya), Hristiyan apolojet (iman savuncusu) ve iman şehidi. Yortusu 13 Ağustos (Batı Kilisesi), 30 ocak (Doğu Kilisesi).^[1]

Roma İmparatorluğunun doğusundan gelen Hipolit, Roma’da yaşayan bir rahipti. Yunan kültürü içinde büyümüş, çoğu eserini, Latince yerini almadan önce kullanılmakta olan Yunancada yazmıştır.^[2]

Hipolit Papa Callistus ile ölümcül günah işlemiş Hristiyanlara nasıl davranılması gerektiği konusunda anlaşmazlık içerisindeydi. Papa’yı onlara karşı çok uzlaşmacı olmakla suçluyordu. 222 yılında Papa Callistus’un fikirlerine katılmayan tesri sahibi Hristiyanlar tarafından Papa olarak seçilmiştir. Bu nedenle Hipolit tarihteki ilk anti-Papa olarak bilinmektedir. İmparator Magnus Maximus tarafından Sardinya’ya ağır işçilik yapmak üzere sürgüne yollanmıştır. 235 yılında Papalığını reddinden sonra vefat etmiştir. Papa Pontianus ölümünden sonraki yılda Roma’ya gömülmesini sağlamıştır.^[3]

Iustinus, Atinalı Athenagoras, Antakyalı Teofilos ve Tertullianus gibi Hipolit’te Baba ve Oğul (enkarne olmuş Logos) arasındaki ilişki tabiiyetçi bir biçimde tanımlar. O’na göre Logos yaratılmamış, zamanda özel bir anda oluşturulmuştur. Baba önce dünyayı yaratmış ve sonra Logos dünyaya mükemmel Oğul olarak enkarne olmuştur. Kısaca, Logos ‘kişi’ olarak Baba’nın belirlediği bir zamanda sonradan gelmiştir,

Hipolit, Ireneyus ile benzer biçimde Logos’un insanları yenilemek için beden aldığını düşünmektedir. Bunu yaparak Logos insana ölümsüzlüğünü yeniden kazandırmıştır. Özetle, Hipolit kurtuluşu insanın tanrısallaştırılması olarak görmektedir.

Hipolit Kilise'den bir anne gibi söz eden ilk Kilise Babaları'ndan birisidir. Aynı zamanda Kilise'yi gökteki cennete doğru yol alan ve kaptanının Mesih olduğu bir gemi olarak da tarif etmiştir.

Hipolit sapkınlık karşıtı ve tefsiri incelemeler yazmış, bir vakanüvis, vaazlar ve dini şiirler yazmıştır.

• Tüm Sapkınlıklara Karşı. Bu incelemesinde Dositheos ile başlayıp Noteos ve Noetici sapkınlıklara kadar uzanan 22 sapkınlığın bir kataloğunu yapmıştır.
• Tüm Sapkınlıklıarın Reddi. On ciltlik bu incelemesinde Hipolit, sapkınlıkların hristiyanca olmadığını onların pagan felsefesi ile bağlarını kanıtlayarak göstermeyi amaçlamıştır. Bu inceleme Gnostisizm hakkında oldukça önemli bir kaynaktır.

Origenes gibi Hipolit’te Eski ve Yeni Anlaşma üzerine çok sayıda tefsir amaçlı kitaplar yazmıştır. İskenderiye Okulu'nun teologları ile hemfikir bir biçimde yorumlamada alegorik metodu tercih etmiştir.

• Daniel Kitabı üzerine Yorumlar. Eski Anlaşma üzerine yazılmış Hristiyan tefsirlerinin en eskilerinden birisidir. 4 cilde bölünmüştür. İlk cilt Suzan’ın hikâyesi üzerinedir (Daniel 13). Yazar Suzan’da Mesih’in günahsız gelinini önden haberdar edişini, Kilise'ninde paganlar ve Yahudiler tarafından suçlanmasını görmektedir.

İkinci ciltte ise Daniel 2 ve 7. bölümlerde bahsedilen krallıkların Babil, Pers, Yunan ve Roma İmparatorlukları olduğunu açıklamaktadır. Üçüncü Cillte devlet ve Kilise arasındaki ilişkinin zorluklarına değinmiştir. Dördüncü cildi ise tarihçiler için oldukça önemlidir çünkü Mesih’in doğum ve ölüm tarihlerinin yer aldığı ilk Kilise Babaları'na ait kitaptır. Hipolit 25 aralığı doğumunun ve 25 martın ölümünün tarihi olduğunu yazar.

• Ezgiler Ezigisi üzerine Yorumlar. Yorumlaması alegoriktir. Ezgiler’deki kral Mesih ve Kilisedir. Hipolit, Origenes gibi Ezgilerdeki eşin ruh olduğunu düşünmektedir.

234 yılında yazılan Kronik, dünya tarihinin yaratılıştan 234 yılına kadar olanlardan oluşmaktadır. Hipolit bu eserini Kıyamet’in beklentisi içinde, zulüm altında olan Hristiyanlar için bir oyalanma olması için yazmıştır. Kendi hesaplarına göre dünyanın yaratılışından bu yana 5738 yıl geçmiştir, Sonu ise ancak 6000 yıldan sonra olacaktır.

• Apostolik Gelenek. Üç parçadan oluşmaktadır ve Didache ile birlikte ayin düzeniyle ilgili en erken Hristiyan Kilise kitaplarından birisidir. 3. yüzyılda Kilise ayinlerine ilişkin bir yönerge kitabıdır. Rahiplerin ve episkoposların nasıl atandığına, vaftiz öncesi katekümen eğitimlerinin nasıl yapıldığına, vaftize ve efkaristiyanın nasıl kutlandığına dair değerli bilgiler vermektedir^[5].

Hipolit’e göre: Bir episkoposun kutsanması seçildiğinden sonraki Pazar günü olabildiğince kamusal bir biçimde yapılmalıdır. Komşu episkoposların ve rahiplerin oradaki Hristiyanlarla birlikte olması gerekmektedir. Episkoposlar seçilmiş kişi üzerine el koyarlar, herkes sessizce Kutsal Ruh’un üzerine inmesi için dua eder. (Apostolik Gelenek - 3)