Leyden kavanozu
 | Bu madde okuyucular için kafa karıştırıcı içeriklere veya net olmayan ifadelere sahip olabilir. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
İlk ilkel kondansatör olan Leyden Kavanozu veya diğer adıyla Leyden şişesi, 1745 yılında, Hollandalı fizikçi Pieter van Musschenbroek'in (1700–1748), Leyden Üniversitesi'ndeyken yaptığı elektrik depolayan cihazın adıdır.[1] Elektriğin sürtünme yoluyla elde edilebildiği bilinen bir olguydu. 1700'lü yılların başında bu konuda çalışan bilim insanları elektrik elde etmenin yanı sıra depolamanın da yollarını arıyorlardı. Yalıtkan ipekten iplerle asılmış, içi su dolu ve tıpasının içinden suya daldırılmış pirinç bir tel geçen, dışı ve içi metal folyo kaplı cam bir kavanoz ile deney yapan Musschenbroek, suda oluşan elektrik yükünü, asistanı rastlantı sonucu tele dokununcaya kadar farkına varmamıştır. Uzun bir süre elektrik biriktirmiş olan kabın aniden elektrik yükünü boşaltması, asistanın şok geçirmesine neden olmuştur.[kaynak belirtilmeli] Bu olay, bilinen ilk yapay yüksek gerilim elektrik çarpması olmuştur. Leyden kabının elektrik depolayabiliyor olması, elektrikle ilgili pek çok diğer çalışmaların da başlangıcı olmuştur.
Aynı tarihlerde, hemen hemen eş zamanlı olarak, Alman fizikçi Ewald Georg von Kleist da benzer bir cihaz yapmıştır.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Earlier designs of the capacitor: (a)-the Leyden jar [12] and... | Download Scientific Diagram". 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
 | Bilim tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |