Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı
| KİHBİ | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Kuruluş tarihi | 20 Kasım 1981 |
| Önceki kurum |
|
| Türü | Kamu |
| Bağlılığı | Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı |
| Adres | Kıbrıs Caddesi, Boncuk Sokak, No:10/A Kurtuluş, Ankara |
| Yönetici(ler) |
|
| Web sitesi | kihbi.gov.tr |
Kaçakçılık, İstihbarat, Harekât ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı veya bilinen kısaltılmış adıyla KİHBİ, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığına bağlı olarak 20 Kasım 1981 tarihinde kurulmuş olan başkanlıktır. Başkanlık, Bakanlık düzeyinde görevlendirilen bir müsteşar yardımcılığına bağlı olarak; kaçakçılık ve kaçakçılık istihbaratının Türkiye Cumhuriyeti çapında planlanması, yönlendirilmesi, koordinasyonu ve istihbarat değerlendirilmesine göre yapılacak harekâtın sevk ile idaresinin yönetilmesi amacıyla kurulmuştur.[1]
Tarihçe ve teşkilat yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]21 Kasım 1978 tarihinde toplanan Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, toplantıda aldığı 237 sayılı kararda; Kaçakçılıkla ile ilgili istihbarat görevinin İçişleri Bakanlığına verilmesi ve bu amaçla bakanlık bünyesinde bir İstihbarat ve Harekât Merkezi kurulmasını belirtmiştir.[2] Alınan bu karardan sonra, 20 Kasım 1981 tarihli 8/3871 Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile; Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı bünyesinde kurulan başkanlık önce Kaçakçılık İstihbarat ve Harekât Merkezinin işleyişine ilişkin esaslar doğrultusunda kurulmuştur. 24 Aralık 1982 tarihinde ise KİHBİ Kurulu Başkanlığı oluşturulmuş ve 13 Aralık 1983 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Teşkilat yapısının yeniden düzenlenmesi kararnamesinin 14 Şubat 1985 tarihinde değiştirilerek kabul edilmesiyle birlikte günümüzdeki Kaçakçılık, İstihbarat, Harekât ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı adın�� almıştır.[1]
Dairenin adının değişmesi ile birlikte başkanlığa bağlı olan ve halk arasında GBT (Genel Bilgi Toplama) olarak bilinen [3][4] Bilgi Toplama Dairesi isimli daire ise 26 Mart 1980 tarihinde başkanlık bünyesine yeni eklenerek, İçişleri Bakanlığının onayı ile oluşturulmuştur. Böyle bir birimin oluşturulmasını ise Jandarma Genel Komutanlığı ile Emniyet Genel Müdürlüğü ortak olarak teklif etmişlerdir. Başkanlık bünyesinde yeni oluşturulan bu dairenin adı da, başkanlığa eklendiğinden dolayı birleştirme yapılmıştır. Ancak Bilgi Toplama Dairesi, Kaçakçılık, İstihbarat, Harekât ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığının teşkilat yapısı içerisinde yer alır ve ayrı bir teşkilat yapısı olarak gösterilmez.
Kaçakçılık, İstihbarat, Harekât ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı, görevlerini kendisine bağlı 4 müdürlük ile yönetir.[5]
Kaçakçılık İstihbarat Koordinasyon Kurulunun Kuruluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurul, İçişleri Bakanlığı Müsteşarı veya Müsteşar Yardımcısının başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerin katılımıyla toplanır.
- Genelkurmay Başkanlığı İstihbarata Karşı Koyma ve Güvenlik Daire Başkanı
- Kara Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Başkanı
- MİT İstihbarat Teşkilatı İstihbarat Başkanı
- Jandarma Genel Komutanlığı Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanı
- Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanı
- Sahil Güvenlik Komutanlığı İstihbarat Başkanı
- Gümrükler Genel Müdürü
- Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü
- KİHBİ Dairesi Başkanı
Gerekli görüldüğünde, İçişleri Bakanlığınca diğer bakanlık, kurum, kuruluş ve valilik temsilcileri de çağrılır.[6]
Görevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]KİHBİ görevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]KİHBİ'nin görevleri asıl olarak kaçakçılık istihbaratının yapılması ve planlanarak yönlendirilmesi, koordine edilmesi olmakla birlikte başkanlık yapacağı görevleri, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Müsteşarı veya Yardımcısı başkanlığında toplanan Kaçakçılık İstihbarat Koordinasyon Kurulu (KİK Kurulu) [7] 'nca belirlenir. Bu kurul başkanlığın en üst düzeydeki kuruludur. Kurulda yurt içinde ve yurt dışında, Türkiye Cumhuriyeti'ne yönelik yapılan kaçakçılık faaliyetleri değerlendirilir. Tespit edilen kaçakçılık ile nasıl mücadelede edileceği konusunda alınacak tedbirler belirlenir.
KİHBİ kurul başkanının görevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]KİHBİ kurul başkanı, her türlü kaçakçılık faaliyetine ilişkin istihbaratın tek elde toplanması ve bunların yürütülerek planlanması ile koordine edilmesi için prensipleri tespit eder. Bu konuda direktifler hazırlar.
Bilgi toplama dairesinin görevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ana görevi, işlenen bir suçtan dolayı yakalanamayan ve aranan kimliği belirli kişilerin yakalanması ile çalınan motorlu taşıtların yanı sıra her türlü ateşli silah ve kimlik belgesinin ele geçirilmesini sağlamaktır. Bu amaçla Türkiye'nin her ilinden elde edilen bilgiler, Bilgi Toplama Dairesi tarafından ana bir merkezde toplanarak veri şeklinde kaydedilir. Türkiye'de genel kolluk kuvvetleri, Bilgi Toplama Dairesi tarafından toplanan bu verilere Türkiye'nin her yerinden kolaylıkla ulaşabilirler. Böylece zabıtanın suçluları yakalamada göstereceği başarı, halk nezdinde saygınlığının artmasına yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra adli ve idari soruşturmaların da hızla tamamlanması sağlanır.
1 Ocak 2012 tarihinden itibaren KİHBİ olarak da adlandırılan, Bilgi Toplama Dairesi verileri UYAP sistemi ile ortak olarak kullanılmaya başlanmıştır. Böylelikle, Türkiye'deki genel kolluk kuvvetleri UYAP'ta yer alan aranan şahıslara ait yakalama bilgilerini de sorgulama imkânı bulmaktadırlar.[8] Ancak, KİHBİ Bilgi Toplama Dairesi verilerinden bir şahsı sorgulayan kolluk kuvvetleri, kişinin adli sicil kaydını bu sistemde göremezler. Adli sicil kayıtları, UYAP kapsamında tutulur ve bulundurulur. Ayrıca bu bilgilerin üçüncü kişilere veya sorgu esnası ve sonrasında kişinin kendisine açıklanması yasaklanmıştır.[9] UYAP tarafından düzenlenen adli sicil kayıtlarına günümüzde e-Devlet internet sitesinden dâhi ulaşılabilmektedir. Ayrıca kişiler, Başbakanlık bünyesindeki Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu (BEDK) internet sitesinde de bulunan 27 Ocak 2012 tarihli ve 2012/83 sayılı kararı örnek olarak gösterip, Emniyet müdürlüklerinden kendileri adına varsa KİHBİ kayıtlarına erişebilmektedirler.[10]
Başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]KİHBİ'de günümüze kadar 7 başkan görev yapmıştır.[11][12] KİHBİ Daire Başkanları listesi aşağıda bulunmaktadır;
| Adı Soyadı | Görev Süresi |
|---|---|
| Mehmet Şahin | 1982-1983 |
| Em. Tuğgeneral Hasan Ali Özer | 1983-1986 |
| Halil Tiryaki | 1988-2000 |
| Hürrem Aksoy (vekil) | 2000-2001 |
| Dr. Ömer Faruk Günay | 2001-2011 |
| Mustafa Çöğgün | 2011-2014 |
| Dr. Ömer Toraman | 2014-2015 |
| Ömer Ulu (vekil) | 2015-günümüz |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Kuruluşu". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "Birimin Tarihçesi". kihbi.gov.tr. 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "TBMM 24. Dönem 2. Yasama Yılı Genel Kurul Tutanağı". TBMM. 18 Ocak 2012. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
Türkiye'de bu GBT fişlemesi bir 'yönerge'yle yapılıyor. Adı, KİHBİ (Kaçakçılık İstihbarat, Harekât, Bilgi Toplama) Bilgi Toplama Yönergesi. KİHBİ Bilgi Toplama Yönergesi ise yayınlanmamıştır.
[ölü/kırık bağlantı] - ^ "GBT=Fişleniyorsun, fişleniyorsunuz, fişleniyorlar". radikal.com.tr. 16 Haziran 2009. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "KİHBİ Teşkilat Şeması". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "Mevzuat Bilgi Sistemi". www.mevzuat.gov.tr. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.
- ^ ÇÖĞGÜN, Mustafa (Nisan 2012). "Kolluk Birimlerinin Koordinasyonu ve KİHBİ Örneği" (PDF). tid.web.tr. s. 4. 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "KİHBİ-UYAP (Ulusal Yargı Ağı)". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "Mezara kadar fişlemeye Bakanlık 'dur' dedi". milliyet.com.tr. 22 Ağustos 2012. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "İsteyen GBT'sine ulaşabilecek". hurriyet. 10 Ağustos 2012. 12 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "Başkanlarımız". kihbi.gov.tr. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "Makam". kihbi.gov.tr. 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.