Jacob Le Maire
Jacob Le Maire | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1585 Anvers yada Amsterdam |
| Ölüm | 22 Aralık 1616 |
| Meslek | Denizci, Kâşif |
| Tanınma nedeni | Dünyanın çevresini dolaşma |
Jacob Le Maire (1585 - 22 Aralık 1616), 1615 ve 1616'da dünyanın çevresini dolaşmış olan Hollandalı kâşifti. Ateş Toprakları ile Isla de los Estados arasındaki boğaza, onun onuruna Le Maire Boğazı adı verildi. Eendracht'taki konseye yeni geçidin kendi adıyla anılmasını öneren Le Maire'in bizatihi kendisiydi ve konsey de Le Maire'i oybirliğiyle kabul etti. The Relation'ın [1] yazarları ise bu konuda Eendracht kaptanı Willem Schouten'in tarafını tuttu:
- “... Adamlarımızın her biri, güzel mutluluğumuzun nişanesi olarak üçer kadeh şarap içtiler... ve Le Maire Boğazı'nın adı, her ne kadar haklı olarak Willem Schouten Boğazı olarak adlandırılması gerekse de, akıllıca yönetimi ve söz söyleme becerisiyle aynı şeyi bulan kaptanımızın adıyla anılmalıydı...[2]
Eendracht daha sonra Horn Burnu'nu dönerek Ateş Toprakları'nın bir kıta olmadığını kanıtlamıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Jacob Le Maire, Anversli Maria Walraven ile o zamanlar Anvers'te zengin bir tüccar olan Tournai'li Isaac Le Maire'in (1558-1624) 22 çocuğundan biri olarak Anvers ya da Amsterdam'da doğdu. Isaac ve Maria, 1585'te Anvers'in İspanyollarca kuşatılmasından kısa bir süre önce evlendiler ve ardından Amsterdam'a yerleşmek üzere göç ettiler. Jacob'un muhtemelen aynı yıl dünyaya gelen en büyük çocukları olduğu düşünülmektedir. Isaac Amsterdam'da çok büyük başarılara imza attı ve Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin (VOC) kurucularından biri oldu. Ancak 1605 yılında Isaac Le Maire bir anlaşmazlık sonucu şirketten ayrılmak zorunda kaldı ve sonraki on yıl boyunca şirketin Doğu Hindistan ticareti üzerindeki tekelini kırmaya gayret etti.
1615'e gelindiğinde Isaac, Pasifik'e ve Baharat Adaları'na giden yeni bir rota bulmak ve böylece VOC'nin getirdiği sınırlamalardan kaçınmak amacıyla yeni bir şirket (Avustralya Şirketi ) kurdu. Eendracht ve Hoorn adlı iki gemiyi donattı ve sefer sırasında oğlu Jacob'u ticaretten sorumlu tuttu.[3] Deneyimli gemi kaptanı Willem Schouten, Eendracht'ın kaptanı ve Isaac Le Maire ile eşit oranda girişimin ortağıydı.[4]
14 Haziran 1615'te Jacob le Maire ve Willem Schouten, Hollanda Texel'den sefere çıktı. 29 Ocak 1616'da, bir yangında kaybolan Hoorn gemisinin adını verdikleri Horn Burnu'nu döndüler. Hollanda'nın Hoorn şehri aynı zamanda Schouten'in de doğum yeriydi. Mart ayı başlarında Juan Fernández Adaları'na demirlemeyi başaramayan gemiler, Pasifik'i oldukça düz bir çizgide geçerek Tuamotus adalarından birkaçını ziyaret etti. Pasifik'i güneyden geçerek Tuamotu Adaları'nda Puka-Puka, Manihi, Rangiroa ve Takapoto gibi bir dizi mercan adasını, ardından Tonga Adaları'nda Tafahi, Niuafoʻou ve Niuatoputapu'yu, Wallis ve Futuna Adaları'nda Alofi ve Futuna'yı keşfettiler. Daha sonra Yeni İrlanda ve Yeni Gine'nin kuzey kıyılarını takip ettiler ve 24 Temmuz'da Schouten Adaları olarak bilinen yer de dahil olmak üzere adaları ziyaret ettiler.
Ağustos ayında kuzey Maluku Adaları ve son olarak 12 Eylül 1616'da VOC'nin merkezi olan Ternate'ye ulaştılar. Burada Genel Vali Laurens Reael, amiral Steven Verhagen ve Ambon valisi Jasper Jansz tarafından coşkuyla karşılandılar.
Eendracht Cava'ya doğru yola çıktı ve 28 Ekim'de Batavia'ya, her iki geminin 87 kişilik mürettebatından 84'ü ile ulaştı. Bilinmeyen bir güzergâh izlemiş olmalarına rağmen, VOC'den Jan Pieterszoon Coen Baharat Adaları'na yönelik ticaret tekelinin ihlal edildiğini ileri sürdü. Le Maire ve Schouten tutuklandı ve Eendracht'a el konuldu. Serbest bırakıldıktan sonra, geleneksel Macellan Boğazı üzerinden dünyanın çevresini dolaşan Joris van Spilbergen'in eşliğinde Batavya'dan Amsterdam'a döndüler.
Le Maire bu dönüş seferinde Amsterdam gemisindeydi, ancak yolda hayatını kaybetti. Van Spilbergen ölüm döşeğindeyken Le Maire'in raporunu alarak Doğu ve Batı Hint Adaları'nın Aynası adlı kitabına dahil etti. Mürettebatın geri kalanı yola çıktıktan iki yıl 17 gün sonra, 1 Temmuz 1617'de Hollanda'ya vardı.[5] Jacob'ın babası Isaac, VOC'nin el koyma işlemine ve sonucuna dava açtı, ancak mahkemenin lehine karar vermesi ancak 1622'de mümkün oldu. Kendisine 64.000 pound verildi ve oğlunun günlüklerini geri aldı (daha sonra bunları da yayınladı) ve şirketinin yeni keşfedilen rota üzerinden ticaret yapılmasına izin verildi. Ne yazık ki o zamana kadar Hollanda Batı Hindistan Şirketi de aynı sularda hak iddia etmişti.
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The Relation of a Wonderfull Voiage" Willem Cornelison Schouten tarafında yazılan kitap. Shewing how South from the Straights of Magelan in Terra Delfuego: Büyük Güney Denizi'nden geçen yeni bir boğaz bulup keşfetti ve bu yolla dünyanın çevresini dolaştı. 1619 yılında Londra'da basıldı.
- ^ THE RELATION, sayfa 25
- ^ "Şef tüccar ve başlıca aktör"
- ^ THE RELATION, Önsöz
- ^ An Historical Account of the Circumnavigation of the Globe: And of the Progress of Discovery in the Pacific Ocean, from the Voyage of Magellan to the Death of Cook. Harper & brothers. 1837. s. 100.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dirk J. Barreveld (2002), Tegen de Heeren van de VOC - Isaac Le Maire en de Ontdekking van Kaap Hoorn. SDU.
- Edward Duyker (ed.) Mirror of the Australian Navigation by Jacob Le Maire: A Facsimile of the ‘Spieghel der Australische Navigatie . . .’ Being an Account of the Voyage of Jacob Le Maire and Willem Schouten 1615-1616 published in Amsterdam in 1622, Hordern House for the Australian National Maritime Museum, Sydney, 1999, pp. 202, 1-875567-25-9.
- Kemp, Peter (ed.) (1976), "LeMaire, Jacob (1585-1616)." The Oxford Companion to Ships and the Sea. Oxford University Press, London. 0-19-211553-7ISBN 0-19-211553-7.
- Spilbergen, Joris van and Le Maire, Jacob (1619), Speculum orientalis occidentalisque Indiae navigationum, quarum una Georgii à Spilbergen - altera Jacobi le Maire - directa, Annis 1614 - 18 : exhibens Novi in mare Australe transitus, incognitarumque hactenus terrarum ac gentium inventionem ; praelia aliquot terra marique commissa, expugnationesque urbium, una cum duabus novis utriusque Indiae historiis, Catalogo munitionum Hollandicarum, ducum et reliqui bellici apparatus, tretique quatuor, suis quaeque figuris illustrata Geelkercke, Lugduni Batavorum. OCLC 64412702.
