Hong Kong Kantoncası
| Hong Kong Kantoncası | |
|---|---|
| 香港粵語; 港式廣東話; 香港話 | |
| Ana dili olanlar | Hong Kong, Makao ve Çin diasporasındaki bazı topluluklar. |
| Dil ailesi | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
| ISO 639-6 | xgng |
Hong Kong Kantoncası (Çince: 香港粵語; Jyutping: Hoeng1 gong2 jyut6 jyu5), Hong Kong'da yaygın olarak konuşulan Kantonca lehçesi. Makao'da da konuşulur. Hong Kongluların bu lehçeyi çoğunlukla "Kantonca" (Çince: 廣東話; Jyutping: Gwong2 dung1 waa2) olarak nitelendirmelerine rağmen, Çin anakarasında birçok kaynakta "Hong Kong ağzı" (香港話) olarak tanımlanır.
Hong Kong Kantoncası ile Kantoncanın başlıca bir lingua franca olarak kullanıldığı komşu Guangdong eyaletinde konuşulan Kantonca (Guanco) lehçesi arasında hafif telaffuz farkları mevcuttur.
Zaman geçtikçe çok sayıda yabancı terminolojinin Hong Kong lehçesinde kullanıma girmesinin yanı sıra Hong Kong'a özgün çok sayıda yeni kelime de ortaya çıkmıştır. Hong Kong lehçesinin Guanco lehçesinden bu farklılıkları göstermesi; hem 1841 ile 1997 yılları arasında Hong Kong'un Britanya yönetimi altında olmasının, hem de Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun hemen ardından Hong Kong-Çin sınır kapısının kapatılmasının sonucudur.
Yabancı kökenli sözcükler
[değiştir | kaynağı değiştir]Hem Asya (özellikle Güney Çin) kültürlerinin Batı kültürleriyle bir araya gelmesi hem de şehrin önemli bir uluslararası ticaret merkezi olması, Hong Kong'daki günlük hayatı büyük oranda şekillendirir. Hong Kong kendisi de diğer kültürleri büyük oranda etkilemiştir. Bunun sonucu olarak yüksek sayıda kelime Hong Kong'da türetilip Çin anakarası, Tayvan, Singapur ve Japonya'da kullanıma girmiştir.
Hong Kong Kantoncasına girmiş yabancı sözcükler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı örnekler[1] aşağıda gösterilmektedir.
İngilizce
[değiştir | kaynağı değiştir]| Çince karakterler | Jyutping | Kantonca UFA | İngilizce | İngilizce telaffuzu | Türkçe anlamı | Mandarin eşdeğeri |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kantonca: 巴士 | baa1 si2 | /paː˥siː˧˥/ | bus | /bʌs/ | otobüs | Tayvan Çincesi: 公共汽車/Çince: 公共汽车 Tayvan Çincesi: 公車 (Tayvan) Çince: 公汽, Çince: 公交, Çince: 公交車 (Çin Anakarası) Çince: 巴士 Mandarin'de de kullanılır. |
| Kantonca: 的士 | dik1 si2 | /tek˥siː˧˥/ | taxi | /ˈtæksi/ | taksi | Tayvan Çincesi: 計程車 (Tayvan) Çince: 出租车 (Çin Anakarası) Çince: 德士 (Singapur ve Malezya; bu da İngilizceden alınmış) Çince: 的士 Çin Anakarası'nda da kullanılır. |
| Kantonca: 朱古力 | zyu1 gu1 lik1 | /tsyː˥kuː˥lek˥/ | chocolate | /ˈtʃɒklɨt/ | çikolata | Çince: 巧克力; bu da yabancı kökenli. |
| Kantonca: 三文治 | saam1 man4 zi6 | /saːm˥mɐn˨˩tsiː˨/ | sandwich | /ˈsænwɪtʃ/ | sandviç | Çince: 三明治; bu da yabancı kökenli. |
| Kantonca: 士多 | si6 do1 | /siː˨tɔː˥/ | store | /stɔər/ | alışveriş mağazası, dükkân | Tayvan Çincesi: 店舖/Çince: 店铺 (eskimiş, fakat Hong Kong'da hala bazen kullanılmaktadır) Çince: 商店 |
| Kantonca: 士多啤梨 | si6 do1 be1 lei2 | /siː˨tɔː˥pɛː˥lei˧˥/ | strawberry | /ˈstrɔːbəri/ | çilek | Çince: 草莓 (Anakara Kantoncasında da kullanılır) |
| Kantonca: 啤梨 | be1 lei2 | /pɛː˥lei˧˥/ | pear | /pɛər/ | armut | Çince: 梨子 |
| Kantonca: 沙士 | saa1 si2 | /saː˥siː˧˥/ | SARS | /sɑrz/ | SARS (hastalık) | Tayvan Çincesi: 嚴重急性呼吸（道）症候群 (Tayvan) Çince: 非典型肺炎, Çince: 严重急性呼吸综合征, Çince: 萨斯 (Çin Anakarası) |
| Kantonca: 拜拜 | baai1 baai3 | /paːi˥paːi˧/ | bye bye | /ˈbaɪbaɪ/ | güle güle (bay bay) | Tayvan Çincesi: 再見/Çince: 再见, Tayvan Çincesi: 再會/Çince: 再会 ya da Tayvan Çincesi: 告辭/Çince: 告辞 (eskimiş) |
| BB | bi4 bi1 | /piː˨˩piː˥/ | baby | /ˈbeɪbi/ | bebek | Tayvan Çincesi: 嬰兒/Çince: 婴儿 |
| Kantonca: 阿Sir/Kantonca: 阿��� | aa3 sir/ aa3 soe4 |
/aː˧sœː˨˩/ | sir | /sɜr/ | sör, beyefendi (polis memuru; öğretmen) | polis: Tayvan Çincesi: 警察 (Tayvan), Çince: 公安 (Çin Anakarası) öğretmen: Tayvan Çincesi: 老師/Çince: 老师 ya da Çince: 先生 (eskimiş) |
| Kantonca: 泊（車） | paak3˧ | /pʰaːk˧/ | to park | /pɑrk/ | (araba) park etmek | Tayvan Çincesi: 停車/Çince: 停车, göreceli çeviri: "arabayı durdurmak" anlamına gelir Tayvan Çincesi: 泊車/Çince: 泊车 Mandarinde de kullanılır |
| Kantonca: 菲林 | fei1 lam2 | /fei˥lɐm˧˥/ | film | /fɪlm/ | film (fotoğrafçılık) | Tayvan Çincesi: 膠卷/Çince: 㬵卷, kelime anlamıyla "plastik rulo" Çince: 菲林 Mandarinde de kullanılır |
| Kantonca: 三文魚 | saam1 man4 jyu4*2 | /saːm˥mɐn˨˩jyː˧˥/ | salmon | /ˈsæmən/ | somon | Tayvan Çincesi: 鮭魚 (Tayvan), Çince: 大马哈鱼 (Çin Anakarası) Çince: 三文鱼 Çin Anakarası'nda da kullanılır |
| Kantonca: 部飛 | bou6 fei1 | /pou˨fei˥/ | buffet (Britanya/Milletler Topluluğu telaffuzu) | /ˈbʊfeɪ/ | büfe | Çince: 自助餐 |
| Kantonca: 沙律 | saa1 leot6*2 | /sa˥lɵt˨/, /sa˥lɵt˧˥/ | salad | /ˈsæləd/ | salata | Çince: 沙拉, bu da İngilizceden alınmış Çince: 沙律 Çin Anakarası'nda da kullanılır |
| Kantonca: 呔 | taai1 | /tʰaːi˥/ | tyre/tire tie |
/taɪər/ | otomobil lastiği kravat |
otomobil lastiği: Tayvan Çincesi: 輪胎/Çince: 轮胎 kravat: Tayvan Çincesi: 領帶/Çince: 领带 |
Japonca
[değiştir | kaynağı değiştir]| Çince karakterler | Jyutping | Kantonca UFA | Japonca | Japonca romanizasyonu | Türkçe | Mandarin eşdeğeri |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kantonca: 卡拉OK | kaa1 laa1 ou1 kei1 | /kʰaː˥laː˥ou˥kʰei˥/ | Japonca: カラオケ | karaoke | karaoke (kelime anlamı: "boş orkestra"; kara = boş, oke = orkestra) | Tayvan Çincesi: 卡拉OK (Tayvan ve Çin Anakarası) KÇince: 歌 (Çin Anakarası) |
| Kantonca: 老世 (sıkça Kantonca: 老細 şeklinde yanlış yazılır) | lou5 sai3 | /lou˩˧sɐi˧/ | Japonca: 世帯主 | setainushi | şirket patronu | Tayvan Çincesi: 老闆/Çince: 老板 (patron) Tayvan Çincesi: 東主/Çince: 东主 (şirket sahibi için eskimiş terim) Çince: 上司 (amir) |
| Kantonca: 奸爸爹 | gaan1 baa1 de1 | /kaːn˥paː˥tɛː˥/ | Japonca: 頑張って | ganbatte | alkış ya da teşvik ifadesi/"Haydi!" | Çince: 努力 (bu bağlamda "çabalamaya devam et") Çince: 加油 (Aynen böyle devam!) |
| Kantonca: 放題 | fong3 tai4 | /fɔːŋ˧tʰɐi˩/ | Japonca: 放題 | houdai | büfe | Çince: 自助餐 (büfe) |
Fransızca
[değiştir | kaynağı değiştir]| Çince karakterler | Jyutping | Kantonca UFA | Fransızca | Türkçe | Mandarin eşdeğeri |
|---|---|---|---|---|---|
| Kantonca: 冷 | laang1 | /laːŋ˥/ | laine | iplik | Tayvan Çincesi: 紗線/Çince: 纱线 |
| Kantonca: 梳乎厘 | so1 fu4 lei4 | /sɔː˥fuː˨˩lei˨˩/ | soufflé | sufle (tatlı) | Tayvan Çincesi: 舒芙蕾 (Tayvan), Çince: 梳芙厘 (Çin Anakarası), Çince: 蛋奶酥 |
Başka dillere girmiş Hong Kong sözcükleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İngilizce
[değiştir | kaynağı değiştir]| İngilizce | Çince karakterler | Jyutping | Kantonca UFA | Türkçe |
|---|---|---|---|---|
| dim sum | Kantonca: 點心 | dim2 sam1 | /tiːm˧˥sɐm˥/ | dim sum |
| kumquat | Kantonca: 金橘 | gam1 gwat1 | /kɐm˥kʷɐt˥/ | kamkat |
| loquat | Kantonca: 蘆橘 | lou4 gwat1 | /lou˨˩kʷɐt˥/ | Malta eriği |
| wonton | Kantonca: 雲吞 | wan4 tan1 | /wɐn˨˩tʰɐn˥/ | wonton |
| bok choy | Kantonca: 白菜 | baak6 coi3 | /paːk˨tsʰɔːy˧/ | Çin lahanası |
| long time no see | Kantonca: 好耐冇見 | hou2 noi6 mou5 gin3 | Uzun zamandır görüşemedik! | |
| ketchup | Kantonca: 茄汁 | ke2 zap1 | /kʰɛː˧˥tsɐp˥/ | ketçap |
| kowtow | Kantonca: 叩頭 | kau3 tau4 | /kʰɐu̯˧tʰɐu̯˨˩/ | kowtow (eğilerek saygı göstermek) |
Anakara Çin Mandarini
[değiştir | kaynağı değiştir]| Mandarin | Hanyu Pinyin | Kantonca | Jyutping | Kantonca UFA | Türkçe | Diğer eş anlamlı Mandarin sözcükler | Hanyu Pinyin |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Basitleştirilmiş Çince: 买单 | mǎidān | Kantonca: 埋單 | maai4 daan1 | /mȁːitáːn/ | "Hesap, lütfen!" (lokantada hesabı isterken) | Basitleştirilmiş Çince: 结账 | jiézhàng |
| Basitleştirilmiş Çince: 搭档 | dādàng | Kantonca: 拍檔 | paak3 dong3 | /pʰāːktɔ̄ːŋ/ | ortak, partner | Basitleştirilmiş Çince: 伙伴 (mülkiyet ve ticaret) Basitleştirilmiş Çince: 舞伴 (dans) |
huǒbàn wǔbàn |
| Basitleştirilmiş Çince: 打的 | dǎdī | Kantonca: 搭的士 | daap3 dik1 si2 | /tāːptéksǐː/ | taksiye binmek | Basitleştirilmiş Çince: 乘出租车 | chéng chūzūchē |
| Basitleştirilmiş Çince: 无厘头 | wúlítóu | Kantonca: 無釐頭, Kantonca: 無來頭 teriminin yozlaşmış hali | mou4 lei4 tau4 | /mȍulȅitʰɐ̏u/ | saçma espri (bkz: "mo lei tau") | Basitleştirilmiş Çince: 莫名其妙 | mòmíng-qímiào |
| Basitleştirilmiş Çince: 亮仔 veya Basitleştirilmiş Çince: 靓仔 | liàngzǎi | Kantonca: 靚仔 | leng3 zai2 | /lɛ́ːŋtsɐ̌i/ | yakışıklı (güzel) erkek çocuk/genç erkek adam | Basitleştirilmiş Çince: 帅哥儿 Basitleştirilmiş Çince: 俊男 Basitleştirilmiş Çince: 哥们 (sadece Çin Anakarası'nda) |
shuàigēr jùnnán gēmen |
| Basitleştirilmiş Çince: 拍拖 | pāituō | Kantonca: 拍拖 | paak3 to1 | /pʰāːktʰɔ́ː/ | flört etmek, görüşmek, aşk peşinde olmak | Basitleştirilmiş Çince: 追求 Basitleştirilmiş Çince: 求爱 |
zhuīqiú qiú'ai |
| Basitleştirilmiş Çince: 很正 | hěn zhèng | Kantonca: 好正 | hou2 zeng3 | /hǒutsɛ̄ːŋ/ | (günlük konuşma dilinde) harika; mükemmel; tam yerinde | ||
| Basitleştirilmiş Çince: 搞掂 veya Basitleştirilmiş Çince: 搞定 | gǎodiàn veya gǎodìng | Kantonca: 搞掂 | gaau2 dim6 | /kǎːutìːm/ | "Oldu/Bitti!", tamamlamak; tamamlanmış (ünlem olarak) | Basitleştirilmiş Çince: 办妥 Basitleştirilmiş Çince: 做完 Basitleştirilmiş Çince: 做好 Basitleştirilmiş Çince: 弄完 |
bàntuǒ zuò wán zuò hǎo nòng wán |
Tayvan Mandarini
[değiştir | kaynağı değiştir]| Tayvan Mandarini | Hanyu Pinyin | Kantonca | Jyutping | Kantonca UFA | Türkçe |
|---|---|---|---|---|---|
| Tayvan Çincesi: 塞雷 Tayvan Çincesi: 猴塞雷 |
sāiléi hóu sāiléi |
Kantonca: 犀利 Kantonca: 好犀利 (Klasik Çinceden) |
sai1 lei6 hou2 sai1 lei6 |
/sɐ́ilèi/ /hǒusɐ́ilèi/ |
büyük; güçlü çok büyük; çok güçlü |
| Tayvan Çincesi: Hold住[2] | hòu zhù | Kantonca: Hold住 | hou1 jyu6 | /hóut͡sỳː/ | Bekle! |
Japonca
[değiştir | kaynağı değiştir]| Japonca Kana (Kanji) | Japonca Romaji | Kantonca | Jyutping | Kantonca UFA | Türkçe |
|---|---|---|---|---|---|
| Japonca: ヤムチャ (Japonca: 飲茶) | yamucha | Kantonca: 飲茶 | jam2 caa4 | /jɐ̌mtsʰȁː/ | Çay içmek ya da Çin lokantasına gitmek (yum cha) |
| Japonca: チャーシュー (Japonca: 叉焼) | chāshū | Kantonca: 叉燒 | caa1 siu1 | /tsʰáːsíːu/ | Pişmiş domuz (kelime anlamıyla çatalın üstünde pişmiş char siu) |
| Japonca: チャーハン (Japonca: 炒飯) | chāhan | Kantonca: 炒飯 | caau2 faan6 | /tsʰǎːufàːn/ | Wokta pirinç kızartmak (kızarmış pirinç) |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ lbsun'ın oluşturduğu liste 20 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "你"Hold住"没"Hold住"?". 学生导报 中职周刊. 23 October 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 October 2011.
| Resmi (ulusal) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Resmi (bölgesel) |
| ||||
| Çin Dilleri | |||||
| Bölge veya il seviyesinde resmiyeti olmayan diğer azınlık dilleri |
| ||||
| Kreol/karma diller | |||||
| İşaret dilleri | |||||
| Nesli tükenmiş diller | |||||
| |||||
