Basit sözcük
| Örnekler |
|---|
|
Basit sözcük, Türkçede hiçbir yapım eki almamış (hiçbir ek almamış) veya başka bir sözcükle birleşmemiş sözcük. Yalın haldeki basit sözcük aynı zamanda o sözcüğün köküdür.
Kalem, süt, göz, kâğıt, halı ve gitmek basit sözcüklere örnektir; ancak bu sözcüklerden yapım ekleri veya başka sözcükler eklenerek türetilmiş kalemlik, sütçü, gözlük, kâğıthane, halıcı, gider[Not 1] gibi sözcükler basit değildir.
Basit sözcükler çekim eki almış halde olabilir. Çekim ekleri yeni bir sözcük oluşturmadığından sözcük "basit" olarak kalır. Örneğin aşağıdaki cümlelerdeki "tüm" kelimeler basit halidedir:
- Ben dün okula gitmedim.
- Yarın sana geleceğim.
Kök
[değiştir | kaynağı değiştir]Kök, bir sözcüğün yapım veya çekim eki almamış, anlamlı en küçük kısmıdır.[1] "Basit sözcük" ile "kök" kavramları karıştırılmamalıdır. Basit sözcükler genellikle kök ve çekim eklerinden meydana gelir, ancak bazen basit bir sözcük kök halinde de olabilir. Kök halindeki sözcükler ise her zaman basittir. Aşağıdaki örneklerde altı çizili sözcükler basit sözcüklere örnektir:
- Anneme bir demet çiçek aldım. (kök halinde basit sözcük)
- Annem çiçekleri vazoya koydu. (çekim ekleri almış basit sözcük)
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Harcama" anlamındaki "gider" sözcüğü kastedilmiştir; "gitmek" fiilinin geniş zaman kipi değil.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "kök." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 30 Ocak 2015