Büyük Yemen
| Büyük Yemen | |
|---|---|
| اليمن الكبرى | |
 Büyük Yemen'in haritası | |
| Savunan | |
| Konum | |
| Tür | Bildiri |
| Etkin yıllar | 1597–1809 1918- Günümüz |
Büyük Yemen (Arapça: اليمن الكبرى, romanize: el-Yaman el-Kûbrā) şuanki Yemen Cumhuriyeti toprakları yanı sıra Asir, Necran, Güney Tihâme, Zufar bölgelerini ve Kızıldeniz'deki adalarını tek bir çatıda toplamaya yönelik irredanist siyasi ve coğrafi bir bölgedir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk kez Yemen Zeydi Devleti imamı El-Mu'ayyed Muhammed tarafından ele geçirilmiştir.[2][3][4]
Yirminci yüzyılın başlarında Yemen İmamı İmam Yahya bu ideali gerçekleştirmek çalışmalara başladı.[5] Bütün Kuzey Yemen'de kontrolü sağladıktan sonra Güney Yemen'deki meşruluğunu pekiştirmek amacı ile İtalya Krallığı ile İtalya-Yemen Antlaşması'nı imzaladı.[6] Ancak Güney Yemen'deki İngiliz kontrolünü yıkamayacağını fark ettikten sonra İngilizlerle San'a "dostluk" antlaşmasını imzaladı. Güney Tihame ile Asir Bölgesi'ni ele geçirmek amacı ile Hicaz ve Necid Krallığı'nın himayesinde olan Asir Emirliği'nin Necran kentine ilerleyince Hicaz ve Necid Krallığı Yemen'e bir elçi heyeti gönderdi. İmam Yahya heyeti haps ettiğini Hicaz ve Necid Kralı İbn Suud öğrendiğinde Suudi-Yemen Savaşı başlattı. İmam Yahya bu savaşı Asir, Güney Tihâme, Necran bölgesini ele geçirmek için şans olarak gördü fakat savaşın sonunda İmam Yahya Asir Emirliğini tanımak zorunda kaldı.
Halefi An-Nasîr Ahmed bin Yahya'da Güney Yemen'i ele geçirmeye çalışmıştır.[7] Güney Arabistan'da İngiliz egemenliğini tanımayan ve aynı zamanda Büyük Yemen'i yaratma hırsları olan Ahmed bin Yahya, 1950'lerde Yemen'i Aden Protektorası'ndan ayırmaya yarayan bir İngiliz-Osmanlı sınırı olan Menekşe Hattı boyunca bir dizi sınır çatışmaları yaptı.[8]
1990'da takriben 200 yılın ardından Yemen Arap Cumhuriyeti ile Yemen Demokratik Cumhuriyeti birleşince Büyük Yemen fikri nispeten arşa çıktı. Bu vesileyle Umman'dan Zufar'ı, Suudi Arabistan'da Necran ve Asir bölgeleriyle ilgili tarihi iddialarda bulunuldu.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Executiveplanet.com". www.executiveplanet.com. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ "Yemen-Suudi uluslararası sınırında müzakere". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ "Yemen's Historical Capital". www.saba.ye (İngilizce). 9 Haziran 2004. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ R.W., Stookey (1978). Yemen; The Politics of the Yemen Arab Republic (İngilizce). s. 145.
- ^ ".:: TDV İslâm Ansiklopedisi - YEMEN ::". web.archive.org. 13 Şubat 2015. 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ "The foreign office and Anglo-Italian involvement in the Red Sea and Arabia, 1925-28. | Full text State Departments & Foreign Services articles from leading publications on ArticleArchives.com". web.archive.org. 12 Temmuz 2017. 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ "Yemen: After Ahmad the Devil". Time (İngilizce). 5 Ekim 1962. ISSN 0040-781X. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ Rabasa, Angel; Boraz, Steven; Chalk, Peter; Cragin, Kim; Karasik, Theodore W. (2007). Ungoverned Territories: Understanding and Reducing Terrorism Risks (İngilizce). Rand Corporation. ISBN 978-0-8330-4152-4. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
