Anadolufeneri, Beykoz
| Anadolufeneri | |
|---|---|
 Mahalleye adını veren deniz feneri İstanbul Boğazı'nda gemi geçişlerini kontrol etmek için inşa edilmiştir. | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
Koordinatlar: 41°13′01″N 29°09′11″E / 41.217°K 29.153°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Beykoz |
| Bulunduğu yer | Anadolu Yakası  |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Kıyısı olduğu | Karadeniz |
| Ad babası | Anadolu Feneri |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 17.0 km² |
| Nüfus (2023) | 688[2] |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 216[3] |
| İl plaka kodu | 34[4] |
| Posta kodu | 34829[5] |
| İstatistiki bölge | İstanbul alt bölgesi (TR10) |
| Seçim çevresi | İstanbul 1. seçim çevresi[6] |
Anadolufeneri, İstanbul Boğazı'nın Karadeniz'e açılan kısmında Çakaltepe ve Kabakoz koylarının arasında bulunan küçük bir yarımada üzerinde kurulan köydür.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]1658 yılında kurulmuştur. Beykoz'un en meşhur köylerinden biri olan Anadolufeneri, ismini burada bulunan deniz fenerinden almıştır. Anadolufeneri; 2014 yılı itibarıyla alınan kararlar gereği, mahalle statüsüne girmiş olsa da, mandıraları, çiftlikleri hala süregelen balıkçılık mesleği ile şehirleşmeden uzakta bir yaşam sürmektedir.
Köyün ilk kuruluş sebebinin, köyde bulunan deniz fenerini yakmak için gelip gitmek zorunda kalan fenercilerin yavaş yavaş fener etrafına yerleşmeye başlamasıyla olduğu düşünülse de, aslında deniz fenerinin yapıldığı tarih net olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalarda en net bilgi, 1755 yılında bölgede ahşap bir deniz feneri bulunduğu ve 1834'te günümüzdeki haline dönüştürüldüğü kabul edilmiştir.
Köyde yaşamını sürdüren nüfusun bir kısmı Kafkasya'dan göç edenler, kalan kısmı da Girit'ten asker olarak gelip yerleşenlerden oluşmaktadır.
Anadolufeneri'nin en büyük özelliklerinden birisi, İstanbul Boğazı'nın çıkışındaki son koya sahip olmasıdır. Bu sebeple Deniz kuvvetlerinin, Boğaz çıkışlarını kontrol ettiği nokta köyün altında bulunan bir radar birimi tarafından sağlanmaktadır.
1980'li yılların sonuna kadar Askeri bölge içerisinde olan Anadolufeneri ve Poyraz; 80'lerin sonunda, dönemin Anadolufeneri muhtarı Meliha Elçioğlu'nun girişimleri ile askeri bölge statüsünden kısmen çıkmıştır. Meliha Elçioğlu, Anadolufeneri'nin ilk ve tek kadın muhtarıdır. Yaptığı çalışmalarla köy yollarını genişletmiş, köye belediye otobüsü bağlanmasını sağlamış, köy ilkokulu binasını, Hacı Ayetullah Keser'in tüm maddi sorumluluğu almasıyla yeniletmiş ve öğrenimde kalmasını sağlamıştır. Ancak, MEB uygulamaları sebebiyle, civar köylerin eğitimleri Anadolufeneri'ne bağlanmadığı için 9 derslikli, müdür yardımcı, müdür, öğretmenler odası, spor salonu ve laboratuvarı bulunan ilkokul, eğitim uygulama okullarına devredilmiş ve şu anda da Beykoz Eğitim Uygulama ve İş Eğitim Merkezi'nin öğrencileri ve öğretmenleri tarafından kullanılmaktadır.
Askeri Bölge statüsünün kaldırıldığı döneme kadar, Akbaba'dan Poyraz ve Anadolufeneri'ne dönen yolun, Anadolu Kavağı ayırımında bulunan bir askeri kapıdan geçilerek bölgeye girilmekte idi. Bölgeye sadece köylerden yaşayanlar kartları ile rahatlıkla geçiş yapabiliyorken, köyde yaşayan akrabası olmayanlar gezme amaçlı köylere giremiyordu. Köyde akrabaları bulunanlar ise asker kontrolünde akrabalarının evlerine ulaştırılabiliyordu.
Bu süreçte korunan ormanlar ve doğal yaşam, o dönemde Anadolufeneri ve civarındaki ormanlarda pek çok hayvanın varolmasını sağlamıştır. Ceylanlar, yaban domuzları, çakallar ve çeşitli kuş türleri Anadolufeneri ormanlarında bulunmaktadır. Ormandaki ağaç çeşitliliği ise yaklaşık 12 farklı türü barındırmaktaydı. Ancak askeri kapının kaldırılmasından yaklaşık on yıl sonra Poyraz ormanlarından çıkan büyük bir yangınla, ağaç ve hayvan türleri azalmış; bir kısmı ise tamamen görünmez olmuştur. En son, yapılan üçüncü köprü çalışmalarında mevcut ormanın büyük bir kısmı kaybedilmiştir.
Anadolufeneri köyünde 1880 yılında; II. Abdülhamit tarafından yaptırılan “Hamid-i Evvel Camii” bulunmaktadır. Cami, Beylerbeyi ve Emirgan'da bulunan Hamid-i Evvel Camii ile aynı ismi taşımaktadır. Ayrıca Halayıkdere Mahallesi'nde 1996 yılında Mustafa Sözer adına yaptırılan bir cami daha mevcuttur.
Anadolu Deniz Feneri, İstanbul Boğazıyla Karadeniz'in birleştiği bölgede Yon (Hrom) Burnu üzerinde bulunmaktadır. 1834 yılında yapılan Fener, 1858 yılında Fransızların yapıyı genişletmesi ve kulesini revize etmesi ile birlikte yeni halini almıştır. Denizden 75 metre yüksekliğinde bulunan fener, içindeki 1000 watlık ampulü ile aydınlık sağlamaktadır. Buradaki kristalin çevresindeki elektrik motoru ile dönen paravan sayesinde yanıp sönmektedir. Fener, elektrik olmadığı zaman gaz ile çalışmaktadır. Açık havalarda 16 deniz mili açıklığı gören fener inşa edildiği günümüzde de faal durumdadır.[7]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Anadolufeneri'ne bağlı mahallelerin adları Acısu, Halayıkdere, Laz, Kocameşe, Tütüncüler ve Yeni'dir.[8]
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Köye ulaşım İETT'nin 15D (Anadolufeneri - Kavacık) hattı ile ulaşım sağlanabilmektedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Değişim | Nüfus | Tespit Yöntemi |
|---|---|---|---|
| 2013 | 744 | ADNKS | |
| 2014 |  6% |
791 | ADNKS |
| 2015 |  3% |
769 | ADNKS |
| 2016 | 8% |
710 | ADNKS |
| 2017 | 6% |
750 | ADNKS |
| 2018 | 1% |
760 | ADNKS |
| 2019 | 5% |
721 | ADNKS |
| 2020 | 3% |
740 | ADNKS |
| 2021 | 6% |
698 | ADNKS |
| 2022 | 0% |
695 | ADNKS |
| 2023 | 1% |
688 | ADNKS |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ "Coğrafi Numaralar". Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024.
- ^ "İl bilgileri Haritası". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "PTT posta kodu sorgulama". PTT. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ "Yüksek Seçim Kurulu Kararı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2015.
- ^ Ali Soysal (1997). Anadolu feneri 'tarihten gelen ışık' : köy, deniz feneri, tarihi yapıları ve bütün yönleriyle. Denizler Kitapevi. ss. 10, 15. ISBN 9789759481810. Erişim tarihi: 14 Eylül 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Anadolufeneri, Beykoz ile ilgili coğrafi veriler