İçkerya Çeçen Cumhuriyeti
Çeçenistan, Çeçenya Nóxçiyn Paçẋalq Noxçiyçö/Içkeria Нóхчийн Пачхьалкх Нохчийчоь Чеченская Республика Ичкерия İçkerya Çeçen Cumhuriyeti | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1991-2000/2007 | |||||||||||
.png) Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'nin Kafkasya'daki konumu | |||||||||||
| Başkent | Grozni (Ƶovxar-Ġala 1996-2000) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Çeçence · Rusça[1] | ||||||||||
| Hükûmet | Cumhuriyet (1991-1998, 2007-günümüze) İslam cumhuriyeti (1998-2007) | ||||||||||
| Cumhurbaşkanı | |||||||||||
| |||||||||||
| Yasama organı | Çeçen Cumhuriyeti Parlamentosu | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 15.300 km2 | ||||||||||
| Nüfus | |||||||||||
• Sayılan | 1.103.686 | ||||||||||
| Para birimi | Rus rublesi Çeçen naharı (planlanmış) | ||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Rusya | ||||||||||
İçkerya Çeçen Cumhuriyeti, yahut farklı kullanım tarzlarıyla Çeçen İçkerya Cumhuriyeti, Çeçen Cumhuriyeti İçkerya (Çeçence: Nóxçiyn Paçẋalq Noxçiyçö, Kiril: Нохчийн Пачхьалкх Нохчийчоь; Rusça: Чеченская Республика Ичкерия), Kuzey Kafkasya'da 1991-2000 yılları arasında varlığını sürdürmüş tanınmamış (veya sınırlı şekilde tanınmış) bir devlettir.
30 Kasım 1991'de eski Çeçen-İnguşetya Yüksek Sovyeti kendini fesh etme yönünde karar aldı ve Çeçen-İnguşya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti feshedildi.[2] Bunun sonucunda Çeçen-İnguş ÖSSC ikiye ayrıldı: İnguşetya Cumhuriyeti ve Çeçen Cumhuriyeti. Çeçen Cumhuriyeti bağımsızlık arayan İçkerya Çeçen Cumhuriyeti'ni ilan etti.
1994-96 yılları arasında Ruslara karşı gerçekleşen Birinci Çeçen Savaşı, Çeçen güçlerinin zaferiyle sonuçlandı.[3] Çeçen hükûmeti 1996'da yapılan antlaşma ile Rusya'dan fiilen bağımsızlığını kazandıktan sonra düzeni sağlayamadı.[4] Kasım 1997'de Çeçenistan İslam Cumhuriyeti ilan edildi.[5][6] Ağustos 1999'da İkinci Çeçen Savaşı başladı ve Mayıs 2000'de sona erdi. Savaş Rusların zaferi ile sonuçlandı ve Çeçenistan tekrar Rusya'ya bağlandı. Çeçen direnişçiler, savaştan sonra saldırılara devam etti.[7]
Askeriye
[değiştir | kaynağı değiştir]Rus ordusunun bir kısmı, uçak ve hava savunma sistemi de dahil olmak üzere neredeyse tüm silahları Çeçenistan'a kaldı.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Anayasası". 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2015.
- ^ "Çeçenistan Kronolojisi". 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Still growling". 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2021.
- ^ ""Chechen president cracks down on crime"". 10 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ""Chechnya's chop-chop justice"". 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2021.
- ^ ""Chechnya proclaimed Islamic republic"". 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Chechnya profile - Timeline". 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "^ "Lutz, Raymond R. (April 1997). "Russian Strategy In Chechnya: a Case Study in Failure""". 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
 | Tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
1991 yılından itibaren Çeçenistan liderleri | |
|---|---|
 Çeçenistan Cumhuriyeti | |
 Çeçen İçkerya Cumhuriyeti | |
 Kafkasya Emirliği |
|
Geçici italik gösterilmiştir. | |