อำแดงเหมือนกับนายริด

อำแดงเหมือนกับนายริด
กำกับ	เชิด ทรงศรี
เขียนบท	ธม ธาตรี, จันนิภา
อำนวยการสร้าง	เจริญ เอี่ยมพึ่งพร
นักแสดงนำ	จินตหรา สุขพัฒน์ สันติสุข พรหมศิริ ดวงดาว จารุจินดา แมน ธีระพล บรรเจิดศรี ยมาภัย รณ ฤทธิชัย
กำกับภาพ	อานุภาพ บัวจันทร์
ตัดต่อ	มล.วราภา อุกฤษณ์
ดนตรีประกอบ	จำรัส เศวตาภรณ์
ผู้จัดจำหน่าย	ไฟว์สตาร์ โปรดักชั่น เชิดไชย ภาพยนตร์
วันฉาย	12 มีนาคม พ.ศ. 2537
ความยาว	126 นาที
ประเทศ	ประเทศไทย
ภาษา	ภาษาไทย
ข้อมูลจาก IMDb
ข้อมูลจากฐานข้อมูลภาพยนตร์ไทย

อำแดงเหมือนกับนายริด เป็นภาพยนตร์ไทยที่ออกฉายเมื่อปี พ.ศ. 2537 นำแสดงโดยสันติสุข พรหมศิริ, จินตหรา สุขพัฒน์, ดวงดาว จารุจินดา, แมน ธีระพล และรณ ฤทธิชัย กำกับโดย เชิด ทรงศรี

ภาพยนตร์เรื่องนี้เป็นภาพยนตร์ไทยเรื่องแรกที่ได้รับเกียรติให้เป็นภาพยนตร์ฉายเปิดงานมหกรรมภาพยนตร์ Focus on Asia’94 Fukuoka International Film Festival ที่จัดขึ้น ณ ประเทศญี่ปุ่น ในปี พ.ศ. 2537^[1] และยังได้ฉายในงานเทศกาลภาพยนตร์ระดับนานาชาติอีก 2 ครั้ง คือ เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติสิงคโปร์ ครั้งที่ 10 ในปี พ.ศ. 2540 และเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรุงเทพฯ ครั้งที่ 7 ในปี พ.ศ. 2552^[2]

อำแดงเหมือนกับนายริดสร้างจากเรื่องราวของอำแดงเหมือน หญิงไทยคนแรกที่ลุกขึ้นมาทวงสิทธิความเท่าเทียมของผู้หญิง ตามที่มีการระบุไว้เป็นลายลักษณ์อักษรในสมัยรัชกาลที่ 4 เรียกร้องให้มีการแก้กฎหมายที่พันธนาการผู้หญิงในยุคนั้นให้มีค่าความเป��นคนน้อยกว่าเพศชาย

เนื้อเรื่องของภาพยนตร์เรื่องนี้ดัดแปลงมาจากคดีในประมวลกฎหมายและฎีกาคดีหนึ่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) เล่าถึง อำแดง (นางสาว) เหมือน ซึ่งเป็นลูกของนายเกตกับอำแดง (นาง) นุ่น ประกอบอาชีพทำสวนอยู่ที่ตำบลบางม่วง แขวงเมืองนนทบุรี นายเกตกับอำแดงนุ่นยกอำแดงเหมือนให้เป็นภรรยานายภู เมื่ออำแดงเหมือนไม่ยอมโดยดี พ่อแม่ก็ให้นายภูมาฉุดเอาตัวไป แต่อำแดงเหมือนหนีกลับบ้านของตน นายภูมาฉุดไปอีก อำแดงเหมือนก็หนีไปอีก หากแต่ครั้งนี้หนีไปอยู่กับนายริด ชายคนรัก นายภูจึงฟ้องนายริดว่าลักพาเมียตน ระหว่างที่โจทก์จำเลยยังสู้ความกันอยู่ที่ศาล อำแดงเหมือนได้ถูกควบคุมไว้ในตะราง (ที่คุมขัง) ที่จวนของพระนนทบุรี เจ้าเมืองนนทบุรี และถูกนายเปี่ยมพะทำมะรงซึ่งกินสินบนของนายภูกลั่นแกล้งทารุณต่าง ๆ นานาเพื่อบีบบังคับให้อำแดงเหมือนยอมเป็นภรรยานายภู อำแดงเหมือนจึงหนีตะรางไปถวายฎีกาต่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ พระที่นั่งสุทไธศวรรย์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2408

• จินตหรา สุขพัฒน์ รับบท อำแดงเหมือน
• สันติสุข พรหมศิริ รับบท นายริด
• บรรเจิดศรี ยมาภัย รับบท ย่าจัน
• รณ ฤทธิชัย รับบท นายภู
• ดวงดาว จารุจินดา รับบท อำแดงนุ่น
• แมน ธีระพล รับบท นายเกต
• ชลิต เฟื่องอารมย์ รับบท นายเปี่ยม พะทำมะรง
• ส.อาสนจินดา รับบท สมภาร
• รุจน์ รณภพ รับบท พระนนทบุรี

• เขาทราย แกแล็คซี่
• เอกชัย ศรีวิชัย
• สุเชาว์ พงษ์วิไล
• ธิติมา สังขพิทักษ์
• ทัศน์วรรณ เสนีย์วงศ์

เรื่องราวของอำแดงเหมือนกับนายริดซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงในประวัติศาสตร์ได้รับการดัดแปลงในรูปแบบอื่นนอกจากภาพยนตร์อีก 2 ครั้ง ได้แก่ รูปแบบละครโทรทัศน์ใน พ.ศ. 2555 และรูปแบบละครเวทีใน พ.ศ. 2558

ในปี พ.ศ. 2555 สถาพร นาควิลัย ได้นำเรื่องอำแดงเหมือนกับนายริดมาสร้างเป็นละครโทรทัศน์ทางไทยพีบีเอส ออกอากาศครั้งแรกในวันที่ 11 ตุลาคม พ.ศ. 2555 และตอนอวสานในวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2555 เป็นประจำทุกวันพฤหัสบดี-ศุกร์ เวลา 20.25-21.15 น.^[3] นำแสดงโดย อภิญญา สกุลเจริญสุข, อภิญญา รุ่งพิทักษ์มานะ และ ปิติศักดิ์ เยาวนานนท์

เพลงประกอบละครคือ เพลง "นางครวญ" ขับร้องโดย ดวงพร พงศ์ผาสุก หรือ ปุ้ย เดอะวอยซ์^{[4] [5]}

พ.ศ. 2558 ละครเวทีคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้นำเรื่อง อำแดงเหมือนกับนายริด มานำเสนอในรูปแบบของละครเวทีเป็นครั้งแรกภายใต้ชื่อเรื่องว่า "เหมือน" ซึ่งเป็นการตีความในมุมมองของนักศึกษากฎหมาย ละครเวทีเรื่อง "เหมือน" จัดแสดงระหว่างวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2558 ถึงวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2558 ณ หอประชุมศรีบูรพา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์^[6] นำแสดงโดย ไพลิน สุวรรณรักษา, วนวัฒน์ เวชกิจ และอิสริยะ พันธุฟัก กำกับการแสดงโดย กมลภพ คำเพ็ญ

ละครเวทีเรื่องนี้มีเพลงประกอบละครเวทีทั้งสิ้นรวม ... เพลง โดยมีเพลงนำคือ เพลง "เหมือนฝัน" ขับร้องโดย ไพลิน สุวรรณรักษา เนื้อร้องโดย กมลภพ คำเพ็ญ และอัครวินท์ อนันต์พิพัฒน์ ทำนองโดย อัครวินท์ อนันต์พิพัฒน์^[7] และเพลง "ต่อหน้าฟ้าดิน" ขับร้องโดย ไพลิน สุวรรณรักษา และกมลภพ คำเพ็ญ เนื้อร้องและทำนองโดย อัครวินท์ อนันต์พิพัฒน์^[8]

ละครเรื่อง "อำแดงเหมือนกับนายริด" ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงและได้รับรางวัลในหลายสถาบัน

• กำธร เลี้ยงสัจธรรม, "ฎีกาของอำแดงเหมือนในรัชกาลที่ 4 กับการพลิกคดีอำแดงป้อมในรัชกาลที่ 1," ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 34 ฉบับที่ 2 (ธันวาคม 2555), หน้า 72-91.
• "ประกาศว่าด้วยอำแดงเหมือนถวายฎีกา," วารสารรวมบทความประวัติศาสตร์ ปีที่ 25 (2546), หน้า 1-12.
• บทความเกี่ยวกับอำแดงเหมือน - Link
• mydramalist.info Amdaeng Muean Kap Nai Rit เก็บถาวร 2016-03-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน