อำเภอป่าซาง

อำเภอป่าซาง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Pa Sang
คำขวัญ:  พระพุทธบาทงามลออ ผ้าทอหัตถกรรม งามล้ำประเพณี คุณภาพดีหอมกระเทียม ยอดเยี่ยมลำไย ถิ่นใหญ่ไทยอง แผ่นดินทองหริภุญไชย
แผนที่จังหวัดลำพูน เน้นอำเภอป่าซาง
พิกัด: 18°31′33″N 98°56′21″E / 18.52583°N 98.93917°E / 18.52583; 98.93917
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ลำพูน
พื้นที่
• ทั้งหมด	299.95 ตร.กม. (115.81 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	53,341 คน
• ความหนาแน่น	177.83 คน/ตร.กม. (460.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	51120
รหัสภูมิศาสตร์	5106
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอป่าซาง หมู่ที่ 1 ถนนลำพูน-ลี้ ตำบลป่าซาง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน 51120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ป่าซาง (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดลำพูน มีความเจริญเป็นอันดับที่ 3 รองจากอำเภอเมืองลำพูน และ อำเภอลี้ ในอดีตเป็นอำเภอขนาดใหญ่ ต่อมาได้แยกออกเป็นอำเภอบ้านโฮ่งและอำเภอเวียงหนองล่องดังเช่นปัจจุบัน

อำเภอป่าซางตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสันป่าตอง (จังหวัดเชียงใหม่) และอำเภอเมืองลำพูน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองลำพูนและอำเภอแม่ทา
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอแม่ทาและอำเภอบ้านโฮ่ง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบ้านโฮ่ง อำเภอเวียงหนองล่อง และอำเภอดอยหล่อ (จังหวัดเชียงใหม่)

ป่าซาง (เดิมชื่อ อำเภอปากบ่อง) เป็นเมือง���ก่าชุมชนเก่าแก่ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขา ส่วนที่ตั้งของอำเภอป่าซางนั้นตั้งอยู่ที่ราบลุ่มแม่น้ำทากับแม่น้ำปิง ก่อนที่จะตั้งเป็นอำเภอป่าซางนั้น บ้านป่าซางเป็นตำบลหนึ่งของอำเภอปากบ่อง จังหวัดลำพูน

ในอดีตเมื่อครั้งสมัย พระยาวชิรปราการ (เจ้ากาวิละ) ทรงขับไล่พม่าออกจากแผ่นดินล้านนาได้แล้ว เป็นยุคของการ "เก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง" ทรงรวบรวมสะสมไพร่พลไว้ที่ป่าซาง โดยใช้ชื่อว่า เวียงเวฬุคาม ลักษณะเวียงเวฬุคามตั้งอยู่ที่ราบลุ่มแม่น้ำกวงด้านทิศตะวันตก มีแนวกำแพงเมืองลักษณะในรูปเกือกม้าหรือรูปครึ่งวงเดือน คูน้ำที่ล้อมรอบเวียงเวฬุคามนั้นใช้น้ำไหลเข้าจากน้ำแม่ทาโดยมีฝายกั้นที่หน้าธนาคารออมสินปัจจุบัน น้ำไหลรอบคูเมืองไปออกที่ข้างป่าช้าป่าซางปัจจุบัน ลักษณะกำแพงเมืองเวฬุคามกว้างประมาณ 1 เมตร และมีป้อมยามรักษาการณ์ตลอดแนวกำแพงเมืองระยะห่างประมาณ 100 เมตร ปัจจุบันซากกำแพงเมืองเวฬุคามยังมองซากอยู่เป็นช่วง ๆ ยาวกว่า 1.5 กิโลเมตร

• วันที่ - 2460 แยกพื้นที่ตำบลบ้านโฮ่ง ตำบลป่าพลู ตำบลเหล่ายาว และตำบลศรีเตี้ย อำเภอป่าซาง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอบ้านโฮ่ง ขึ้นกับอำเภอป่าซาง
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลบ้านเรือน แยกออกจากตำบลปากบ่อง และตำบลท่าตุ้ม ตั้งตำบลแม่แรง แยกออกจากตำบลปากบ่อง ตำบลท่าตุ้ม ตำบลมะกอก และตำบลป่าซาง ตั้งตำบลม่วงน้อย แยกออกจากตำบลมะกอก และตำบลป่าซาง ตั้งตำบลหนองล่อง แยกออกจากตำบลวังผาง ตั้งตำบลเหล่ายาว แยกออกจากตำบลศรีเตี้ย^[1]
• วันที่ 14 เมษายน 2496 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอปากบ่อง จังหวัดลำพูน เป็นอำเภอป่าซาง^[2]
• วันที่ 17 กันยายน 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลป่าซาง ในท้องที่บางส่วนของตำบลป่าซาง และตำบลปากบ่อง^[3]
• วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2499 โอนพื้นที่หมู่ 5 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองล่อง ไปตั้งเป็นหมู่ 6 ของตำบลวังผาง^[4]
• วันที่ 5 มิถุนายน 2499 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอบ้านโฮ่ง อำเภอป่าซาง เป็น อำเภอบ้านโฮ่ง^[5]
• วันที่ 22 มิถุนายน 2519 ตั้งตำบลนครเจดีย์ แยกออกจากตำบลท่าตุ้ม ตำบลน้ำดิบ และตำบลมะกอก^[6]
• วันที่ 30 ตุลาคม 2522 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลป่าซาง^[7] เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น โดยขยายพื้นที่สุขาภิบาลให้ครอบคลุมทั้งตำบลป่าซาง
• วันที่ 18 กันยายน 2523 ตั้งตำบลหนองยวง แยกออกจากตำบลวังผาง^[8]
• วันที่ 19 ตุลาคม 2525 จัดตั้งสุขาภิบาลม่วงน้อย ในท้องที่บางส่วนของตำบลม่วงน้อย^[9]
• วันที่ 27 กันยายน 2527 โอนพื้นที่หมู่ 8 บ้านสันห้างเสือ (ในขณะนั้น) ของตำบลมะกอก ไปตั้งเป็นหมู่ 9 ของตำบลนครเจดีย์^[10]
• วันที่ 26 เมษายน 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลวังผาง ในท้องที่บางส่วนของตำบลวังผาง^[11]
• วันที่ 22 มีนาคม 2538 แยกพื้นที่ตำบลหนองล่อง ตำบลหนองยวง และตำบลวังผาง อำเภอป่าซาง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอเวียงหนองล่อง ขึ้นกับอำเภอป่าซาง^[12]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลป่าซาง สุขาภิบาลม่วงน้อย และสุขาภิบาลวังผาง เป็นเทศบาลตำบลป่าซาง เทศบาลตำบลม่วงน้อย และเทศบาลตำบลวังผาง ตามลำดับ
• วันที่ 6 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลม่วงน้อย รวมกับเทศบาลตำบลม่วงน้อย^[13]
• วันที่ 6 ตุลาคม 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลปากบ่อง รวมกับเทศบาลตำบลป่าซาง^[14]
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอเวียงหนองล่อง อำเภอป่าซาง เป็น อำเภอเวียงหนองล่อง^[15]

อำเภอป่าซาง เคยเป็นสถานที่ตั้งของสนามบินลำพูน ซึ่งเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ ได้เห็นความสำคัญของการอากาศยาน จึงได้ดำริให้จัดทำสนามบินประจำจังหวัดขึ้น มีเนื้อที่ 156 ไร่ 1 งาน โดยเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เป็นผู้ออกค่าใช้จ่ายในการจัดซื้อที่ดินเป็นเงินจำนวน 1,176 บาท^[16] เมื่อปี พ.ศ. 2466

อำเภอป่าซางแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 9 ตำบล 90 หมู่บ้าน ได้แก่

ท้องที่อำเภอป่าซางประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลป่าซาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากบ่องและตำบลป่าซางทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลม่วงน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลม่วงน้อยทั้งตำบล^[18]
• เทศบาลตำบลแม่แรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่แรงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลมะกอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมะกอกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเรือน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเรือนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตุ้ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าตุ้มทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลน้ำดิบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลน้ำดิบทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนครเจดีย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครเจดีย์ทั้งตำบล

• แหล่งศิลาแลง
• วัดป่าเหียง
• หอศิลป อุทยานธรรมะ
• ตลาดสินค้าพื้นเมืองป่าซาง
• วัดพระบาทตากผ้า
• วัดหนองเงือก
• แหล่งทอผ้าบ้านหนองเงือก
• ถ้ำเอราวัณ
• วัดบ้านเหล่าพระเจ้าตาเขียว

บทความเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

• ด
• ค
• ก