พระนรากรบริรักษ์ (เจิม ปิณฑะรุจิ)

พันตำรวจเอก พระนรากรบริรักษ์ (เจิม ปิณฑะรุจิ) (18 สิงหาคม 2430 – 13 มิถุนายน 2503)^[1] เป็นนายตำรวจชาวไทย เป็นผู้บังคับการตำรวจสันติบาลคนแรก ข้าหลวงประจำจังหวัดตรัง, ข้าหลวงประจำจังหวัดสงขลา และข้าหลวงชั้นพิเศษประจำจังหวัดเชียงราย และเป็นต้นตระกูลปิณฑะรุจิ ซึ่งเป็นนามสกุลพระราชทานลำดับที่ 4219 ได้รับพระราชทานเมื่อวันที่ 27 กันยายน 2460 ขณะมียศและบรรดาศักดิ์เป็น นายร้อยตำรวจโท ขุนนราบริรักษ์ ตำแหน่ง สารวัตรแขวง กรมพระตำรวจนครบาล^[2]

นายพันตำรวจเอก พระนรากรบริรักษ์ เกิดเมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้น 7 ค่ำ เดือน 10 ปีกุน จุลศักราช 1249 ตรงกับวันที่ 18 สิงหาคม 2430 ที่บ้านข้างวังพระองค์เจ้าสาย อำเภอสำเพ็ง จังหวัดพระนคร (ปัจจุบันคือเขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร) บิดาชื่อ นายแจ่ม ปิณฑะรุจิ มารดาชื่อ นางจั่น ปิณฑะรุจิ มีพี่สาวร่วมพ่อแม่เดียวกัน 1 คนคือ นางทองอยู่ โพธิอุทัย

ด้านชีวิตส่วนตัวสมรสกับ นางนรากรบริรักษ์ (แอบ ปิณฑะรุจิ; สกุลเดิม อัศวรักษ์) เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2454 มีบุตรธิดารวม 10 คน

ท่านเริ่มรับราชการที่กระทรวงยุติธรรม เมื่อปี 2448 ขณะอายุได้ 18 ปีในตำแหน่งล่าม ก่อนโอนย้ายมารับราชการที่กระทรวงมหาดไทยเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2457 ในตำแหน่งผู้ช่วยแผนกต่างประเทศ กระทั่งวันที่ 3 ตุลาคม ศกเดียวกัน ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศให้ท่านเป็น รองอำมาตย์ตรี นายเจิม^[3]

จากนั้นในวันที่ 1 เมษายน 2458 ได้โอนย้ายมารับราชการในกรมตำรวจภูธรในตำแหน่งนายเวรอธิบดีกรมตำรวจภูธร ในวันเดียวกัน ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนยศของตำรวจหลังจากก่อนหน้านั้นใช้ยศของทหารมาโดยตลอด สำหรับขุนนางข้าราชการฝ่ายพลเรือนที่โอนย้ายมาสังกัดให้เทียบยศตำรวจเท่ากับยศเดิม ทำให้ยศของท่านเปลี่ยนเป็น นายร้อยตำรวจตรี^[4] ต่อมาในวันที่ 30 เมษายน ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ พระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น นายร้อยตำรวจตรี ขุนนราบริรักษ์ ถือศักดินา 400^[5]

ในวันที่ 23 มิถุนายน 2459 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ พระราชทานเลื่อนยศเป็น นายร้อยตำรวจโท ขุนนราบริรักษ์^[6] และได้ย้ายไปรับตำแหน่ง สารวัตรแขวงสามแยก เมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม 2459 ได้เลื่อนยศเป็น นายร้อยตำรวจเอก ขุนนราบริรักษ์ เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2460^[7]

จากนั้นได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น นายร้อยตำรวจ เอก หลวงนราบริรักษ์ ถือศักดินา 600 เมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2461^[8] โดยได้โปรดเกล้าฯ ให้ส่งสัญญาบัตรยศไปพระราชทานเมื่อวันที่ 26 เมษายน 2463^[9] ต่อมาได้เลื่อนเป็นสารวัตรใหญ่สามแยกและรับพระราชทานยศ นายพันตำรวจตรี เมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน 2463^[10] ในวันที่ 18 ธันวาคม 2467 ได้โปรดเกล้าฯ ให้ท่านโอนย้ายกลับไปเป็นข้าราชการพลเรือนในตำแหน่ง ผู้ว่าราชการอำเภอแม่สอด (ตำแหน่งนายอำเภอ เทียบเท่าผู้ว่าราชการจังหวัด)^[11] โดยได้รับพระราชทานยศเป็น อำมาตย์โท หลวงนราบริรักษ์ เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษาเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2467^[12]

ต่อมาในวันที่ 3 ธันวาคม 2469 ท่านได้โอนกลับมารับราชการตำรวจในตำแหน่ง รักษาราชการแทนผู้บังคับการตำรวจภูธรมณฑลนครสวรรค์^[13] แทนที่ นายพันตำรวจเอก พระเริงระงับไภย ที่ออกจากราชการ^[14] ในวันที่ 21 มกราคม 2470 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ ให้รักษาราชการแทนในตำแหน่ง ผู้บังคับการตำรวจภูธรมณฑลนครศรีธรรมราช แทน นายพันตำรวจเอก พระยาอาชญาพิทักษ์ (เกษ สุนทรรัตน์) ที่สลับไปดำรงตำแหน่งผู้บังคับการตำรวจภูธรมณฑลนครสวรรค์^[15] ก่อนจะโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน 2471^[16]

ในวันที่ 8 พฤศจิกายน 2471 ซึ่งตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษา ได้พระราชทานยศให้ท่านเลื่อนขึ้นเป็น นายพันตำรวจโท หลวงนราบริรักษ์^[17] ในวันเฉลิมพระชนมพรรษาปีถัดมา ได้โปรดพระราชทานยศเลื่อนขึ้นเป็น นายพันตำรวจเอก หลวงนราบริรักษ์^[18] ต่อมาในวันที่ 25 ธันวาคม 2472 ได้โปรดเกล้าฯ ให��ท่านเป็นผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อยตำรวจและโรงเรียนพลตำรวจแทน นายพันตำรวจเอก หลวงอรรถวิมลบัณฑิต (โต๊ะ หิรัณยัษฐิติ) ที่ลงไปเป็นผู้บังคับบัญชาการตำรวจภูธรมณฑลนครศรีธรรมราช^[19]

ในวันที่ 8 พฤศจิกายน 2473 ได้โปรดเกล้าฯ พระราชทานบรรดาศักดิ์ให้ท่านเป็น นายพันตำรวจเอก พระนรากรบริรักษ์ ถือศักดินา 800^[20] ต่อมาในปี 2475 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็นผู้บังคับการตำรวจภูธรมณฑลพายัพคนสุดท้าย เพราะจากนั้นในวันที่ 17 พฤศจิกายน ปีเดียวกันได้มีการเปลี่ยนแปลงชื่อหน่วยงานเป็นกองบังคับการตำรวจภูธรภาคเหนือโดยมี นายพันตำรวจเอก พระยาขจรธรณี เป็นผู้บังคับการคนแรก ส่วนท่านได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็น ผู้บังคับการตำรวจสันติบาลคนแรก^[21]

ต่อมาในวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2476 ท่านได้โอนย้ายกลับมารับราชการเป็นข้าราชการพลเรือน ในตำแหน่งข้าหลวงประจำจังหวัดตรัง (ตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดในปัจจุบัน)^[22] ประมาณปี 2478 ได้ย้ายไปรับตำแหน่งข้าหลวงประจำจังหวัดสงขลา จากนั้นในวันที่ 15 ธันวาคม 2480 ท่านถูกย้ายเข้ามาประจำกระทรวง^[23] กระทั่งวันที่ 18 เมษายน 2482 ท่านได้ย้ายไปรับตำแหน่งข้าหลวงประจำจังหวัดเชียงราย^[24] ในวันที่ 16 มิถุนายน ปีเดียวกัน ท่านได้เลื่อนชั้นขึ้นเป็นข้าหลวงประจำจังหวัดชั้นพิเศษ ประจำจังหวัดเชียงราย^[25] จากนั้นในวันที่ 1 พฤษภาคม 2484 ท่านได้กลับเข้ามาประจำกระทรวงอีกครั้ง^[26] ก่อนจะลาออกจากราชการรับเบี้ยบำนาญเมื่อวันที่ 1 มิถุนายน 2484

• พ.ศ. 2482 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)^[27]
• พ.ศ. 2480 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)^[28]
• พ.ศ. 2485 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)^[29]
• พ.ศ. 2478 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)^[30]
• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)^[31]
• พ.ศ. 2474 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[32]
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)