จรัสศรี ทีปิรัช

คุณหญิง จรัสศรี ทีปิรัช (เกิด 3 มีนาคม พ.ศ. 2482) สตรีคนแรกที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดของประเทศไทย โดยได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดนครนายก เป็นผู้ริเริ่มโครงการจัดรูปที่ดินเพื่อการพัฒนาเมืองในประเทศไทย^[1]

ดร.คุณหญิงจรัสศรี ทีปิรัช (สกุลเดิม อัตถากร) เกิดเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2482 (85 ปี) ที่อำเภอเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม เป็นบุตรของนายบุญช่วย กับนางอารีรัตน์ อัตถากร สมรสกับสากล ทีปิรัช (เสียชีวิต) มีบุตร-ธิดา รวม 2 คน คุณหญิงจรัสศรี ได้เข้ารับการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย จากนั้นจึงได้เข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาตรี สาขาสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยสำเร็จการศึกษาในปี พ.ศ. 2506 ต่อจากนั้นในปี พ.ศ. 2511 ได้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาโททางด้านการปกครอง จากมหาวิทยาลัยโทรอนโต ต่อมาในปี พ.ศ. 2539 ได้รับปริญญากิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยมหาสารคาม และ พ.ศ. 2552 ได้รับปริญญาการผังเมืองดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คุณหญิงจรัสศรี ทีปิรัช รับราชการในสังกัดกรมการผังเมือง^{[2][ต้องการอ้างอิง]} จนได้รับตำแหน่งสูงสุดในสำนักผังเมือง กระทรวงมหาดไทย (กรมการผังเมือง) คือ ตำแหน่งผู้อำนวยการสำนักผังเมือง (ระดับ 10) ต่อมาในปี พ.ศ. 2536 จึงได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดนครนายก^[3] นับว่าเป็นสตรีคนแรกที่เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดของประเทศไทย และได้รับรางวัลครุฑทองคำ ในปี พ.ศ. 2540 จากนั้นก็ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดปทุมธานี^[4] ตั้งแต่วันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2541

หลังจากเกษียณอายุราชการแล้ว คุณหญิงจรัสศรี ทีปิรัช ได้สมัครเข้ารับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร แบบบัญชีรายชื่อ สังกัดพรรคประชาธิปัตย์ ในปี พ.ศ. 2544^[5] ได้รับการเลื่อนขึ้นมาแทนนายพรเสก กาญจนจารี^[6] และเป็นนายกสภาสถาบันราชภัฏเพชรบุรีวิทยาลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์^[7]

ปัจจุบัน คุณหญิงจรัสศรี ทีปิรัช ดำรงตำแหน่ง รองประธานสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ ฝ่ายบริหาร และผู้อำนวยการ สำนักองค์ประธาน สถาบันวิจัยจุฬาภรณ์

• พ.ศ. 2543 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[8]
• พ.ศ. 2538 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[9]
• พ.ศ. 2543 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายใน)^[10]
• พ.ศ. 2539 – เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 2 ประเภทที่ 2 (ส.ช.)^[11]
• พ.ศ. 2532 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)^[12]
• พ.ศ. 2536 – เหรียญลูกเสือสดุดี ชั้นที่ 1^[13]