Oružane snage Bosne i Hercegovine
Oružane snage Bosne i Hercegovine | |
---|---|
Osnovana | 2005 |
Vidovi vojske | Operativna komanda Komanda za podršku |
Vođstvo | |
Predsjedništvo | Željka Cvijanović, Željko Komšić i Denis Bećirović |
Ministar odbrane | Sifet Podžić |
Načelnik Zajedničkog štaba | general-major Gojko Knežević[1] |
Brojno stanje | |
Broj raspoloživih za vojnu službu | 13.800 + 1.000 civilnog osoblja, godina 15—49 |
Broj sposobnih za vojnu službu | muškarci, godina 18-49: 829.530 (2005 procjena), godina 15—49 |
Aktivni sastav | 9.200 |
Rezervni sastav | 4.600 |
Sastav van države | Avganistan – 55 Mali - 2 Centralnoafrička Republika - 2 Demokratska Republika Kongo – 5 (oficiri) |
Troškovi | |
Budžet | 279,25 miliona BAM (2019) |
Procenat BDP | 0,96% |
Industrija | |
Domaći nabavljači | Zrak Igman Orao A.D. Unis Promeks BNT Novi Travnik FSV – Fabrika specijalnih vozila TRZ Hadžići Binas d.d Bugojno Vitezit |
Strani dobavljači | Sjedinjene Američke Države , Rusija, Turska, Kina, Njemačka, Rumunija |
Srodni članci | |
Istorija | Vojska Republike Srpske Hrvatsko vijeće odbrane Armija Republike Bosne i Hercegovine Vojska Federacije Bosne i Hercegovine |
Činovi | Činovi Oružanih snaga Bosne i Hercegovine |
Oružane snage Bosne i Hercegovine (skraćeno OSBiH), profesionalna su oružana sila Bosne i Hercegovine. Osnovane su 1. januara 2006, nakon što su sa nivoa entiteta Republike Srpske i Federacije Bosne i Hercegovine prenesene na državni nivo nadležnosti iz oblasti odbrane. Dan Oružanih snaga je 1. decembar, datum donošenja odluke o osnivanju OSBiH 2003.
Struktura
[uredi | uredi izvor]Vrhovni komandant OSBiH je Predsjedništvo BiH, a dalje u lancu komandovanja slijedi ministar odbrane i načelnik Zajedničkog štaba OS.[2]
Zajednički štab OS BiH potčinjen je ministru odbrane. Na čelu Zajedničkog štaba se nalazi general-pukovnik Senad Mašović, a njegovi zamjenici su general-major Ivica Jerkić — zamjenik za operacije i general-major Gojko Knežević — zamjenik za resurse. Zajedničkom štabu su podređene Operativna komanda i Komanda za podršku.[3] Sve brigade i svi bataljoni su multinacionalne strukture, izuzev 3 pješadijska puka.
U sastavu Operativne komande nalaze se:[3]
- tri pješadijske brigade (4. brigada u Čapljini, 5. brigada u Tuzli i 6. brigada u Banjaluci) koje koje u svojoj nadležnosti imaju po tri pješadijska bataljona, jedan artiljerijski bataljon, izviđačku četu, vod vojne policije i vod veze.
- Brigada taktičke podrške (Sarajevo) koja u svom sastavu ima bataljon veze, inžinjerijski bataljon, vojno-obavještajni bataljon, deminerski bataljon, bataljon vojne policije, oklopni bataljon, četu ABHO i vod veze.
- Brigada vazdušnih snaga i protivvazdušne odbrane (Banjaluka) čine 2 helikopterska skvadrona, bataljon letačke podrške, bataljon protivvazdušne odbrane, bataljon vazdušnog osmatranja i javljanja i avijacijsku eskadrilu.
Komanda za podršku u svom sastavu ima:[3]
- Komandu za upravljanje personalom (Banja Luka),
- Komandu za obuku i doktrinu (Travnik) i
- Komandu logistike (Doboj).
Postoje tri pješadijska puka koji baštine vojno nasljeđe i identitet jedinica i naroda iz kojih potiču i oni nemaju operativna i administrativna ovlašćenja.
- 1. pješadijski (gardijski) puk, koji njeguje vojno nasljeđe i identitet Hrvatskog vijeća odbrane;
- 2. pješadijski (rendžerski) puk, koji njeguje vojno nasljeđe i identitet Armije Republike Bosne i Hercegovine;
- 3. pješadijski (Republika Srpska) puk, koji njeguje vojno nasljeđe i identitet Vojske Republike Srpske.
-
Amblem 1. pješadijskog (gardijski) puka
-
Amblem 2. pješadijskog (rendžeri) puka
-
Amblem 3. pješadijskog (Republika Srpska) puka
Procenat zastupljenosti pripadnika tri Ustavom BiH predviđena konstitutivna naroda kao i naroda iz reda „ostalih” u OSBiH zasnovan je na osnovu zadnjeg popisa stanovništva u BiH (2013. g.), i primjenjuje se identično na svaku brigadu.
Služba u Oružanim snagama BiH
[uredi | uredi izvor]Na službi u Oružanim snagama mogu biti vojna lica, civilna lica i kadeti. Vojna lica su profesionalna vojna lica i lica u rezervnom sastavu dok su na službi.
Oružane snage Bosne i Hercegovine imaju oko 10.000 profesionalnih vojnih lica, oko 5.000 lica u rezervnom stanju kao i oko 1.000 civilnih radnika.
Profesionalna vojna lica
[uredi | uredi izvor]Profesionalna vojna lica su:
- vojnici,
- podoficiri,
- oficiri,
- generali.
Lica u rezervnom sastavu
[uredi | uredi izvor]Lica u rezervnom sastavu su:
- rezervni vojnici,
- rezervni podoficiri,
- rezervni oficiri,
- rezervni generali.
Kadeti
[uredi | uredi izvor]Kadeti su lica koja se u stručnim vojnim školama i akademijama obrazuju za profesionalnu vojnu službu u Oružanim snagama. Kadeti imaju prava i obaveze koje su propisane zakonom i propisima koje donosi ministar odbrane Bosne i Hercegovine.
Činovi u Oružanim snagama BiH
[uredi | uredi izvor]Vojnički činovi
[uredi | uredi izvor]- Vojnik
- Vojnik 1. klase
- Kaplar
Obilježja činova vojnika sastoje se od oznake u obliku slova „V” srebrne boje.
Podoficirski činovi
[uredi | uredi izvor]- Vodnik
- Stariji vodnik
- Stariji vodnik 1. klase
- Zastavnik
- Zastavnik 1. klase
Obilježja činova podoficira sastoje se od oznake u obliku slova „V” i žute pruge na početku epolete.
Oficirski činovi
[uredi | uredi izvor]- Potporučnik
- Poručnik
- Kapetan
- Major
- Pukovnik
- Brigadir
Obilježja činova oficira poručnika i kapetana sastoje se od srebrenih pruga na početku epolete (na ramenu) i srebrnih zvijezda. Obilježja činova oficira majora i pukovnika sastoje se od mačeva na početku epolete oivičenih srebrenom prugom i srebrnih zvijezda.
Generalski činovi
[uredi | uredi izvor]- Brigadni general
- General-major
- General-pukovnik
Obilježja čina generala sastoje se od grba Bosne i Hercegovine s mačevima okruženim zlatnim vijencem od hrastovih listova i zlatnim zvijezdama sa sedam krakova na epoleti oivičenoj zlatnom prugom.
Vidovi, rodovi i službe u OSBiH
[uredi | uredi izvor]Sastoje se iz vidova, rodova i službi.
Vidovi
[uredi | uredi izvor]Vidovi su:
- Kopnena vojska,
- Vazduhoplovstvo i protivvazdušna odbrana.
Rodovi
[uredi | uredi izvor]Rodovi su:
- pješadija,
- artiljerija,
- artiljerijsko-raketne jedinice protivvazdušne odbrane,
- oklopno-mehanizirane jedinice,
- avijacija,
- inženjerija,
- veza,
- atomsko-biološko-hemijska odbrana,
- elektronsko izviđanje i protivelektronska borba,
- zračno osmatranje i javljanje,
- vojnoobavještajni.
Službe
[uredi | uredi izvor]Službe su:
- tehnička služba,
- zrakoplovna tehnička služba,
- služba vojne policije,
- saobraćajna služba,
- intendantska služba,
- sanitetska služba,
- veterinarska služba,
- građevinska služba,
- finansijska služba,
- pravna služba,
- geodetska služba,
- informatička služba,
- muzička služba,
- vjerska služba.
Obilježja
[uredi | uredi izvor]Obilježja se nalaze na kapi ili beretki, desnom ramenu i na lijevom ramenu uniforme svih pripadnika Oružanih snaga.
Svi osim oficira u činu generala na kapi/beretki nose bedževe kopnene vojske ili vazduhoplovstva i protivvazdušne odbrane Oružanih snaga.
Na kapi/beretki oficira u činu generala nalazi se bedž grba Bosne i Hercegovine s mačevima i zlatnim vijencem.
Obilježje na desnom ramenu svih pripadnika Oružanih snaga je zastava Bosne i Hercegovine.
Pripadnici pukova na lijevom ramenu nose obilježje svog puka.
Dodatna obilježja brigade, druge institucije, odnosno jedinice nose se ispod obilježja puka na lijevom ramenu.
Pukovi
[uredi | uredi izvor]Pješadijski pukovi baštine identitet i vojno nasljeđe jedinica i konstitutivnih naroda (Bošnjaka, Hrvata i Srba) iz kojih potiču: Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH) — Drugi pješadijski (rendžerski) puk, Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) — Prva pješačka (gardijska) pukovnija i Vojske Republike Srpske (VRS) — Treći pješadijski (Republika Srpska) puk. Pukovi i komande pukova nemaju operativna ni administrativna ovlaštenja. Svaki puk ima malu, neoperativnu komandu puka i personal.
Komande pukova mogu:
- upravljati muzejom puka,
- kontrolisati finansijski fond puka
- pripremati, istraživati i njegovati istoriju puka,
- objavljivati biltene puka,
- čuvati kulturno-istorijsko nasljeđe puka,
- davati uputstva o održavanju posebnih svečanosti,
- davati uputstva o običajima, odjeći i ponašanju puka,
- voditi oficirske, podoficirske i vojničke klubove.
Pukovi mogu u svom sastavu imati aktivnog, rezervnog ili penzionisanog oficira koji služi kao pukovnik puka. Pukovnik puka je isključivo počasni položaj i nema operativna ni administrativna ovlašćenja.
Naoružanje
[uredi | uredi izvor]Oružane snage Bosne i Hercegovine koriste:
Teško naoružanje(Kopnena vojska)
Limiti za BiH | Količina u OSBiH (2017) | Beleška |
---|---|---|
410 tenkova (FBiH 273, RS 137)[4] | 325 tenkova (FBiH oko 210, RS oko 115) | Prema članu 70. Zakona o odbrani BiH sva pokretna imovina OSBiH[5], a time i teško naoružanje OSBiH, smatra se imovinom Ministarstva odbrane BiH, pa se tako navedeni limiti unutar BiH predviđeni sporazumom u Firenci (1996) ne odnose na vlasništvo, već teritoriju na kojoj se imovina nalazi. |
340 borbenih oklopnih vozila (FBiH 227, RS 113) | 272 borbena oklopna vozila | |
1.500 komada topovskog naoružanja(FBiH 1.000, RS 500) | 1.375 komada topovskog naoružanja |
Pješadijsko naoružanje
- 16.100 M16 SAD (46.100 M16 donirano od SAD 1997, tokom 2010. uništeno 30.081 kao zastarelo/neperspektivno naoružanje)
- 23.000 AR-15 SAD
- 11.000 M-76 Jugoslavija
- Do 10.000 Zastava M70 Jugoslavija
- 5.410 Hekler i Koh G3 Nemačka
- 7.941 Hekler i Koh HK33 Nemačka
- 5.000 T91 Republika Kina
- 617 M2 Brouning SAD
- 1.000 M60 SAD
- 45 M240 SAD
- 8.000 M79 90 mm RPG Jugoslavija
- 75 9K111 Fagot Sovjetski Savez[6]
- 800+ AT4 Švedska
- 300 HJ-8 Kina[7]
Dodatna oprema
[uredi | uredi izvor]- 11.000 Hughes/Magnavox AN/PRC-126 ručno noseći radio
- 5.600 NAPCO AN/PRC-77 man pack radios
- 4.100 taktički telefoni
- 22.000 dvogledi
- 50 10kW generatori
Tenkovi
- 154 T-54/T-55 Sovjetski Savez (U rezervi. 10 korištenih donacija Turske 1997)
- 50 AMX 30 Francuska (U rezervi. Ispravno 36 tenkova. Donirani od UAE-a 1997)
- 45 M60 A3 Patton SAD (45 se koriste u okviru oklopnog bataljona. Donacija SAD-a 1996)
- 71 M-84 Jugoslavija (16 se koriste za obuku na poligonu na Manjači, ostali su u rezervi. 50 tenkova koji se nalaze u kasarni Kozara u Banja Luci povučeni su iz operativne upotrebe 2008)
Oklopna vozila pješadije
- 79 M-113A2 SAD (2010. g.)[8]
- 25 AMX-10P Francuska (2010. g.)[8]
- 29 OT M-60 Jugoslavija (2010. g.)[8]
- 101 BOV 2/30/M/M-86/ (oklopni transporter) Jugoslavija (2010. g.)[8]
- 103 BVP M-80A Jugoslavija (2010. g.)[8]
- Humvee 69 (Na stanju 25 2010. g.[8], 2017. donirano 44 od strane SAD. (24 komada donirani marta 2017, te dodatnih 20 dostavljeni u toku godine.)[9]
Artiljerija
- D-30 258 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- APR-40 36 Rumunija (2010. g.)[8]
- M-56 101 Bosna i Hercegovina (2010. g.)[8]
- M101 125 Sjedinjene Države
- M114 119 Sjedinjene Države (2010. g.)[8]
- M-46/M-82 74 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- T-12 128 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- D-20 13 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- M84 15 Jugoslavija/ Bosna i Hercegovina (2010. g.)[8]
- M1 78 Sjedinjene Države (2010. g.)[8]
- L118 36 Ujedinjeno Kraljevstvo (2010. g.)[8]
- M-75 399 Jugoslavija (2010. g.)[8]
- M-74 22 Jugoslavija (2010. g.)[8]
- M-57 Jugoslavija (2010. g.)[8]
- M-69 81 Jugoslavija (2010. g.)[8]
- BM-21 1 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- M-87 6 Jugoslavija/ Bosna i Hercegovina
- 2S1 24 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
Bestrzajno oružje
M-40A1 106mm | 30 (2010. g.)[8] |
M-18 57mm | 30 (2010. g.)[8] |
M-20 75mm | 3 (2010. g.)[8] |
Ratno vazduhoplovstvo
[uredi | uredi izvor]Limit za BiH | Količina u OSBiH | Tip | |
---|---|---|---|
Borbena avijacija | 62 (FBiH 41, RS 21) | 19 (većina u RS-u)- Više puta pominjana mogućnost prodaje određenog broja Srbiji jer su povučeni iz operativne upotrebe 2005. godine[10], nisu u voznom stanju a proglašeni su neperspektivnim, uglavnom zbog troškova eventualnog remonta. | 7 J-22 orao, 12 J-21 jastreb |
Jurišni helikopteri | 21 (FBiH 14, RS 7) | 7 |
PVO
- 20 2K12 Kub Sovjetski Savez
- 47 Bofors L/70 Švedska (2010. g.)[8]
- 30 ZU-23-2 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- 96 M53/59 Praga Čehoslovačka (2010. g.)[8]
- 52 BOV-3 Jugoslavija
- 479 PVO 20 mm (2010. g.)[8]
- 15 9K31 Strela-1 Sovjetski Savez
- 50 FIM-92 Stinger Sjedinjene Države
- 20 9K38 Igla Sovjetski Savez
Helikopteri
- 5 Mi-8 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- 3 Mi-17 Sovjetski Savez (2010. g.)[8]
- 4 Soko Gazela Francuska/ SFRJ (2010. g.)[8]
- 14 UH-1H SAD (2010. g.)[8], 1 helikopter pao 28. juna 2012.[11]
Godine 2012. Oružane snage Bosne i Hercegovine raspolagale su 21 ispravnim helikopterom.[10]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Srpski general Gojko Knežević na čelu OS BiH
- ^ „O Oružanim snagama BiH”. os.mod.gov.ba (na jeziku: srpski). Pristupljeno 22. 4. 2019.[mrtva veza]
- ^ a b v „Struktura OS BiH”. os.mod.gov.ba (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 22. 7. 2017. g. Pristupljeno 22. 4. 2019.
- ^ Jevtović, Goran. „Goran Jevtović: Vučić u sudaru sa topništvom i zrakoplovstvom Hrvatske – još jedno propagandno patriotisanje”. Nova srpska politička misao (na jeziku: srpski). Pristupljeno 27. 3. 2018.
- ^ ZAKON O ODBRANI BOSNE I HERCEGOVINE (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 3. 4. 2018. g. Pristupljeno 27. 3. 2018.
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 04. 06. 2010. g. Pristupljeno 31. 03. 2018.
- ^ SIPRI
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c č dž š aa ab av Administrator. „Bosnia Herzegovina army land ground armed defense forces military equipment armored vehicle UK | Bosnia Herzegovina army land ground forces UK | East Europe UK”. www.armyrecognition.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 04. 06. 2010. g. Pristupljeno 31. 3. 2018.
- ^ Administrator. „United States donated 24 AM General HMMWV's to Bosnia and Herzegovina 10304171 | April 2017 Global Defense Security news industry | Defense Security global news industry army 2017 | Archive News year”. www.armyrecognition.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 3. 2018.
- ^ a b „Demant na tekst novinara Dnevnog avaza M. Gušića izdanje za 15. mart 2012. pod naslovom: „Prizemljena bh. eskadrila!“”. www.mod.gov.ba. Arhivirano iz originala 10. 7. 2018. g. Pristupljeno 10. 7. 2018.
- ^ „Srušio se helikopter Oružanih snaga BiH”. Glas Srpske. Pristupljeno 10. 7. 2018.