Katafrakt
| Vizantijska vojska | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Rani period (395-610) | ||||||||
|
||||||||
| Srednji period (610-1081) | ||||||||
|
||||||||
| Kasni period (1081-1453) | ||||||||
|
||||||||
.jpg)
Katafrakt (grč. Κατάφρακτος) je naziv za pripadnika teške, odnosno oklopljene konjice, karakterističnog za bliskoistočne i helenističke države u antičkom periodu. Za katafrakte je bilo karakteristično da su oni na sebi nosili krljušt oklope od bronzanih ili gvozdenih ploča, a u nekim slučajevima su istim oklopom bili obloženi i konji. Katafrakti su bili naoružani dugim kopljem, a ponekad su nosili mač ili bojni čekić za neposrednu borbu. U nekim slučajevima su bili naoružani i lukovima i strelama.
Veruje se da su prvi oblici katafrakta nastali u srednjoj Aziji među tamošnjim iranskim narodima. Njihov razvoj je pomogao kako razvoj metalurgije, tako i selektivno kršćenje konja zahvaljujući kome su nastale pasmine tzv. ratnih konja, dovoljno krupnih i snažnih da mogu nositi ne samo jahača, već i teški oklop.
Rimljani su sa katafraktama počeli da se susreću od rimsko-sirijskog rata, ali je obično disciplina i superiorna taktika njihovih legija omogućavala da odbijaju njihove juriše. Bitka kod Kare 53. p. n. e. je, pak, jedan od retkih događaja kada su katafrakti legionarima naneli poraz. Ipak, i sami Rimljani su počeli postepeno da uvode katafrakte, odnosno da od njih stvaraju konjicu. Prve pomoćne jedinice katafrakta spominju se u doba cara Hadrijana. Za vreme krize 3. veka, car Galijen upravo u katafraktima vidi rešenje problema koji je tada mučio Rimsko carstvo, odnosno nastoji da rimsku vojsku utemelji upravo na njima, kako bi stekao veću mobilnost nad neprijateljem.
Veruje se da su po ugledu na takve katafrakte, odnosno njihove ekvivalente u Vizantiji, nastali vitezovi karakteristični za zapadnu Evropu u srednjem veku.
