Zavičajni muzej Župe

Zavičajni muzej Župe
Osnivanje	1991.
Lokacija	Aleksandrovac  Srbija
Vrsta	muzej
Adresa	29. novembar – br. 95, 37230 Aleksandrovac
Veb-sajt	Zavičajni muzej Župe

Zavičajni muzej Župe iz Aleksandrovca zvanično je otvoren na Svetog Savu, 27. januara 1991. godine. Zauzima dostojno mesto i ugled u stručnim krugovima, naučnoj i široj javnosti i afirmisana je institucija u oblasti zaštite kulturnih dobara. Nastanak muzeja vezan je pre svega za udruženje „Collegium historisum Župa“ tj. družine osnovane pri gimnaziji u Aleksandrovcu, sedamdesetih godina 20. veka, koja je više decenija radila na sakupljanju, čuvanju i prezentovanju kulturno–istorijskog bogatstva Župe pod palicom profesora istorije Miloslava Bondžića. Iz njihovog višedecenijskog predanog rada je prvo nastala Zavičajna zbirka smeštena u Domu kulture, a kasnije i muzej.

Muzej je od otvaranja smešten u najužem centru Aleksandrovca, u kući „popa Marka“ koja se nalazi pod zaštitom države. Ukupna površina podrumskog i spratnog dela muzeja je 381 metara kvadratnih i u njemu je smeštena arheološka, etnografska i istorijska postavka sa oko 3000 predmeta. Najvredniji eksponati su četiri neolitske statue koje pripadaju vinčanskoj kulturnoj grupi sa lokaliteta Vitkovačko polje^[1] a dela su prvih zemljoradnika sa ovih prostora pre oko 6000 godina. Ove statue su tokom velike svetske izložbe posvećene ženi u praistoriji bile izlagane u mnogim svetskim muzejima, u Nici, Kopenhagenu, Londonu Parizu, Japanu^[1][2]. Prilikom izlaganja na velikoj svetskoj izložbi 1991. godine u muzeju Tera Amata u Nici, statue su dobile imena: Lady of Aleksandrovac, Venus de Župa, Madame de Vitkovo i Madame de Venčac.

Osim epohe neolita u arheološkoj postavci Zavičajnog muzeja Župe se nalazi još nekoliko vrednih eksponata iz kasnijih perioda. Pre svega treba pomenuti bronzanu sekiru i rimski ratnički pojas sa lokaliteta Ivkovića kuće koji su takođe poznati široj naučnoj javnosti.

Etnografska postavka je najbogatija i sa preko 600 predmeta predstavlja vernu repliku života u župskim vinogradarskim naseljima koja se nazivaju Poljane i jedinstvena su na ovim prostorima.

Istorijska postavka predstavljena je većim delom fotografijama koje prate istorijski razvoj Župe od kraja 19. veka do danas. Takođe, ova postavka sadrži delove naoružanja iz vremena Prvog srpskog ustanka, Prvog i Drugog svetskog rata kao i obilje dokumenata iz tog perioda.

Fototeka muzeja sadrži oko 7.000 fotografija i negativa a biblioteka oko 1700 knjiga. Muzej ima vrlo razvijenu izdavačku delatnost pri kojoj posebno izdvajamo časopis „Župski zbornik“ koji izlazi jednom godišnje.^[3]