20. dalmatinska divizija NOVJ
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Dvadeseta dalmatinska divizija NOVJ formirana je 10. oktobar 1943. u Vrdovo na Dinari. U njen sastav su ušle Osma (šibenska), Deveta (trogirska) i Deseta (cetinska) sa oko 3.100 boraca. U periodu februar-april 1944. u sastavu divizije bila je i Peta prekomorska brigada.
Dvadeseta dalmatinska divizija NOVJ | |
---|---|
Postojanje | 10. oktobar 1943. |
Formacija | . |
Jačina | .
|
Deo | Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije |
Angažovanje | |
Odlikovanja | novembra 1944. proglašena udarnom |
Komandanti | |
Komandant | Velimir Knežević |
Politički komesar | Živko Živković |
Od osnivanja, pa do kraja rata, divizija je bila u sastavu Osmog dalmatinskog korpusa. Osnovno operativno područje divizije bila je srednja Dalmacija s osloncem na Dinaru, Svilaju i Dalmatinsku zagoru.
Srednja Dalmacija jednim delom spadala je u zonu nemačkog 15. brdskog korpusa, a drugim 5. SS korpus Druge oklopne armije. Na teritoriji Dvadesete divizije operisao je deo nemačke 264. divizije, deo 118. lovačke divizije i snage 7. SS divizije. Pored nemačkih, u borbama sa snagama 20. divizije učestvovale su i četničke, ustaške i domobranske snage. Najznačajnije borbe su: protiv nemačkih snaga na pravcu Sinj-Livno tokom operacije Citen. Kao protivtežu nemačkim dejstvima divizija je decembra 1943. napala i oslobodila Vrliku.
Divizija je vodila teške borbe u odbrani slobodne teritorije na Dinari prilikom ofanzive nemačkih, ustaških i četničkih snaga aprila 1944. Tokom protivdejstava maja 1944. oslobodila je Aržano u kome je uništila bojnu ustaša.
Tokom septembra 1944. počela je ofanziva NOVJ za oslobeđenje Dalmacije, u kojoj je učesvovala i Dvadeseta divizija.
Nakon koncentrisanja ostalih snaga Osmog korpusa pokrenuta je Kninska operacija, kojom je likvidirana osnovna uporišna tačka na desnom krilu nemačke „zelene linije“ fronta u Jugoslaviji i uništena 264. divizija.
Od 20. marta 1945. divizija je u sastavu 4. armije učestvovala u Ličko-primorskoj i Tršćanskoj operaciji protiv nemačkog 15. i 97. brdskog korpusa, koji su u ovim operacijama uništeni.
Literatura
uredi- Vojna enciklopedija, Beograd 1975.
- Nikola Anić: Osmi dalmatinski korpus NOVJ, Split 2005.