Idževan

Grad se nalazi u dolini reke Agstev, na nadmorskoj visini od 755 m,^[1] okružen visokim planinskim vrhovima sa gustim šumama i mestimično bujnim pašnjacima. Prosečna godišnja tempereatura je oko 10,6°C (u januaru 0°C, a u julu 21,3°C). Apsolutni temperaturni maksimum iznosio je 37°C, a apsolutni minimum -23°C. Godišnji prosek padavina je 562 mm. Na ulaz u grad se nalazi i maleno jezerce po imenu Spitak.

Osnovan je kao seoce Karavansaraj (tur. Karvansaray) u XVIII veku, da bi 1920. dobio sadašnje ime Idževan.^[2] Oba imena, i tursko i jermensko, se mogu prevesti kao gostionica, ili odmorište. Grad je poznat kao svratište na važnom trgovačkom putu, a stari gradski centar se nalazio 10 km južnije od današnjeg grada.

U periodu 1604—1605. stari grad je gotovo uništen u čestim persijskim upadima. Krajem XVIII veka osnovano je novo naselje na mestu sadašnjeg grada (uglavnom od strane naseljenika iz Karabaga i sela jerevanskog kanata).

29. novembra 1920. grad je zauzela sovjetska Crvena armija (nakon što su pobunjeni radnici protiv aktuelne vlasti osnovali revolucionarni komitet u pomoć je pozvan SSSR). Kuća u kojoj je osnovan revolucionarni komitet je u sovjetsko doba imala funkciju istorijsko-revolucionarnog muzeja.

Idževan je 1958. dobio status naselja gradskog tipa, da bi već 1961. dobio status grada. Grad je gasificiran 1964. godine.

U sovjetsko vreme grad je doživeo veliki industrijski napredak, posebno u oblasti drvne industrije i u zanatstvu. Idževanska tkanica tepiha je bila najveća manufaktura tog tipa na Kavkazu, i treća po veličini u celom SSSR-u. Međutim, nakon raspada SSSR-a ovaj region je doživeo ekonomski kolaps.

Današnja ekonomija grada počiva na malim prehrambenim pogonima i fabrici mašinskih delova. Najvažniji su ipak „Idževanski vinski podrumi“^[3] na samom ulazu u grad (poznati su po svom vinu od nara). U blizini se nalazi 20 mineralnih izvora.

Grad ima i vlastitu televiziju i novine.

Tavuš se ubraja u najpitoresknije regije Jermenije i ceo region je idealan za vazdušne banje. U varoši se nalazi i hotel sa 200 kreveta izgrađen 1969. U regiji se nalazi veliki broj kulturno istorijskih spomenika:^[4]

• Manastir Makaravank — iz X veka nalazi se 16 km severno od Idževana i čuven je po svojim kamenim gromadama zelene i ljubičaste boje. Manastir se nalazi u šumi iznad sela Ačajur.
• Manastir Arakeloc — iz XIII veka, par kilometara severno od varoši.
• Manastir Kirants — je iz VIII veka i nalazi se 10 km severno od varoši.
• Kanjon Jenokavan u blizini istoimenog sela, severno od Idževana. Privlačan po lepoti svojih klifova, pećina, rečica i kaskada, okružen gustom šumom. U pećini Anapat nalaze se brojni crteži iz predhrišćanskog perioda. U kanjonu se nalazi i nekoliko restorana i odmaralište.

U gradu se od 1994. godine nalaze neka odeljenja državnog univerziteta sa oko 700 studenata na odsecima za matematiku, fiziku, jermenski jezik i književnost, istoriju, pedagogiju i psihologiju.^[5]

U periodu od 1985. do 1990. u gradu se održavao godišnji simpozijum posvećen skulpturi uz učešće umetnika iz celog sveta. Zbog toga je grad i dobio epitet grad 100 skulptura, iako se danas u samom gradu nalazi 116 skulptura. U gradu se nalaze mali etnografski muzej i galerija.

U Idževanu je 2007. sagrađen stadion Arnar koji je već naredne godine bio domaćin finalne utakmice kupa Jermenije između FK Ararata i FK Banantsa. Postojao je i fudbalski klub Bentonit Idževan koji je 2007. ugašen zbog finansijskih problema.

  Valans od 1996.