Bengalski zaliv
Bengalski zaliv je zaliv koji čini severoistočni deo Indijskog okeana.[3] Ima oblik trougla koga na istoku ograničava Indokina, a na zapadu indijski podkontinent. Na severu se nalazi indijska država Zapadni Bengal i Bangladeš, odakle mu dolazi ime. Na južnom kraju se nalazi ostrvo Cejlon (Šri Lanka) i indijska Nikobarska i Andamanska ostrva. Najveće reke koje se ulivaju u Bengalski zaliv su Bramaputra, Gang i Megna na severu koje formiraju veliku deltu, na zapadu Mahanadi, Godaviri, Krišna i Kaviri, a u Mjanmaru Iravadi. Najveće luke Bengalskog zaliva su Čitagong i Mongla u Bangladešu, a u Indiji Čenaj (bivši Madras), Vizagapatnam, Kolkata (bivša Kalkuta) i Pondišeri.
| Bengalski zaliv | |
|---|---|
 | |
 | |
| Koordinate | 15° N 88° E / 15° S; 88° I |
| Okean/more | Indijski okean |
| Zemlje basena | Bangladeš Indija Indonezija Mjanmar Šrilanka[1][2] |
| Maks. dužina | 2.090 km (1.300 mi) km |
| Maks. širina | 1.610 km (1.000 mi) km |
| Površina | 2.600.000 km2 (1.000.000 sq mi) km2 |
| Maks. dubina | 2.600 m (8.500 ft) m |
| Vodena površina na Vikimedijinoj ostavi | |
Klima se uglavnom odlikuje monsunima. Prvo evropsko putovanje u ovaj zaliv vodio je Vasko de Gama.[3]
Značaj
urediEkonomski značaj
urediJedan od prvih trgovačkih poduhvata duž Bengalskog zaliva bila je Kompanija londonskih trgovaca koji trguju u Istočnoj Indiji, češće nazivana Britanska istočnoindijska kompanija. Gopalpur na moru je bio jedan od njihovih glavnih trgovačkih centara. Druge trgovačke kompanije duž obale Bengalskog zaliva bile su Engleska istočnoindijska kompanija i Francuska istočnoindijska kompanija.[4]
Toni i katamarani ribarski čamci ribarskih sela vrve duž obala Bengalskog zaliva. Ribolovci mogu uloviti između 26 i 44 vrste morskih riba.[5] Na godišnjem nivou prosečan ulov je dva miliona tona ribe samo iz Bengalskog zaliva.[6] Otprilike 31% svetskih obalskih ribara živi i radi u zalivu.[7]
Geostrateški značaj
urediBengalski zaliv je centralno lociran u južnoj i jugoistočnoj Aziji. Leži u centru dva ogromna ekonomska bloka, SAARC i ASEAN. On utiče na južni kineski region bez izlaza na more na severu i glavne morske luke Indije i Bangladeša. Kina, Indija i Bangladeš sklopile su sporazume o pomorskoj saradnji sa Malezijom, Tajlandom i Indonezijom kako bi povećali saradnju u kontroli terorizma na otvorenom moru.[8] Veza između južne i istočne Azije Bengalskog zaliva pomogla je u efikasnosti Bangladeša u distribuciji prirodnog gasa u azijskog Pacifika.[9]
Njegova udaljena ostrva (Andamanska i Nikobarska ostrva), i što je najvažnije, velike luke kao što su Paradip Kolkata, Čenaj, Visakapatnam, Tutukudi, Čitagong i Mongla, duž njegove obale sa Bengalskim zalivom su dodali njegovoj važnosti.[10]
Kina je nedavno uložila napore da projektuje svoj uticaj u regionu kroz povezivanje sa Mjanmarom i Bangladešom.[11] Sjedinjene Države su održale velike vežbe sa Bangladešom, Malezijom, Singapurom, Tajlandom i nedavno Indijom.[12][13][14][15] Najveći vojni manevri u Bengalskom zalivu, poznata kao Malabar, održana je 2007. godine, a učestvovali su mornarički ratni brodovi iz SAD, Bangladeša, Tajlanda, Singapura, Japana i Australije. Indija je bila učesnik.
Sporna pomorska granica između Bangladeša i Mjanmara rezultirala je vojnim tenzijama 2008. i 2009. Pomorski spor između Bangladeša i Mjanmara rešen je 2012. godine presudom ITLOS-a.[16] Spor između Indije i Bangladeša 2014. godine, koji je takođe bio rešen, pri čemu je tribunal UN-a dodelio je Bangladešu 19.467 kvadratnih kilometara od 25.602 kvadratnih kilometara morske površine Bengalskog zaliva.[17]
Zagađenje i kvalitet vode
urediGlavna prekogranična pitanja koja se odnose na zagađenje i kvalitet vode su: patogeni koji se prenose kanalizacijom i organsko opterećenje; čvrsti otpad/morski otpad; povećanje unosa hranljivih materija; zagađenje naftom; trajne organske zagađivače (POP) i perzistentne toksične supstance (PTS); sedimentacija; i teški metali. Prekogranična priroda ovih pitanja je: ispuštanje neprečišćene/delimično prečišćene kanalizacije je uobičajen problem. Kanalizacija i organska ispuštanja iz reke Gang-Brahmaputra-Megna će verovatno biti prekogranična. Plastika i napuštena ribarska oprema mogu se transportovati na velike udaljenosti preko državnih granica. Procenjuje se da oko 4 miliona tona mikroplastike dolazi iz Indije i Bangladeša putujući u Sundurban i potom u Bengalski zaliv.[18] Visoko ispuštanje hranljivih materija iz reka može da pojača hipoksiju velikih razmera. Atmosferski transport hranljivih materija je inherentno prekogranični. Razlike između zemalja u pogledu regulacije i sprovođenja ispuštanja iz transporta mogu dovesti do ispuštanja preko granica.[19] Kuglice katrana se transportuju na velike udaljenosti. POP/PTS i živa, uključujući organo-živu, podležu transportu na velike udaljenosti. Sedimentacija i većina kontaminacije teškim metalima imaju tendenciju da budu lokalizovani i nemaju jaku prekograničnu dimenziju.[20] Glavni uzroci problema su: povećanje gustine naseljenosti na obali i urbanizacija; veća potrošnja, što rezultira u više generisanog otpada po osobi; nedovoljno sredstava za upravljanje otpadom; migracija industrije u BOBLME zemlje; i proliferacija malih industrija. Važan problem je brz rast industrije uzgoja škampa koja zahteva upotrebu antibiotika i hemikalija za bezbednost hrane izvoznog kvaliteta, ali zagađuje Bengalski zaliv.[21]
Reference
uredi- ^ „Map of Bay of Benglal- World Seas, Bay of Bengal Map Location – World Atlas”. 4. 2. 2021.
- ^ Chowdhury, Sifatul Quader (2012). „Bay of Bengal”. Ur.: Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A. Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second izd.). Asiatic Society of Bangladesh.
- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 127. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ Nabataea: Trade on the Bay of Bengal URL accessed 21 January 2007
- ^ „Environmental assessment of coastal water at Bakkhali” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 26. 2. 2015. g.
- ^ „LME 34 Bay of Bengal”. NOAA. Arhivirano iz originala 18. 4. 2003. g. Pristupljeno 21. 1. 2007.
- ^ „The Bay of Bengal: New bay dawning”. The Economist. 27. 4. 2013.
- ^ Berlin, Donald L. (25. 1. 2005). „The emerging Bay of Bengal”. Asia Times Online. Arhivirano iz originala 29. 1. 2005. g.
- ^ „Positioning the Bay of Bengal in the Great Game of the Indo-Pacific Fulcrum”. Air University (AU) (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-15.
- ^ Arpi, Claude (26. 12. 2006). „1971 War: How the US tried to corner India”. Rediff.com.
- ^ „The Burma Project -Burma Debate”. Arhivirano iz originala 18. 9. 2009. g. Pristupljeno 10. 1. 2015.
- ^ „India's Largest Naval War Game in Bay of Bengal”. Global Politician. Arhivirano iz originala 15. 10. 2012. g.
- ^ Parameswaran, Prashanth (7. 5. 2015). „US Eyes Expanded Military Exercises with ASEAN Navies”. The Diplomat. Pristupljeno 11. 11. 2015.
- ^ Miglani, Sanjeev (22. 7. 2015). „India, Japan, U.S. plan naval exercises in tightening of ties in Indian Ocean”. Reuters. Arhivirano iz originala 4. 12. 2015. g. Pristupljeno 11. 11. 2015.
- ^ Gady, Franz-Stefan (13. 10. 2015). „Confirmed: Japan Will Permanently Join US-India Naval Exercises”. The Diplomat. Pristupljeno 11. 11. 2015.
- ^ „The Bangladesh/Myanmar Maritime Dispute: Lessons for Peaceful Resolution”. Asia Maritime Transparency Initiative.
- ^ „Bangladesh wins maritime dispute with India”. The Hindu.
- ^ Kumar, Rakesh; Sinha, Rama; Refat, Md; Rakib, Jahan; Padha, Shaveta; Ivy, Nishita; Bhattacharya, Sayan; Dhar, Anjali; Sharma, Prabhakar. „Microplastics pollution load in Sundarban delta of Bay of Bengal”. Journal of Hazardous Materials Advances. doi:10.1016/j.hazadv.2022.100099 — preko Elsevier.
- ^ Gupta, R.Sen; Kureishy, Tariq W. (septembar 1981). „Present state of oil pollution in the northern Indian Ocean”. Marine Pollution Bulletin: 295—301. doi:10.1016/0025-326X(81)90079-5 — preko Science Direct.
- ^ Gong, Chenglin; Wang, Haiqiang; Shao, Dali; Wang, Hongping; Qi, Kun; Xu, Xiaoyong (1. 7. 2022). „How did the world's largest submarine fan in the Bay of Bengal grow and evolve at the subfan scale?”. AAPG Bulletin: 1431—1451. doi:10.1306/02072219107.
- ^ Rashid, Towhida; Hoque, Sirajul; Akter, Sharmin (28. 11. 2014). „Pollution in the Bay of Bengal: Impact on Marine Ecosystem”. Journal of Marine Science: 55—63 — preko Scientific Research Publishing Inc.
Literatura
uredi- The Maritime Boundary Dispute Between Bangladesh and Myanmar: Motivations, Potential Solutions, and Implications by Jared Bissinger (Asia Policy, July 2010) published by National Bureau of Asian Research
- Tsang, Cheng-hwa (2000). „Recent advances in the Iron Age archaeology of Taiwan”. Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association. 20: 153—158. ISSN 1835-1794. doi:10.7152/bippa.v20i0.11751.
- Turton, M. (17. 5. 2021). „Notes from central Taiwan: Our brother to the south”. Taipei Times. Pristupljeno 24. 12. 2021.
- Everington, K. (6. 9. 2017). „Birthplace of Austronesians is Taiwan, capital was Taitung: Scholar”. Taiwan News. Pristupljeno 24. 12. 2021.
- Bellwood, Peter; Hung, H.; Lizuka, Yoshiyuki (2011). „Taiwan Jade in the Philippines: 3,000 Years of Trade and Long-distance Interaction”. Ur.: Benitez-Johannot, P. Paths of Origins: The Austronesian Heritage in the Collections of the National Museum of the Philippines, the Museum Nasional Indonesia, and the Netherlands Rijksmuseum voor Volkenkunde. ArtPostAsia. ISBN 978-971-94292-0-3.
- Bellina, Bérénice (2014). „Southeast Asia and the Early Maritime Silk Road”. Ur.: Guy, John. Lost Kingdoms of Early Southeast Asia: Hindu-Buddhist Sculpture 5th to 8th century. Yale University Press. str. 22—25. ISBN 9781588395245.
- Mahdi, Waruno (1999). „The Dispersal of Austronesian boat forms in the Indian Ocean”. Ur.: Blench, Roger; Spriggs, Matthew. Archaeology and Language III: Artefacts languages, and texts. One World Archaeology. 34. Routledge. str. 144—179. ISBN 978-0415100540.
- Manguin, Pierre-Yves (2016). „Austronesian Shipping in the Indian Ocean: From Outrigger Boats to Trading Ships”. Ur.: Campbell, Gwyn. Early Exchange between Africa and the Wider Indian Ocean World. Palgrave Macmillan. str. 51—76. ISBN 9783319338224.
- Kulke, Hermann (2004). A history of India. Rothermund, Dietmar, 1933– (4th izd.). New York: Routledge. ISBN 0203391268. OCLC 57054139.
- Sen, Tansen (3. 2. 2014). „Maritime Southeast Asia Between South Asia and China to the Sixteenth Century”. TRaNS: Trans-Regional and -National Studies of Southeast Asia. 2 (1): 31—59. S2CID 140665305. doi:10.1017/trn.2013.15.
- Li, Tana (2011). „Jiaozhi (Giao Chỉ) in the Han period Tongking Gulf”. Ur.: Cooke, Nola; Li, Tana; Anderson, James A. The Tongking Gulf Through History. University of Pennsylvania Press. str. 39—44. ISBN 9780812205022.
- McGrail, Seán (2001). Boats of the World: From the Stone Age to the Medieval Times. Oxford University Press. str. 289—293. ISBN 9780199271863.
- Guan, Kwa Chong (2016). „The Maritime Silk Road: History of an Idea” (PDF). NSC Working Paper (23): 1—30. Arhivirano iz originala (PDF) 08. 03. 2021. g. Pristupljeno 23. 01. 2023.
- „UNESCO Expert Meeting for the World Heritage Nomination Process of the Maritime Silk Routes”. UNESCO.
- Everington, K. (7. 12. 2020). „Taiwanese banned from all UNESCO events”. Taiwan News. Pristupljeno 24. 12. 2021.
- „Taiwanese shut out of UNESCO events - Taipei Times”. Taipei Times. 7. 12. 2020. Pristupljeno 24. 12. 2021.
