Prijeđi na sadržaj

Tanzimat

Izvor: Wikipedija
Tanzimat
تنظيمات
Mustafa Rašid Paša glavni arhitekt Tanzimata
Mustafa Rašid Paša glavni arhitekt Tanzimata
Mustafa Rašid Paša glavni arhitekt Tanzimata
Država
Osmansko Carstvo

Tanzimat (osmanoturski: تنظيمات = reforma) je naziv za seriju reformi provedenih u Osmanskom Carstvu između 1839. - 1876. za vladavine sultana Abdul Medžida (vladao od 1839. do 1861.) i Abdul Aziza (vladao 1861. - 1876.) [1]

Cilj tih proevropskih reformi, bio je radikalna promjena carstva, koje se iz starog teokratskog, trebalo preobraziti u modernu državu. [1]

Historija Tanzimata

[uredi | uredi kod]

Brojne ključne odredbe Tanzimata navedene su u Hatišerifu iz Gülhane (Carski dekret iz crvene sobe) - 1839. Taj dokument je bio poziv na uspostavu novih institucija koje će garantirati imovinu, siguran i dostojanstven život svim stanovnicima carstva, bez obzira na njihovu religijsku pripadnost ili rasu. Njime je također najavljen razvoj standardiziranog sistema oporezivanja, koji je trebao uklonili korupciju i zloupotrebe, ravnopravniji sistem služenja vojnog roka, regrutacije i školovanja. Dekret je najavio i jednakost kaurima (nemuslimani uglavnom kršćani i židovi) koja nikad do kraja nije provodena. [1]

Tanzimat je proveden uglavnom pod vodstvom Mustafe Rešid Paše, koji je bio veliki vezir u ravno šest mandata od 1846. do 1858. Reforme su obuhvatile razvoj novog sekularnog školskog sistema, reorganizaciju vojske po uzoru na Prusiju, osnivanje biranih vilajetskih skupština, kao i reformu trgovačkog i kazneneg prava, najvećim dijelom po uzoru na Francusku. Provođenje tih zakona, bilo je u ingerenciji novoosnovanih državnih sudova, nezavisnih od dotad svemoćih ulema (Islamski vjerski savjet). [1]

Tanzimat je počeo jenjavati sredinom 1870-ih, tokom posljednjih godina Abdul Azizove vladavine. Rezultat reformi na kraju se sveo na vrlo visok stupanj centralizirane uprave, jer je sva zakonodavna moć postala koncentrirana u rukama sultana. Ono što je na kraju ispalo apsurdno, nitko u carstvu nije ništa mogao poduzeti, kad je Abdul Aziz počeo zloupotrebljavati svoj položaj i provoditi potpuno revizionističku politiku. [1]

Usprkos svemu na Tanzimat se može gledati pozitivno, jer su njegove reforme položile temelje za postepenu modernizaciju turske države. [1]

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Tanzimat (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 30. 10. 2013. 

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]