Kalibar

Kalibar je oznaka za prečnik projektila oružja. Sama riječ kalibar koja se i kod nas upotrebljava, je u 17. vijeku preuzeta od francuske riječi Calibre čiji se korijeni nalaze u arapskom qalib (postolarska lajsna) i grčkoj riječi kalapodium istog značenja. Osim za oružje, kalibar se koristi često za označavanje radijusa cijevi ili metalnih štapova.

Podjela

Kalibar po težini

Kod oružja čiji meci sadrže više kugli (sačma kod sačmarica) je kalibar izveden od engleskog sistema za težinu pri čemu naprimjer Cal.12 označava broj kugli u veličini radiusa cijevi, da bi se dostigla težina od jedne engleske funte ( Pound= 454g ). To znači da je nasuprot kalibrima u mm ili inčama, cijev manjeg prečnika što je veći broj kalibra (12,16,20,22).

Kalibar u mm i inčima

Kao oznaka kalibra za municiju sa punim zrnom su se probili milimetar i inč.

Kalibar u inčima

Oznake u inčima se pišu u obliku decimalnog preloma sa anglo-američkim načinom pisanja, tačkom umjesto zareza ( naprimjer .45, .38 ili .306). U tom slučaju se kalibri pištolja, revolvera i pušaka razlikuju dodavanjem daljih brojeva ili specijalnih oznaka ( kalibar .25 je na primjer pištolj u kalibru 0,25 inča dok kalibar .250 označava metak puške istog presjeka ali duže čahure, osim toga koriste se dodaci kao na primjer .45 ACP za pištolj, naspram .45 za revolvere ).

Puščani metci u kalibrima: 7*64, 7,92 Mauser, .243 Win., .222 Rem.

Kalibar u milimetrima

U milimetrima se označava tačan prečnik kugle pri čemu njena dužina nije bitna. Dužina čahure se označava dodatkom *X (kao naprimjer 9*19mm ili 8*57mm pri čemu prvi broj daje radijus metka a drugi dužinu čahure).

Osim ovih dodataka, postoje dodaci za jačinu punjenja (naprimjer Magnum, Winchester ) i dodaci za vrstu zrna ili kugle (naprimjer FMJ - Full Metal Jacket, olovna kugla potpuno prevučena metalom).

Najčešći kalibri

Pištolji i revolveri:

Zrno metka 7,92mm Mauser

.22 Malokalibarski pištolji velike preciznosti za takmičenja
7,65 ili 7.65*25 Veći broj pištolja u istočnim zemljama
9*18 Normalni pištoljski metak kalibra 9 mm
9*19 ili 9 mm Parabelum Metak sa malo dužom čahurom i jačim punjenjem nego 9*18
.357 Magnum Metak u kalibru .357 jačeg punjenja
.38 Metak u kalibru 9mm za revolvere
.45 Metak za jače revolvere
.45 ACP Metak u kalibru .45 pravljen za pištolje firme Colt
10 mm Auto Najjači pištoljski metak bez Magnum punjenja (Glock, Smith & Wesson)
.55 Boxer Najjači revolverski metak

Puške sačmarice:

Cal.12/76 Kod nas čest kalibar lovačkog oružja
Cal.12/70 U Evropi čest kalibar lovačkog oružja pored 12/76
Cal.16/76 Čest kalibar sačmarica u Evropi
Cal.20 Rijeđi kalibar u Evropi, čest u SAD
Cal.22 Vrlo rijedak kalibar sa sačmom, najčešće su meci punjeni samo jednom kuglom (engleska)

Puno sačmarica ima kombinovane cijevi sa sačmom i sa mecima cijelog zrna (naprimjer 12/70 sa 8*57)

Karabinske puške:

.22 LR Long Rifle je ustvari metak kalibra .22 sa dužom čahurom (6 mm Flobert)
.222 Remington Kalibar .22 firme Remington
.243 Winchester Manji kalibar firme Winchester
.30-06 ili 7,62*63 Čest kalibar lovačkih pušaka u SAD, izveden od vojnog kalibra
7*57 Karabini i kombinovane puške lovaca u zapadnim zemljama
8*57 Čest kalibar lovačkih pušaka kod nas, koristi se i za preuređene karabine M-48 iako su u kalibru 7,9 Mauser

Svi kalibri preko 8 mm su najčešće izvedeni od vojnih kalibara.