Granada

Za ostala značenja, vidi Granada (razvrstavanje).

Koordinate: 37° 10′ 27" SG Š, 3° 35′ 51" ZGD

Granada
Grb Granade Zastava Granade
Granada
Država	Španija
Provincija	Granada
Autonomna pokrajina	Andaluzija
Broj stanovnika (2006)	237.929
Površina	88 km²
Poštanski broj	18000
Reka	Henil, Daro, Beiro
Praznik grada	San Sesilio 1. februar
Internet stranica grada

Granada (šp. Granada) je glavni grad provincije Granada u u Autonomnoj zajednici Andaluzija u južnoj Španiji. Takođe podrazumeva i teritoriju nekadašnje mavarske kraljevine, Taife Granada.

Granada leži nedaleko od Sijera Nevade u dolinama reka Daro (šp. Darro) i Henil (šp. Genil) i Beiro (šp. Beiro) na visini od 670 metara. Grad ima oko 241.000 stanovnika, od kojih većina radi u turizmu ili poljoprivredi.

Granada je veoma star grad. Zbog zaštićenog položaja između okolnih brda, kao i zbog neuobičajeno plodnog zemljišta, ovo područje bilo je veoma rano naseljeno.

Prvo je postojao kao ibersko naselje po imenu Ilturir koje je imalo kontakte sa Feničanima, Kartaginjanima i Grcima. U petom veku pne. Grci osnivaju koloniju i nazivaju je Elibirge (grč. Ἐλιβύργη). Rimljani mu daju ime Iliberis. Posle raspada Rimskog carstva, oblast je pala pod uticaj severnoafričkog carstva, odnosno Vandala. Od 534. godine jedan čitav vek je bila pod istočnorimskom vladavinom, a od početka 7. veka Granada je pripala Vizigotima.

Godine 711. grad su osvojili Mavari i ime je promenjeno u Ilbira. Kao centar uprave provincije 756. osnovan je novi grad pod nazivom Madinat Ilbira (lat. Madinat Ilbira), ili na španskom, Medina Elvira (šp. Medina Elvira) oko 10 km severoistočno u podnožju planine Sijera Elvire. Istovremeno su ljudi počeli da za oblast starog naselja koriste naziv Kalat Garnata (arap. Qal’at Garnata) što znači Tvrđava od Granade, iz čega se razvilo današnje ime grada.

Nakon propasti Kalifa od Kordobe 1012. godine, svoju moć u provinciji je iskoristio Klanšef Zavi ibn Ziri i pretvorio grad u sedište svoje dinastije koja se ovde zadržala oko 80 godina i vladala jednom od važnijih manjih kraljevina Andaluzije. Od 1238. do 1492. Granada je bila glavni grad carstva sultana.

Dana 2. januara 1492. kapitulirao je poslednji muslimanski vladar, Boabdil, i predao grad kraljici Izabeli I od Kastilje i kralju Fernanda II od Aragona, takozvanim Katoličkim kraljevima (šp. Reyes Católicos). Ovaj događaj označava kraj Rekonkiste na Pirinejskom poluostrvu. Prema jednom pasusu zaključenog ugovora, hrišćanska vojska je mavarsko stanovništvo prebacila na obalu, odakle su prevoženi u severnu Afriku u oblast današnjeg Maroka.

Godine 1499. po naređenju biskupa Sisnerosa od Toleda (šp. Gonzalo Jiménez de Cisneros) na pijaci Granade napravljena je lomača kako bi se spalile sve knjige islamske teologije, filozofije istorije i prirodnih nauka. U toku ovog događaja došlo je do jednodnevnog stradanja svih nehrišćana, a žrtve su pre svega bili Jevreji. Tom prilikom je jevrejska četvrt, koja je postojala već vekovima, velikim delom bila razorena.

Posle pobune koju su izazvali muslimani, koji su ostali u Španiji, takozvani moriskosi (šp. Moriscos), zbog zabrane njihove religije, u periodu od 1569. do 1671. i od 1609. do 1611. godine naselili su druge delove Pirinejskog poluostrva i kasnije se preselili u Afriku. Mnogi su naselili današnji Tunis i Alžir i tamo razvili svoju kulturu. Tada je Granada propala u privrednom pogledu.

Od 1492. godine Granada je sedište biskupije. Univerzitet je sagradio Karlo V u periodu od 1526. do 1531, danas ućiva veliki ugled u svetu. Godine 2003, brojio je 60.000 studenata.

Po završetku Frankove diktature počeo je da se razvija turizam.

Posle dugih mirnih susreta različitih kultura i tolerancije među pripadnicima različitih religija, Granada danas važi za primer multikulturalne zajednice.

Granada je poznata po istorijskim građevinama kako iz doba Mavara, tako i iz doba gotike i renesanse.

Najznačajnija građevina iz doba Mavara je utvrđenje Alambra (šp. Alhambra), što znači crvena tvrđava (stene od kojih je sagrađeno utvrđenje su crvene). Podignuto je u 13. i 14. veku kao rezidencija mavarskih kraljeva. Alambra je poznata po Lavljem bunaru.

U utvrđenju se takođe nalazi manastir iz 15. veka.

Druga znamenitost je vila Generalife (šp. Generalife) (što znači nebeski raj na zemlji), letnja rezidencija kalifa, kao i gradska četvrt Albajsin (šp. Albaycín), UNESKOje 1984. godine proglasio Alambru kulturnom baštinom.

U centru se nalazi katedrala iz doba renesanse. Tu se nalazi i Kraljevska Kapela (šp. Capilla Real) završena 1521. godine u u kojoj su sahtranjeni Katolički kraljevi, Izabela i Fernando, kao i njihova ćerka, Huana Luda i njen muž, Filip Lepi.

Granada takođe poseduje arheološki muzej i naučni park.

Aerodrom grada je završen 1972, a 1995. godine je preuređen i proširen. Godišnje ima oko 13.000 letova.