1581
Godina
- Ovo je članak o godini 1581.
Godina 1581 (MDLXXXI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1550-e 1560-e 1570-e – 1580-e – 1590-e 1600-e 1610-e |
| Godine: | 1578 1579 1580 – 1581 – 1582 1583 1584 |
| Gregorijanski | 1581. (MDLXXXI) |
| Ab urbe condita | 2334. |
| Islamski | 988–989. |
| Iranski | 959–960. |
| Hebrejski | 5341–5342. |
| Bizantski | 7089–7090. |
| Koptski | 1297–1298. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1636–1637. |
| • Shaka Samvat | 1503–1504. |
| • Kali Yuga | 4682–4683. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4217–4218. |
| • 60 godina | Yin Metal Zmija (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11581. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 19. 1. - Pakrački i cernički sandžaci Ali-beg i Ahmet-beg upali u Slavoniju da osvete pogibiju Skender-bega požeškog - pale preko Ivanića i Gradca ali su suzbijeni (haraće i sledećeg proleća)[1].
- 5. 2. - Po kraljevom naređenju ban Krsto Ungnad ruši tvrđicu Šabac koju je Mato Keglević bez dozvole izgradio kod Krapine[2].
- mart - Engleski parlament uvodi kazne za prakticiranje rimokatolicizma.
- 25. 3. - Iberijska unija: Filip II., španjolski kralj krunisan za portugalskog kralja, kao Filipe I (do 1598).
- 25. 4. - Hrvatsko-slavonski sabor u Varaždinu se bavi osiguranjem donjeg Pokupja.
- 2. 5. - Sarajevski katolici mole papu Grgura XIII. da im dopusti za prokuratora Aleksandra Komulovića[3].
- 22. 7. - Sabor u Zagrebu: nakon što se Stjepan Gregorijanec odrekao časti banovca, za novog postavljen varaždinski podžupan Gašpar od Druškovca.
- 26. 7. - Akt odricanja (Plakkaat van Verlatinghe): Utrehtska unija (severna Nizozemska) proglasila nezavisnost od Španije odricanjem vernosti kralju Filipu II - time nastaje Holandska Republika (Sedam Ujedinjenih Provincija, traje do 1795).
- 28. 8. - Livonski rat: poljsko-litvanski kralj Stefan Batory započinje neuspešnu Opsadu Pskova (do februara).
- 28 - 29. 8. - Crkveni sabor u manastiru Bazjaš[4].
- leto? - Ove godine (ili '79?) Jermak Timofejevič kreće na čelu kozaka u pohod na Sibir, na sibirskog kana Kučuma.
- 1. 9. - Guru Arjan je novi guru Sika (do 1606).
- septembar - Francuski plaćenik u švedskoj službi Pontus De la Gardie zauzeo Narvu od Rusa.
- rujan - Upadi Turaka u Pokupje i Turopolje, razbijeni Ahmet-beg i Ali-beg[5].
- rujan - Josip Jošt Thurn je novi vrhovni kapetan Hrvatske[6].
- 15. 10. - Na francuskom dvoru za Katarinu de Medici izveden Ballet Comique de la Reine, koji se smatra za prvi ballet de cour.
- 15. 11. - Ivan Grozni u gnevu smrtno ranio carevića Ivana Ivanoviča (umire četiri dana kasnije).
- 1. 12. - Sa još dvojicom sveštenika pogubljen engleski jezuita Edmund Campion, optužen za izdaju.
Tokom/tijekom godine
uredi- Ibrahim-paša Novošeherlija beglerbeg Rumelije.
- Feridun-beg, nekadašnji najbliži pomoćnik Mehmed-paše, vraćen na mesto glavnog pisara[7].
- Šime Budinić otišao u Rim.
- Malteški vitezovi se pobunili protiv velikog majstora de la Cassièrea ali papa ga vratio na položaj.
- Formirana engleska Levantska kompanija za regulisanje trgovine sa Turskom (monopol do 1754, raspuštena 1825).
- Finska postala titularno veliko vojvodstvo.
Rođenja
uredi- 4. 1. - James Ussher, irski primat († 1656)
- Benedikt Vinković, zagrebački biskup († 1642)
Smrti
uredi- 3. 2. - Mahidevran Gülbahar, Sulejmanova sultanija (* ca. 1500)
- 27. 5. - Báthory Kristóf, erdeljski knez (* 1530)
- 1. 9. - Guru Ram Das, guru Sika (* 1534)
- 19. 11. - Ivan Ivanovič (carević), (* 1554)
- 1. 12. - Edmund Campion, katolički mučenik (* 1540)
- 21. 12. - Jean de la Cassière, veliki majstor Malteškog reda (* 1502)
- Bonifacije Drkolica, kulturni djelatnik
Reference
uredi- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)