Przejdź do zawartości

palić

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
on pali (1.1) flagę
mężczyzna pali (1.2)
one palą (2.1) ognisko
wymowa:
IPA[ˈpalʲit͡ɕ], AS[palʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk. ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) niszczyć coś za pomocą ognia
(1.2) wdychać dym tytoniowy z papierosa, fajki itp.; czynić to nałogowo
(1.3) o silniku spalinowym, pojeździe z takim silnikiem: zużywać jakąś ilość paliwa
(1.4) utrzymywać coś świecącym

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

(2.1) dorzucać drewno, węgiel i inne materiały łatwopalne do ognia, aby podtrzymać płomień
(2.2) pot. parzyć, piec (wywoływać ból na ciele)

czasownik zwrotny niedokonany palić się (dk. brak)

(3.1) ulegać działaniu ognia, niszczeć pod wpływem ognia
(3.2) dawać światło, ciepło, dym, płonąc lub żarząc się[1]
(3.3) być opanowanym przez jakieś silne, gwałtowne uczucie[1]
(3.4) odczuwać do kogoś silny pociąg seksualny[1]
(3.5) mieć na coś wielką ochotę[1]
odmiana:
(1.1-4, 2.1-2) koniugacja VIa
(3.1-5) koniugacja VIa
przykłady:
(1.2) Czy ma pan ogień? Nie, nie palę.
(1.3) Ten samochód pali 7 litrów benzyny na sto kilometrów.
(1.4) Nie pal światła, już zrobiło się jasno.
(2.1) Od lat nie palimy w tym starym piecu.
(2.2) Kieliszek wódki palił go w gardło.
składnia:
(1.1-1.2) palić + B. • nie palić + D.
(2.1) palić + N. w / na / … + Ms.
(2.2) palić + B. • nie palić + D.
kolokacje:
(1.1) palić drewno / papier / ognisko / stos / …
(1.2) palić papierosy / fajkę / cygaro / …
(1.4) palić światło / lampę / …
(2.1) palić drzewem / węglem / … w piecu / na statku / …
synonimy:
(1.1) spalać
(1.2) ćmić; slang. jarać, kopcić, fajczyć; reg. białost. reg. śl. kurzyć; gw. (Górny Śląsk) bakać
antonimy:
(1.1) gasić
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. palenie n, palący m, paląca ż, paliwo n, palarnia ż, palacz m, palaczka ż, palnik m, palenisko n, palarka ż, palnik mrz, dopalacz mrz, niedopał mrz, niedopałek m, niedopałka ż, napaleniec mos, opalacz mrz/mos, opalarka ż, opalarnia ż, opalenizna ż, podpalacz mos, podpalaczka ż, przepalanka ż, przypalenizna ż, spalarka ż, spalarnia ż, spalenisko n, spalenizna ż, spalinowiec mrz, spaliny nmos, upał mrz, wypalacz mos, wypalanka ż, wypalenisko n, zapalacz mrz/mos, zapalarka ż, zapaleniec mos, zapalnica ż, zapalniczka ż, zapalnik mrz, zapalność ż, zapałka ż, zapał mrz, dopalenie n, dopalanie n, nadpalenie n, nadpalanie n, napalenie n, napalanie n, odpalenie n, odpalanie n, opalenie n, opalanie n, podopalanie n, podpalenie n, podpalanie n, ponadpalanie n, ponapalanie n, poopalanie n, popalenie n, popalanie n, poprzepalanie n, porozpalanie n, powypalanie n, pozapalanie n, przepalenie n, przepalanie n, przypalenie n, przypalanie n, rozpalenie n, rozpalanie n, spalenie n, spalanie n, upalenie n, upalanie n, wypalenie n, wypalanie n, zapalanie n, zapalenie n
czas. dopalić dk., dopalać ndk., nadpalić dk., nadpalać ndk., napalić dk., napalać ndk., odpalić dk., odpalać ndk., opalić dk., opalać ndk., podopalać dk., podpalić dk., podpalać ndk., ponadpalać dk., ponapalać dk., poopalać dk., popalić dk., popalać ndk., poprzepalać dk., porozpalać dk., powypalać dk., pozapalać dk., przepalić dk., przepalać ndk., przypalić dk., przypalać ndk., rozpalić dk., rozpalać ndk., spalić dk., spalać ndk., upalić dk., upalać ndk., wypalić dk., wypalać ndk., zapalić dk., zapalać ndk.
przym. palący, palny, napalony, niepalny, palony, podpalany, pozapalny, rozpalony, spaleniowy, spalinowy, spalony, upalny, wypalany, wypaleniskowy, zapalnie, zapalny, zapalony
związki frazeologiczne:
grunt pali się pod nogami / grunt pali się pod stopaminie pali siępalić gumypalić jak lokomotywapalić jak smokpalić za sobą mostyw starym piecu diabeł pali
etymologia:
prasł. *palitipowodować, że coś płonie[2]
uwagi:
zobacz też: palić się; (2.2) czasownik rządzi biernikiem i zaprzeczony - dopełniaczem, ale nie tworzy strony biernej
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „palić się” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „palić” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
wymowa:
IPA/ˈpɑ̈lʲitʃ sɔ/
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) palić

czasownik zwrotny niedokonany palić so

(2.1) palić się[1]
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
prasł. *paliti
uwagi:
źródła: