Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach

Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A., nazwa handlowa: AZOTY Tarnów

Brama wjazdowa
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Siedziba	Tarnów, ul. Kwiatkowskiego 8
Data założenia	1927/1991
Forma prawna	spółka akcyjna
Nr KRS	0000075450
Giełda	GPW
ISIN	PLZATRM00012
Symbol akcji	AZOTYTARNOW (ATT)
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	195 582 105 zł
Położenie na mapie Tarnowa AZOTY Tarnów
Położenie na mapie Polski AZOTY Tarnów
Położenie na mapie województwa małopolskiego AZOTY Tarnów
50°01′21″N 20°55′14″E/50,022500 20,920556
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A. (od 2013 r. w składzie Grupy Azoty) – przedsiębiorstwo z branży chemicznej zlokalizowane w Mościcach, dzielnicy Tarnowa. W okresie II Rzeczypospolitej jedna z najnowocześniejszych fabryk w Europie.

 Osobny artykuł: Historia Zakładów Azotowych w Tarnowie-Mościcach.

Decyzję o budowie pierwszej fabryki podjęto w 1927 na wniosek Ignacego Mościckiego. Wchodzący w skład wsi Świerczków i Dąbrówka Infułacka teren o powierzchni 670 ha, zakupiony od księcia Romana Władysława Sanguszki za 210 tys. dolarów amerykańskich wykorzystano pod budowę fabryki wraz z osiedlem mieszkaniowym. 29 czerwca 1929 nadano mu nazwę Mościce. Oficjalne otwarcie Państwowej Fabryki Związków Azotowych nastąpiło w styczniu 1930. Pierwszym jej dyrektorem technicznym został inż. Romuald Wowkonowicz (1929-1933). W 1933 fabryka została połączona z fabryką w Chorzowie w przedsiębiorstwo o nazwie Zjednoczone Fabryki Związków Azotowych w Mościcach i Chorzowie, których dyrektorem naczelnym był Eugeniusz Kwiatkowski.

Państwowa Fabryka Związków Azotowych stanowiła jedną z największych inwestycji lat dwudziestych w Polsce. Fabryka prowadziła własne gospodarstwo rolne posiadające własny warzywnik o powierzchni 6 hektarów oraz poletka doświadczalne. Fabrykę zwiedzały wycieczki z całej Polski, a specjalnie dla nich zostały przygotowane edukacyjne ulotki. Organizowano też odczyty wśród rolników. Fabryka produkowała i sprzedawała m.in.: siarczan amonu, azotniak, supertomasynę, kwas azotowy, wodór sprężony, tlen sprężony, kwas solny, czy saletrę amonową. W II poł. lat 30. XX wieku zatrudniała ponad 3200 pracowników. Wchodziła w skład Centralnego Okręgu Przemysłowego. Eksportowała do 60 krajów, głównie: Anglii, Danii, USA, Argentyny, Finlandii, Rumunii, Holandii i Wenezueli.

Po wybuchu II wojny światowej na wschód ewakuowano najcenniejsze wyposażenie fabryki w tym platynowe siatki służące jako katalizatory do produkcji związków azotowych. Ich dalszy los pozostaje nieznany, prawdopodobnie zostały przejęte przez Rosjan. Wkrótce fabryka została przejęta przez Niemców i zaczęła funkcjonować pod nazwą Stickstoffwerke Moscice.

Po wojnie fabryka wznowiła działalność w 1948. W ramach planu sześcioletniego powstały nowe instalacje m.in. produkcji kaprolaktamu. W późniejszym czasie rozpoczęto produkcję poliamidu o nazwie handlowej Tarnamid, polichlorku winylu, akrylonitrylu, politetrafluoroetylenu (o nazwie handlowej Tarflen).

Mościce zostały przyłączone do Tarnowa w 1951 roku.

W czasach PRL fabryka nosiła m.in. nazwę: Zakłady Azotowe im. Feliksa Dzierżyńskiego w Tarnowie^[1].

Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach tworzyły grupę kapitałową, w skład której wchodziły spółki-córki:

• ATT Polymers GmbH – (dotychczas Polymers Unylon GmbH) – producent PA-6 w Europie Zachodniej. Wskutek wejścia do Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów spółka technologicznie zintegrowana z dostawcą kaprolaktamu – surowca do produkcji PA-6.
• Zakład Pomiarów i Automatyki „Automatyka” Sp. z o.o. – główna dziedzina działalności to automatyka przemysłowa
• Biuro Projektów Zakładów Azotowych Biprozat-Tarnów Sp. z o.o. – wykonuje wielobranżowe projekty w zakresie: technologii chemicznej, instalacji przemysłowych, ochrony środowiska, budownictwa ogólnego i przemysłowego
• Zakład Remontów Elektrycznych oraz Instalatorstwo Elektryczne Elzat Sp. z o.o. – remonty i diagnostyka silników elektrycznych bez ograniczeń typu i mocy, wykonawstwo rozdzielni, budowa, remonty i eksploatacja sieci elektroenergetycznych, transformatorów
• Jednostka Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o. – wykonuje usługi w zakresie ratownictwa chemicznego.
• Przedsiębiorstwo Transportu Kolejowego „Koltar” Sp. z o.o. – wykonywanie licencjonowanych przewozów towarów, wynajem taboru kolejowego, remonty i utrzymanie nawierzchni torowej
• PROReM Sp. z o.o. – Instalacje technologiczne dla przemysłu chemicznego energetycznego, spożywczego i innych
• Zwri Sp. z o.o. – usługi budowlane, montażowe, instalacje sanitarne, przemysłowe, elektryczne, pomiarowe, teletechniczne (dawny SOWI ZA – Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycji ZA, przekształcony następnie w Zakład Wykonawstwa Remontów i Inwestycji)

W 1991 r. Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach zostały przekształcone w spółkę akcyjną skarbu państwa. W 2005 r. Ministerstwo Skarbu Państwa przekazało 80% akcji spółki Nafcie Polskiej w celu przeprowadzenia prywatyzacji. W 2006 r. rozpoczęto przygotowania do sprzedaży 80% akcji zakładów inwestorowi zewnętrznemu. Inwestorem wyłonionym w procedurze prywatyzacyjnej był koncern PCC AG, który oferował 365,8 mln złotych za 80% akcji. Wskutek decyzji ministerstwa do transakcji nie doszło.

Prywatyzację przeprowadzono poprzez emisję akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych. Debiut giełdowy miał miejsce 30 czerwca 2008. Akcjonariuszami spółki zostały m.in. Ciech oraz PGNiG.

W 2010 r. Zakłady Azotowe w Tarnowie nabyły 100% udziałów w Unylon Polymers GmbH w Gubinie – firmie będącej producentem poliamidów. Nowy podmiot wchodzący w skład Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów zmienił nazwę na ATT Polymers.

W 2010 roku Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach nabyły większościowy pakiet (52,5%) akcji Zakładów Azotowych Kędzierzyn. Nabycie kolejnych 41% akcji miało miejsce w 2011 r. i pozwoliło na rozpoczęcie procesu konsolidacji obu przedsiębiorstw^[2]. W sierpniu 2011 r. spółka nabyła także 66% akcji Zakładów Chemicznych Police^[3].

W 2012 roku Zakłady Azotowe w Tarnowie podpisały umowę konsolidacyjną z Zakładami Azotowymi w Puławach, której efektem było powstanie Grupy Azoty^[4]. Spółka zmieniła nazwę w kwietniu 2013^[5].

Przedsiębiorstwo od powstania, czyli od roku 1927, wspiera klub sportowy Unię Tarnów. Hasło reklamowe brzmi: „Z tarnowskim sportem od zawsze!”.

• 1927–1929 – Tadeusz Zwisłocki (Dyrektor Naczelny PFZA)
• 1929–1933 – Romuald Wowkonowicz (Dyrektor Techniczny PFZA)
• 1930–1933 – Eugeniusz Kwiatkowski (Dyrektor Naczelny PFZA i ZFZA)
• 1936–1939 – Czesław Benedek (Dyrektor Naczelny ZFZA)
• 1945–1946 – Stanisław Żuczkiewicz
• 1946 – Hugo Trzebicki
• 1946–1948 – Józef Szymański
• 1948–1951 – Stanisław Anioł
• 1951–1952 – Stanisław Lau
• 1952 – Mieczysław Gołąb
• 1953–1958 – Henryk Gładecki
• 1958–1978 – Stanisław Opałko
• 1978–1988 – Jerzy Pyzikowski
• 1988–1994 – Andrzej Kasznia
• 1994–1999 – Stanisław Maciejczyk
• 1999–2001 – Antoni Barwacz
• 2001–2006 – Ryszard Ścigała
• 2006 – Jarosław Żołędowski
• 2006–2008 – Jarosław Wita
• 2008–2013 – Jerzy Marciniak^[6]

• Piotr Pawlina (red.), Rzeczpospolita Mościcka. 80 lat tarnowskich Zakładów Azotowych (1927-2007), Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A., Tarnów 2007

• Azoty Tarnów SA w serwisie money.pl