Wiktor Czernow

Wiktor Czernow
Виктор Михайлович Чернов
Data i miejsce urodzenia	25 listopada?/7 grudnia 1873 ; Chwałyńsk, gubernia saratowska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	15 kwietnia 1952 ; Nowy Jork, Nowy Jork, USA
	przewodniczący Wszechrosyjskiego Zgromadzenia Ustawodawczego (Konstytuanty)
Okres	od 18 stycznia 1918; do 19 stycznia 1918
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiktor Michajłowicz Czernow, ros. Виктор Михайлович Чернов (ur. 25 listopada^?/7 grudnia 1873^[1] w Chwałyńsku^[2], zm. 15 kwietnia 1952 w Nowym Jorku^[3]) – rosyjski polityk, pisarz polityczny, rewolucjonista i działacz państwowy. Współzałożyciel i jeden z przywódców Partii Socjalistów-Rewolucjonistów. W 1917 minister rolnictwa w Rządzie Tymczasowym. 18 stycznia 1918 wybrany przewodniczącym Wszechrosyjskiego Zgromadzenia Ustawodawczego, później przewodniczący Komitetu Członków Zgromadzenia Ustawodawczego (Komucza). Od 1920 na emigracji.

Życiorys

18 stycznia 1918 został wybrany przewodniczącym Konstytuanty ze wskazania Partii Socjalistów-Rewolucjonistów, zwycięzcy demokratycznych wyborów w listopadzie 1917. Swoją funkcję pełnił tylko przez jeden dzień, nad ranem 19 stycznia parlament został rozpędzony siłą przez bolszewików. Do maja 1918 przebywał w Moskwie, potem przedostał się do Samary i został przewodniczącym Komucza. W marcu 1919 wrócił do Moskwy. Był ścigany przez Czeka, brał udział w wydawaniu podziemnych gazet i ulotek^[4].

We wrześniu 1920 wyjechał do Estonii^[5]. Od 1922 przebywał w Niemczech. W 1931 wyemigrował do Francji. W przeddzień wkroczenia wojsk niemieckich do Paryża przeniósł się na wyspę Oléron, a następnie do Lizbony. W czerwcu 1941 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. W 1942 opublikował list otwarty do Stalina o potrzebie zjednoczenia wszystkich rosyjskich sił antyfaszystowskich. Po bitwie pod Stalingradem zainteresowanie jego osobą straciły władze amerykańskie, które wcześniej udzielały mu wsparcia finansowego. Zarabiał na życie, pisząc artykuły i pamiętniki^[6].

Polonica

Wiktor Czernow był obecny na odczycie Józefa Piłsudskiego w Towarzystwie Geograficznym w Paryżu 21 lutego 1914 roku, na którym Piłsudski przedstawił prognozę wybuchu wojny światowej i jej przebiegu. Czernow zapisał:

Piłsudski z przekonaniem przewidywał w najbliższej przyszłości austriacko-rosyjską wojnę z powodu Bałkanów. Nie miał wątpliwości co do tego, że za Austrią staną – a właściwie już stoją – Niemcy. Wyraził następnie przekonanie, że Francja nie będzie mogła pozostać biernym świadkiem konfliktu: dzień, w którym Niemcy wystąpią otwarcie po stronie Austrii, spowoduje nazajutrz dla Francji konieczność – z mocy obowiązującego ją układu – interwencji po stronie Rosji. Wreszcie twierdził, że Anglia nie będzie mogła pozostawić Francji na łaskę losu. Jeśli zaś połączone siły Anglii i Francji będą niedostateczne, wciągnięta będzie, prędzej czy później, po ich stronie Ameryka. Następnie, analizując potencjał wojenny wszystkich tych mocarstw, Piłsudski postawił wyraźne pytanie: jaki będzie przebieg i czyim zwycięstwem zakończy się wojna? Jego odpowiedź brzmiała: Rosja będzie pobita przez Austrię i Niemcy, a te z kolei będą pobite przez siły anglo-francuskie (lub anglo-amerykańsko-francuskie). Wschodnia Europa będzie pobita przez środkową Europę, a środkowa z kolei przez zachodnią. To wskazuje Polakom kierunek ich działań^[7].

Prace

Земля и право, Piotrogród 1917;
Наша программа, Piotrogród 1917;
Основные вопросы пролетарского движения, Piotrogród 1918;
Интернационал и война, Genewa 1915;
Война и третья сила, Genewa 1915;
Марксизм и славянство, Piotrogród 1917;
Германская социал-демократия на распутьи, Piotrogród 1917;
Сквозь туман грядущего, Piotrogród 1917;
Военная реформа, Piotrogród 1917;
Записки социалиста-революционера, T. 1, Berlin 1922;
Рождение революционной России, Paryż-Praga-Nowy Jork, 1934;
Перед бурей, Nowy Jork 1953. (wspomnienia)
В партии социалистов-революционеров: Воспоминания о восьми лидерах Sankt Petersburg 2007 ISBN 978-5-86007-510-8

Przypisy

↑ „Виктор Михайлович Чернов родился, как удалось установить по архивным документам, 25 ноября (7 декабря) 1873 года в волжском городе Хвалынске, одном из уездных центров Саратовской губернии.” А. П. Новиков. В. М. Чернов: биографический очерк.
↑ Według archiwalnych danych metrykalnych p. А. П. Новиков. В. М. Чернов: биографический очерк, sam Czernow podawał jako miejsce urodzenia Nowouziensk w tejże guberni. Jako miejsce urodzenia podawany jest również Kamyszyn.
↑ Viktor Mikhaylovich Chernov, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-09-25] (ang.).
↑ «Черновская грамота»: к вопросу о причинах разногласий в партии социалистов-революционеров в годы гражданской войны, „Вестник Красноярского государственного аграрного университета” (11), 2006, ISSN 1819-4036 [dostęp 2020-09-25] .
↑ Биография Виктора Михайловича Чернова [online], РИА Новости, 2017 [dostęp 2020-09-25] (ros.).
↑ Чернов Виктор Михайлович [online], www.hrono.ru [dostęp 2020-09-25] .
↑ Wiktor Czernow, Razryw PSR i PPS nakanunie pierwoj mirowoj wojny, w: Nowyj Żurnał 1952 s. 228, za: Wacław Jędrzejewicz, Kronika życia Józefa Piłsudskiego 1867-1935 t. 1 Londyn 1977, s. 264. Jest to fragment opublikowanych później wspomnień Czernowa Перед бурей. Podobne o przewidywaniach Piłsudskiego w 1913 (Wydaje mi się, że przewaga techniki niemieckiej pokona Rosję, że jednak bogactwo i zasoby materialne Anglii i Francji wezmą górę nad siłami Niemiec. To, rzecz prosta, byłoby najkorzystniejsze dla nas, ale trudno jest bawić się w zgadywanie wyników wojny) pisał w 1936 Walery Sławek, Pisma zbiorowe Józefa Piłsudskiego t. 3 1937, s. 174. Tadeusz Wolsza, W sprawie prognoz Józefa Piłsudskiego dotyczących przebiegu I wojny światowej

Bibliografia, literatura, linki

Richard Pipes, Rewolucja Rosyjska, Warszawa 1994; Wyd. PWN; ISBN 83-01-11521-1.
Richard Pipes, Rosja bolszewików Warszawa 2005; ISBN 83-89656-15-9.
Orlando Figes, Tragedia narodu. Rewolucja rosyjska 1891-1924 Wrocław 2009, Wydawnictwo Dolnośląskie, ISBN 978-83-245-8764-3.
Чернов Виктор Михайлович na portalu hrono.ru
Viktor Mikhaylovich Chernov, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).

[1] „Виктор Михайлович Чернов родился, как удалось установить по архивным документам, 25 ноября (7 декабря) 1873 года в волжском городе Хвалынске, одном из уездных центров Саратовской губернии.” А. П. Новиков. В. М. Чернов: биографический очерк.

[2] Według archiwalnych danych metrykalnych p. А. П. Новиков. В. М. Чернов: биографический очерк, sam Czernow podawał jako miejsce urodzenia Nowouziensk w tejże guberni. Jako miejsce urodzenia podawany jest również Kamyszyn.

[3] Viktor Mikhaylovich Chernov, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-09-25] (ang.).

[4] «Черновская грамота»: к вопросу о причинах разногласий в партии социалистов-революционеров в годы гражданской войны, „Вестник Красноярского государственного аграрного университета” (11), 2006, ISSN 1819-4036 [dostęp 2020-09-25] .

[5] Биография Виктора Михайловича Чернова [online], РИА Новости, 2017 [dostęp 2020-09-25] (ros.).

[6] Чернов Виктор Михайлович [online], www.hrono.ru [dostęp 2020-09-25] .

[7] Wiktor Czernow, Razryw PSR i PPS nakanunie pierwoj mirowoj wojny, w: Nowyj Żurnał 1952 s. 228, za: Wacław Jędrzejewicz, Kronika życia Józefa Piłsudskiego 1867-1935 t. 1 Londyn 1977, s. 264. Jest to fragment opublikowanych później wspomnień Czernowa Перед бурей. Podobne o przewidywaniach Piłsudskiego w 1913 (Wydaje mi się, że przewaga techniki niemieckiej pokona Rosję, że jednak bogactwo i zasoby materialne Anglii i Francji wezmą górę nad siłami Niemiec. To, rzecz prosta, byłoby najkorzystniejsze dla nas, ale trudno jest bawić się w zgadywanie wyników wojny) pisał w 1936 Walery Sławek, Pisma zbiorowe Józefa Piłsudskiego t. 3 1937, s. 174. Tadeusz Wolsza, W sprawie prognoz Józefa Piłsudskiego dotyczących przebiegu I wojny światowej

[1]