Przejdź do zawartości

Wikipedysta:Jurekj/brudnopis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kwintus Cecyliusz Metellus Pius Kornelian Scypion Nazyka (Quintus Caecilius Metellus Pius Cornelianus Scipio Nasica) (ok. 95 p.n.e. - 46 p.n.e.) - rzymski wódz i polityk.

Potomek sławnych z mądrości przodków

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się ok 95 p.n.e jako Publiusz Korneliusz Scypion, syn Publiusza Korneliusza Scypiona Nazyki, pretora w 93 p.n.e., i Licynii[1]. Cyceron w dialogu "Brutus" pisze[2] że Scypion posługiwał się piękną łaciną zarówno w wystąpieniach publicznych jak i w codziennych rozmowach. Talent odziedziczył jako wywodzący się z rodu słynącego z mądrości - Cyceron wymienia dwóch dziadków: Publiusza Korneliusza Scypiona Nazykę [a] i Lucjusza Licyniusza Krassusa, trzech pradziadków: Kwintusa Cecyliusza Melellusa Macedońskiego, Publiusz Korneliusz Scypiona Nazykę Serapiona [b] i Kwintusa Scewolę Augura [c], oraz dwóch prapradziadków: Publiusza Korneliusza Scypiona Nazykę Korkulum [d]i Gajusza Leliusza.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Publiusz Korneliusz Scypion Nazyka Korkulum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gajusz Leliusz Sapiens
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Publiusz Korneliusz Scypion Nazyka Serapion
 
 
 
 
 
Kwintus Cecyliusz Metellus Macedoński
 
 
 
 
 
Kwintus Mucjusz Scewola Augur
 
 
 
 
 
Lelia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Publiusz Korneliusz Scypion Nazyka
 
 
 
 
 
Cecylia Metella
 
Lucjusz Licyniusz Krassus
 
 
 
 
 
Mucja
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Publiusz Korneliusz Scypion Nazyka
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Licynia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kwintus Cecyliusz Metellus Pius Kornelian Scipion Nazyka
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Adoptowany w 63 p.n.e. do wpływowego plebejskiego rodu rzymskiego Cecyliuszy testamentem przez Kwintusa Cecyliusza Metellusa Piusa[1]. Od tego momentu Publiusz Korneliusz Scypion Nazyka został Kwintusem Cecyliuszem Metellusem Kornelianem Scypionem Nazyką. W żródłach najczęściej zwany Metellusem Scypionem. W drugiej mowie przeciwko Werresowi w części opisującej grabież dział sztuki Cyceron mówi o posągu Diany w mieście Segesta na Sycylii, zrabowanym kiedyś przez Kartaginę, a zwróconym miastu przez Scypiona Afrykańskiego, zdobywcy Kartaginy. Posąg ten i jego cokół z napisem upamiętniającym Scypiona kazał zabrać Werres. Cyceron apeluje w mowie do młodego Publiusza Metellusa Scypiona, by stanął w obronie honoru swojego rodu a nie popierał Werresa[3]. W liście do Attyka Cyceron pisze[4], że w ustawionych ok. 50 p.n.e. przez Metellusa Scypiona na Kapitolu pozłacanych posągach swoich przodków przypisał on swojemu pradziadowi, Publiuszowi Korneliuszowi Scypionowi Nazyce Sarapionowi (konsulowi 138) statuę, faktycznie przedstawiającą Scypiona Afrykańskiego Młodszego wykazując się nieznajomością historii.


Kariera polityczna

[edytuj | edytuj kod]

W 63 p.n.e. był jednym z wpływowych obywateli Rzymu, którzy ostrzegli konsula Cycerona przed otrzymywanymi anonimowymi listami, które donosiły o istnieniu spisku Katyliny[5].

W 60 p.n.e. Metellus Scypion Nazyka i Marek Fawoniusz [e] kandydowali w dodatkowych wyborach na trybuna (mniej prawdopodobne, że chodziło o uzupełniające wybory na edyla). Urząd uzyskał Metellus ale został oskarżony przez Marka Fawoniusza o przekupstwa wyborcze (de ambitu). Bronił Metellusa Cyceron[6]. W 59 p.n.e. był trybunem ludowym[7], edylem kurulnym w 57 p.n.e.[8], zorganizował wówczas igrzyska gladiatorskie dla uczczenia przybranego ojca[9]. Zajął miejsce przybranego ojca w kolegium pontyfików. Cyceron wymienia Metellusa Scypiona wśród pontyfików, którzy ogłosili w 56 p.n.e. dom Cycerona wolnym od klątwy religijnej[10]. Został pretorem w 55 p.n.e.[11]. W roku 53 p.n.e. wybory nowych konsulów i objęcie przez nich urzędu przeciągnęły się do czerwca i władzę sprawował cały szereg interreksów[12], wśród nich Metellus Scypion[13]. Starając się o konsulat na 52 p.n.e. aktywnie uczestniczył w organizowaniu ulicznych zamieszek[14]. Senat wyznaczył Pompejusza konsulem bez kolegi (sine collega) dla uspokojenia nastrojów. Doprowadził Pompejusz do serii procesów politycznych, między innymi Gajusza Mummiusza oskarżonego o nadużycia wyborcze. Mummiusz dla obrony swojej osoby przed zarzutami oskarżył Scypiona Metellusa o przekupstwa, ale pod naciskiem Pompejusza wycofał oskarżenie. Pompejusz wykorzystał swój wpływ, aby go obronić gdyż właśnie poślubił córkę Metellusa Scypiona[15] Kornelię[f][16]. Wkrótce też mianował go swoim kolegą w konsulacie na pozostałą część roku[17]. Jako konsul doprowadził do uchwalenia prawa przywracającego cenzorom władzę ograniczoną prawami Klodiusza.

Przeciwnik Cezara

[edytuj | edytuj kod]

Sytuacja polityczna w Rzymie zdominowana była konfliktem Cezara i konserwatywnego skrzydła senatu pod przywództwem Pompejusza. Metellus Scypion, stronnik Pompejusza, był oskarżany o to że dążył do wojny domowej między Cezarem i Pompejuszem również dlatego, że był poważnie zadłużony [18]. Że to mogło być motywem parcia do wojny domowej sugeruje też Cezar[19] obok nadziei Scypiona na uzyskanie prowincji i wojska, którymi, jak sądzi, podzieli się z Pompejuszem dzięki węzłom krwi, a także i strach przed sądami, umizgi możnych, którzy wtedy wiele znaczyli w urzędach i sądach, czy też własnej próżności[19]. Metellus Scypion przemawiał w senacie na rzecz Pompejusza[20], domagając się od senatu zdecydowanego poparcia dla Pompejusza i doprowadził do przyjęcia swojego wniosku o zakończenie pełnomocnictw Cezara w Galii: do określonego dnia Cezar miał rozpuścić wojsko pod groźbą uznania go za zdrajcę jeśli tego nie uczyni[21]. Senat przydziela prowincje, jako prokonsulowi Scypionowi dostaje się w 49 p.n.e. prowincja Syria [22]. Nie czekając na zatwierdzenie dowództwa przez lud Scypion udaje się do prowincji[23]. Pompejusz chciał, żeby jego teść, Scypiona i syn, Gnejusz organizowali w Syrii dla niego flotę[24]. Jako prokonsul organizował wojska (sformował dwa legiony[25]) i flotę dla Pompejusza w prowincjach Syrii i Azji. Obwołany imperatorem. W 48 p.n.e. przyprowadził swoją armię do Grecji i połączył się z Pompejuszem[26]. W czasie zwycięskiej dla Pompejusza bitwy pod Dyrrachium był jeszcze w drodze, w Macedonii[27]. Po przegranej Cezar zwinął obóz i ruszył do Macedonii przeciw Scypionowi. Liczył na to, że albo pociągnie za sobą Pompejusza, który będzie musiał stanąć do rozstrzygającej bitwy, albo też pobije Scypiona, jeżeli go Pompejusz pozostawi w osamotnieniu[28]. Ten wzgląd na sytuacje Scypiona kierował też decyzją Pompejusza o kontynuowaniu walki na miejscu[29]. Przed bitwą pod Farsalos otoczenie Pompejusza było tak pewne zwycięstwa, że zaczęto się kłócić o przyszłe urzędy, tak na przykład Metellus Scypion aspirował do urzedu pontifexa maximusa po Cezarze,[30]. W bitwie pod Farsalos w której Cezar ostatecznie pokonał Pomapejusza, Metellus Scypion dowodził centrum[31].

Wojna w Afryce

[edytuj | edytuj kod]

W Afryce, na wybrzeżach dzisiejszego Tunisu, zebrały się resztki sił pompejańczyków, najbardziej nieugięci wrogowie Cezara, którzy zdołali ujść z Italii, Hiszpanii, Grecji i Macedonii. Przygotowania wojenne koordynował Katon, stacjonując w Utyce, ukonstytuował się też nowy senat. Głównodowodzącym został Metellus Scypion[32], który z najlepszą częścią wojska stanął obozem pod Hadrumetum. Cezar przeprawił się z Lilibeum na Sycylii przeciwko Scypionowi. Cezar dowiedziawszy się, że Scypion wyjechał do Juby[g] , ustawił się do bitwy uważając to za dogodną sposobność, by zetrzeć się z nieprzyjaciółmi w nieobecności wodza. Podwładni Scypionowi wodzowie, Tytus Labienus i Petrejusz[h], przyjęli bitwę pod Ruspiną, w której wzięli zdecydowanie górę nad wojskami Cezara i zmusili je do ucieczki. Petrejusz przerwał nagle zwycięską walkę robiąc taką uwagę «Nie odbierajmy zwycięstwa naszemu wodzowi Scypionowi» i umożliwił Cezarowi wycofanie się[33]. Niedługo potem zbliżał się sam Scypion z dużą armią ( 8 legionów piechoty, 20 000 jazdy i 30 słoniami), a z nim król Juba wiodący piechotę w liczbie około 30 000 i konnicę numidyjską w liczbie około 20 000 i dalszych 60 słoni. Na wieść o ogromnej liczbie nadciągających wojsk niepokój ogarnął wojsko Cezara, nienawykłe też do wojny ze słoniami. Tymczasem Bokchus [i], wraz z bratem Bogudem [j]władający Mauretanią, zajął Cyrtę[k], stolicę Juby. Na wieść o tym Juba zawrócił do swego kraju z wojskiem, zostawiwszy Scypionowi zaledwie 30 słoni. Wojsko Cezara nabrało otuchy słysząc o osłabieniu przeciwnika[34]. Przyszło z kolei do bitwy pod Tapsus, korpusy Scypiona, Afraniusza i Juby rozdzieliły się i założyły osobne obozy by okrążyć Cezara[35]. Po długich i ciężkich walkach pod wieczór Cezar odniósł zwycięstwo i zajął natychmiast obóz Scypiona[36] a następnie zdobył obozy Afraniusza i Numidyjczyków [35]. Pokonani uszli pojedynczo, dokąd kto zdołał, a sam Scypion pozostawiwszy wszystko Afraniuszowi [l] uciekł na morze na 12 statkach. Jego wojsko w całości zostało rozbite i wojna zakończyła się zupełną klęską[37]. Głównodowodzący Metellus Scypion na morzu natknął się na nieprzyjacielskie okręty, z którymi mężnie podjął walkę. W końcu, kiedy mu groziło ujęcie, sam sobie życie odebrał i rzucił się do morza[38] odpowiadając wrogom, pytającym o wodza: "Wódz ma się dobrze"[36].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Publius Cornelius Scipio Nasica Serapio - pretor 118 p.n.e., konsul w 111 p.n.e.
  2. ↑ Publius Cornelius Scipio Nasica Serapio - pretor 141 p.n.e., konsul w 138 p.n.e. pontifex maximus
  3. ↑ Quintus Mucius Scaevola Augur, konsul w 117 p.n.e.;znawca prawa cywilnego; stoik
  4. ↑ Publius Cornelius Scipio Nasica Corculum - dwukrotny konsul w 162 p.n.e i w 155 p.n.e, cenzor w 159 p.n.e. , pontifex maximus, Princeps senatus
  5. ↑ en:Marcus Favonius przyszły pretor w 49 p.n.e, przeciwnik Cezara
  6. ↑ Kornelia, córka Metellusa Scypiona i Emilii córki Mamerkusa Emiliusza Lepidusa Livianusa, wdowa po Publiuszu Licyniuszu Krassisie, który poległ w biwie pod Carrhae. Wg Plutarcha młoda, piękna kobieta o miłym charakterze, dobrze wykształcona i utalentowana
  7. ↑ Juba I, syn Hiempsala II, król Numidii
  8. ↑ Marcus Petreius, legat Pompejusza
  9. ↑ en:Bocchus II król Mauretanii 49 p.n.e. - 33 p.n.e.
  10. ↑ en:Bogud król Mauretanii 49 p.n.e. - 31 p.n.e.
  11. ↑ obecna Konstantyna w pólnocnej Algierii
  12. ↑ Lucius Afranius konsul w 60 p.n.e.; legat Pompejusza

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Cyceron 0c ↓, O domu swoim, 123;.
  2. ↑ Cyceron 0a ↓, Brutus; 212.
  3. ↑ Cyceron 0g ↓, Druga mowa przeciw Werresowi; IV.79;.
  4. ↑ Cyceron 0f ↓, Listy do Attyka VI;1;17.
  5. ↑ Plutarch ↓, Cyceron, 15.
  6. ↑ Cyceron 0b ↓, Listy do Attyka II;1;9;.
  7. ↑ Broughton 1952 ↓, p. 189.
  8. ↑ Broughton 1952 ↓, p. 201.
  9. ↑ Cyceron 0c ↓, Za P. Sextiuszem; 124;.
  10. ↑ Cyceron 0d ↓, O odpowiedziach wieszczbiarzów, 12.
  11. ↑ Broughton 1952 ↓, p. 215.
  12. ↑ Cyceron 0e ↓, Listy do przyjaciół; VII;11.
  13. ↑ CIL I, 02663c:"C(aius) Octavius / sp(ectavit) Id(ibus) Iun(iis) Q(uinto) Met(ello) int(errege)"; Broughton 1952 ↓, p. 229
  14. ↑ Plutarch ↓, Katon Młodszy, 47.
  15. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,24.
  16. ↑ Plutarch ↓, Pompejusz, s. 55.
  17. ↑ CIL I, 02933:"Philonicus / Albani / sp(ectavit) Id(ibus) Sep(tembribus) / Cn(aeo) Pomp(eio) Q(uinto) Me(tello)"; Broughton 1952 ↓, p. 235 Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,25
  18. ↑ Cyceron 0f ↓, Listy do Attyka IX;11;4;.
  19. ↑ a b Cezar 0a ↓, O wojnie domowej I;1-4.
  20. ↑ Cyceron 0e ↓, Listy do przyjaciół VIII, 9.
  21. ↑ Cezar 0a ↓, O wojnie domowej I;1-4Plutarch ↓, Cezar 30,3
  22. ↑ Broughton 1952 ↓, p. 261.
  23. ↑ Cezar 0a ↓, O wojnie domowej I;6.
  24. ↑ Plutarch ↓, Pompejusz 55.
  25. ↑ Cezar 0a ↓, O wojnie domowej III;4.
  26. ↑ Cezar 0a ↓, O wojnie domowej III;4 Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,60
  27. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,65.
  28. ↑ Plutarch ↓, Cezar 39.
  29. ↑ Plutarch ↓, Pompejusz, s. 66.
  30. ↑ Plutarch ↓, Cezar, 42; Plutarch ↓, Pompejusz, 67
  31. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,76; Plutarch ↓, Cezar 44; Plutarch ↓, Pompejusz, 69
  32. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,87 Liwiusz ↓, Dzieje Rzymu Od Założenia Miasta, Periocha CXIII
  33. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,95.
  34. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,96.
  35. ↑ a b Plutarch ↓, Cezar 53.
  36. ↑ a b Liwiusz ↓, Dzieje Rzymu Od Założenia Miasta, Periocha CXIV.
  37. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,97.
  38. ↑ Appian ↓, Księga XIV;Wojny domowe II,100.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]



Zobacz też: Drzewo genealogiczne Cecyliuszów Metellów


Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]


Kategoria:Konsulowie Republiki Rzymskiej Kategoria:Urodzeni w II wieku p.n.e. Kategoria:Zmarli w 115 p.n.e. Kategoria:Rzymianie


[1]

[2] [3] <ref name="Liwiusz2">Tyus Liwiusz: Periocha 114. w Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. s. 287.


Źródła

[edytuj | edytuj kod]
  • Gajusz Pliniusz Sekundus: K. PLINIUSZA STARSZEGO HISTORYI NATURALNEJ KSIĄG XXXVII. T. III. Poznań: W Księgarni i Drukarni J. Łukaszewicza, MDCCCXXXXV.
  • Marek Tulliusz Cycero: Pisma filozoficzne Marka Tulliusza Cycerona przełożone przez E. Rykaczewskiego. T. II.
  • VALERIVS MAXIMVS: FACTORVM ET DICTORVM MEMORABILIVM LIBRI NOVEM. [dostęp 2019-02-05]. (łac.).
  • Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. T. Księgi VI-X, Streszczenia ksiąg XI-XX. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich - Wydawnictwo, 1971.
  • Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. T. Księgi XXXV-XL. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich - Wydawnictwo, 1981.
  • Tacyt: Dzieła. Warszawa: Czytelnik, 2004. ISBN 83-07-02993-7.




  • Marek Tulliusz Cycero: Pisma krasomowcze i polityczne Marka Tuliusza Cycerona; Dzieła Cycerona przełożone przez E. Rykaczewskiego. T. VI. Poznań: Biblioteka Kórnicka, 1871. oai:www.wbc.poznan.pl:35186.


  • Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów ( Z żywotów równoległych ). Wyd. Piąte, zmienione. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 1976.
  • Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. T. Księgi XLi-XLV, Periochy (Streszczenia) ksiąg XLVI-CCLII. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich - Wydawnictwo, 1982. ISBN 83-0004-01318-5.
  • Perseus Collection Greek and Roman Materials. [dostęp 2016-76-18]. (ang.). Angielskie tłumaczenia dzieł Cycerona.


Potomkowie

[edytuj | edytuj kod]
|}
 
 
 
 
Gnejusz Pompejusz Strabon
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gnejusz Pompejusz Wielki
konsul 70,55,52 p.n.e.
•1. Antistia
•2. Emilia Skaura
•3. Mucia Tercja
•4. Julia
•5. Cecylia Metella Kornelia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gnejusz Pompejusz Młodszy
•Klaudia
 
Sekstus Pompejusz
•Skrybonia II
 
Pompeja
•1. Faustus Korneliusz Sulla
•2. Lucjusz Korneliusz Cynna pr.44
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  1. ↑ Cyceron: Brutus; 212.w Pisma krasowmowcze i polityczne Marka Tulliusza Cycerona przełożone przez E. Rykaczewskiego. s. 62-63.
  2. ↑ Plutarch: Cezar. s. 589-590. w Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów.
  3. ↑ Tyus Liwiusz: Periocha 113. w Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. s. 286.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedysta:Jurekj/brudnopis&oldid=73658736”