Wikipedysta:Ela.pedzich/brudnopis

Psychopatografia Adolfa Hitlera łączy psychiatryczną (patograficzną) literaturę specjalistyczną, w której jest postawiona teza, jakoby niemiecki kanclerz III Rzeszy] Adolf Hitler (1889-1945) cierpiał na chorobę psychiczną.

Już za życia Hitlera, jak również długo po jego śmierci, przypisywano mu takie zaburzenia osobowości jak histeria, psychopatia, megalomania i schizofrenia paranoidalna. Wśród psychiatrów, którzy zdiagnozowali powyższe zaburzenia, znalazły się takie wybitne osobowości jak Carl Gustav Jung, Walter Charles Langer i Erich Fromm. Inni badacze, tacy jak Fritz Redlich, wyrażali opinie wprost przeciwne, sądząc, że Hitler nie był psychicznie chory.

Działania badaczy skupiają się na Hitlerze raczej jako na osobie prywatnej, mimo że Hitler jest postrzegany częściej jako osoba publiczna. Patografia nie jest w psychiatrii dobrze zdefiniowana. Hans Bürger-Prinz dowiódł, że daleko idąca diagnoza niezwykłej osobowości Hitlera odbyłaby się przy złamaniu wielu zasad obowiązujących w psychiatrii. Założenia zakrojonych na tak szeroką skalę badań tych zaburzeń osobowości, które są przypisywane Hitlerowi, są według niego błędne. W przypadku Adolfa Hitlera analiza musiałaby skupiać się na wybranych aspektach jego osobowości. Niektórzy badacze uważają z kolei, że szczegółowy opis psychopatograficzny mógłby doprowadzić do uniewinnienia Hitlera od części przypisywanych mu win. Inni jednak argumentują, że dogłębna analiza doprowadziłaby do powiązania działań Hitlera z jego obłąkaniem, co z kolei zdjęłoby odpowiedzialność z części jego współpracowników. Jeszcze inna grupa badaczy zakwestionowała sens prowadzenia jakichkolwiek badań nad uwarunkowaniami psychicznymi Hitlera. Najdalej w tej krytyce posunął się Claude Lanzmann twierdząc, że analizowanie zachowań Hitlera zanegowałoby Holokaust. Na zakończenie swojego filmu z roku 1985Shoah ostro zaatakował on te poglądy, szczególnie krytykując Rudolpha Biniona.

Podobnie Jan Ehrenwald (1978) stwierdził, że psychiatria zaniedbała kwestię ewentualnych zaburzeń psychicznych Hitlera, które mogłyby kształtować decyzje polityczne jego zwolenników do roku 1945. Daniel Goldhagen w roku 1996 wysunął argument, że kariera polityczna Adolfa Hitlera nie wynikała ze stanu jego psychiki, a raczej z trudnych warunków bytowania w ówczesnych Niemczech. Inni autorzy dowodzili, że osoby cierpiące np. na schizofrenię potrafią zebrać grupę zwolenników swoich działań oraz są w stanie silnie na tę grupę wpływać (przykłady to Charles Manson czy Jim Jones). Dosyć wcześnie wysunięto teorię, że Hitler świadomie wykorzystywał symptomy swoich schorzeń psychicznych, wpływając w ten sposób na otoczenie. Jeszcze inni badacze przypuszczają, że otoczenie Hitlera samo było zaburzone psychicznie, brak jednak na to dowodów. Kwestia tego, czy psychopatologia Hitlera mogłaby połączyć w jedno entuzjazm i posłuszeństwo ludzi, została podniesiona dopiero w roku 2000 przez zespół naukowy pod kierownictwem Paula Matusska, Petera Matusska i Jana Marbacha.

Do dnia dzisiejszego nie zostało udowodnione, czy Hitler kiedykolwiek był badany przez psychiatrę. Oswald Bumke, który był jego lekarzem, wnioskował, iż takie badanie nie miało miejsca. Jak dowiedziono, inny psychiatra – profesor Kurt Schneider – z którym Hitler był w kontakcie, nigdy go nie badał. W zebranej dokumentacji medycznej brakuje danych odnośnie choroby psychicznej Führera.

Centrum spekulacji odnośnie zaburzeń psychicznych Hitlera jest jego pobyt w szpitalu wojskowym w Pasewalku w roku 1918. Hitler przebywał w nim po zatruciu gazem musztardowym, którego doznał podczas bitwy we Flandrii. W książce „Mein Kampf” Hitler wspomina pobyt w tym szpitalu, co związane było z przejściowym oślepieniem oraz rozczarowaniem i niepokojami związanymi z klęską poniesioną w czasie wojny i rewolucji listopadowej. O swoich uczuciach mówił po dojściu do pełni zdrowia fizycznego. Hitler i biografowie wczesnych lat jego życia przywiązywali dużą wagę do okresu nawrotu oślepienia w roku 1937. Sam Hitler określił publicznie ten epizod mianem punktu zwrotnego w procesie kreowania jego kariery politycznej.

Współcześni Hitlerowi lekarze dowodzą, że nawrotu ślepoty nie da się wyjaśnić w sposób kliniczny, a jedynie jako następstwo histerii. Diagnoza histerii została najsilniej zaakcentowana w psychoanalizie freudowskiej, lecz w latach 30. i 40. XX wieku nie była ona szeroko rozpowszechniona. W jej myśl, utrata czucia zmysłowego stanowiła jednoznaczny objaw histerii, obok egocentryzmu i teatralności. Uznany psychiatra Karl Wilmanns stwierdził w jednym ze swoich odczytów: „Hitler po wypadku na polu bitwy wykazywał reakcje histeryczne”. Wilmanns w 1933 roku sam obalił swoją teorię. Z powodu wyrażania podobnych opinii Hans Walter Gruhle doznał porażki zawodowej. We współczesnej psychiatrii nieczęsto używa się terminu „histeria” mówiąc raczej o dysocjacyjnych lub histrionicznych zaburzeniach osobowości.

Pobyt Hitlera w szpitalu wojskowym jest słabo udokumentowany. Kwestią sporną jest również to, jakie dolegliwości zostały u niego zdiagnozowane, gdyż dokumentacja medyczna zaginęła w roku 1920 i nigdy jej nie odnaleziono. W wydanej w 1992 książce „Genie, Irrsinn und Ruhm” autorzy przypuszczali, iż Hitler oprócz takich chorób jak choroba Parkinsona i syfilis charakteryzował się również osobowością paranoidalną z manią prześladowczą i manią wyższości, histeryczną ślepotą, schizoidalność, schizofrenię paranoidalną z halucynacjami wywołaną zatruciem ptomainami, chorobliwy lęk przed zarazkami, cenestezję, czy przekonanie o własnej bezkarności.

Służby wywiadowcze Ministerstwa Wojny zebrały podczas Drugiej Wojny Światowej informacje na temat osobowości Hitlera – w roku 1943 zaleciły opracowanie sprawozdania psychologicznego zespołowi badaczy pod kierunkiem Waltera C. Langera. W jednym z tych sprawozdań pod tytułem „A Psychiatric Study of Hitler” podjęto tezę, że Hitlera podczas jego pobytu w szpitalu w Pasewalku leczył psychiatra Edmund Forster. Lekarz w obawie przed represjami popełnił samobójstwo. Jednak głównym punktem tego opracowania były relacje psychiatry Karla Kronera, który w roku 1918 pracował w tym samym szpitalu. Psychiatra ten stwierdził, iż Forster badał Hitlera i zdiagnozował u niego histerię. Sprawozdanie ujrzało światło dzienne dopiero w 1970 roku dzięki amerykańskiemu biografowi Johnowi Tolandowiemu.

Austriacki lekarz i pisarz Ernst Weiss, będąc na wygnaniu we Francji, napisał w 1939 roku powieść "Ich, der Augenzeuge". Jest ona biografią medyczną opisującą powrót Adolfa Hitlera do pełni zdrowia podczas jego pobytu w szpitalu wojskowym pod koniec 1918r po oślepieniu iperytem siarkowym . Ówcześni naziści uznali przedstawione przez Weissa fakty za niewygodne, wskutek czego został on w roku 1933 zesłany do obozu koncentracyjnego. Został z niego zwolniony dopiero po przedstawieniu dokumentów udowadniających zły stan jego zdrowia. Mając żydowskie korzenie i bojąc się deportacji popełnił samobójstwo po wkroczeniu wojsk niemieckich do Paryża. Powieść opublikowano w roku 1963, a zawarte w niej informacje pochodzą z ówczesnej dokumentacji medycznej. Autor najprawdopodobniej poznał będącego również na wygnaniu w Paryżu biografa Hitlera, Konrada Heidena. Sformułowana już wcześniej teza o chorobie psychicznej Hitlera, wspomniana również w "Ich, der Augenzeuge", do dziś nie jest poparta dowodami.

Uznani historycy podtrzymywali tezę, że Hitler był poddawany hipnozie w celu leczenia stanów psychicznych. Próba rekonstrukcji wydarzeń nie przyniosła potwierdzenia tego faktu, choć Forster, który utrzymywał, że Hitler był histerykiem, faworyzował tę właśnie metodę leczenia.

Rudolph Binion, historyk z Uniwersytetu Brandeis, na podstawie akt służb wywiadowczych uważa, iż postawiona przez Forstera diagnoza "histerii" jest błędna, co wykazał w swojej książce "Hitler among the Germans" z 1976 roku. Binion przypuszcza, że Weiss spotkał się z Forsterem, od którego otrzymał odpis kart choroby Hitlera. Zapis medyczny posłużył za podstawę książki Weissa. Według książki, Forster poddawał Hitlera hipnozie, lecz ze względu na obawy przed prześladowaniem przez Gestapo, popełnił samobójstwo. Te przypuszczenia Biniona nie zostały udokumentowane, jak również fakt, w jakiej formie Hitler spotykał się z Forsterem.

Psychiatra sądowy z Uniwersytetu w Louisianie, David E. Post, opublikował w 1998 roku pracę, w której uważa, że Forster leczył Hitlera za pomocą hipnozy.

Z kolei brytyjski neuropsycholog David Lewis, w swojej książce "The Man Who Invented Hitler" (Człowiek, który stworzył Hitlera) z 2003 roku napisał, że po poddaniu hipnozie Hitler zmienił się z grzecznego żołnierza w żądnego władzy, charyzmatycznego polityka. Lewis stylizuje Forstera w swojej pracy na "twórcę" Hitlera.

Profesor z Uniwersytetu w Koblenz, Manfred Koch-Hillebrecht w swojej książce "Hitler. Ein Sohn des Krieges" opisuje, jak Forster "tworzy" sprawnych i gotowych do walki żołnierzy poprzez wykorzystywanie w leczeniu terapii szokowej.

Podobnie, Bernhard Horstmann, prawnik i pisarz, wydał w 2004 roku książkę "Hitler in Pasewalk", w której przedstawia jak Forster poddaje Hitlera hipnozie. Powyższa metoda nie tylko wyleczyła Hitlera z oślepienia, lecz dodatkowo wywołała w nim poczucie wszechmożności oraz misji do spełnienia. Te cechy silnie charakteryzowały politykę Hitlera. Książka nie zawiera jednak dowodów, ma charakter raczej fabularny.

Bezkrytycznie przyjmując założenia z książki Horstmanna, psychiatra i pisarz Gerhard Köpf opublikował w roku 2005 pracę "Hitlers psychogene Erblindung" w której poparł fakty zawarte w powieści Weissa niemiecką literaturą medyczną. W 2006 roku użył tej pracy jako materiału dowodowego w swoim opracowaniu "Lesebuch für die Psychiatrie".

Franziska Lamott, profesor psychoterapii sądowej na uniwersytecie w Ulm, opublikowała w roku 2006 pracę, w której stwierdziła: "(...)dokonane przez profesora Edmunda Fostera zapiski w dokumentacji medycznej dotyczące leczenia starszego szeregowego Adolfa Hitlera dowodzą, że lekarz wykorzystał hipnozę, co częściowo uwolniło pacjenta od oślepienia".

Claus Peter Hant, niemiecki autor i filmowiec, napisał w wydanej w 2010 roku w Londynie "Young Hitler": "Nieistotne jest to, czy Hitler przeszedł metamorfozę w wyniku hipnozy, była ona następstwem szoku wywołanego oślepieniem gazem bojowym na froncie, czy złożyły się na nią obydwa wymienione czynniki.Bezsprzeczny jest fakt, że metamorfoza nastąpiła po oślepieniu gazem. Podłoże tej zmiany jest przez lekarzy i pacjentów różnie interpretowane. Podczas gdy lekarz prowadzący zdiagnozował u Hitlera "histeryczną psychozę", sam pacjent był przekonany, że dostał nakaz od Boga". Na podstawie przemówień Hitlera i innych źródeł Hant doszedł do wniosku, że wydarzenia z pobytu w Pasewalku wywołały u Hitlera stan duchowego uniesienia. Związane z tym stanem przeświadczenie o byciu wybrańcem Boga stanowiło podstawę rozwoju charyzmy Hitlera. W wywiadzie dla dla The Guardian Hant wyjaśnił, że prowadzone przez Bernharda Horstmanna, Manfreda Koch-Hillebrechta i Davida Lewisabadania nad osobowością Hitlera bliskie są badaniom i ocenie samego Hanta. Hitler zrozumiał, że stał się twórcą rasy w znaczeniu religijnym, czego jednak nigdy otwarcie nie oświadczył. Aby odnaleźć się w ówczesnej rzeczywistości, przedstawiał się jako zwyczajny "polityk". Organizacja świętego kultu, który powstał wokół Hitlera, zjednała wielu jego zwolenników.