Włośnianka rosista
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
włośnianka rosista |
Nazwa systematyczna | |
Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 128 (1872) |
Włośnianka rosista (Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél) – gatunek grzybów należący do rodziny Hymenogastraceae[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hebeloma, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1787 r. Jean Baptiste Bulliard nadając mu nazwę Agaricus crustuliniformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Hebeloma[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus crustuliniformis Bull. 1787
- Agaricus crustuliniformis var. minor Cooke (1886
- Agaricus ossa J.F. Gmel. 1792
- Hebeloma diffractum (Fr.) Gillet1876
- Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm. 1871
- Hebeloma nudipes (Fr.) Kalchbr. 1873
- Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) anon.
- Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) Locq. 1977
- Hebelomatis radicatum (Cooke) Locq. 1979
- Hylophila crustuliniformis (Bull.) Quél. 1886
Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę skórzak rosisty[3]. Według Index Fungorum wyróżniana w niektórych opracowaniach włośnianka długotrzonowa (Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm.) to synonim włośnianki rosistej.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 4–8 cm, wyjątkowo do 10 cm. U młodych okazów półkulisty lub dzwonkowaty z podwiniętym brzegiem, potem rozpostarty i pofalowany na brzegach. Kolor kremowy, ochrowy lub rdzawożółty, skórka gładka[4]. W czasie wilgotnej pogody mazista lub śluzowata, w czasie suchej nieco tylko lepka[5].
Gęste i wąsko przyrośnięte do trzonu lub całkowicie wolne. Mają postrzępione brzegi i kolor szaroochrowy[4]. Podczas wilgotnej pogody łzawią, tzn. wydzielają na ostrzach mleczne lub niemal przeźroczyste krople[5].
Wysokość 5–10 cm, grubość 1–2 cm, cylindryczny, o włóknistej powierzchni, czasami pokryty drobnymi łuskami, szczególnie w górnej części[4].
Kremowobiały, w dolnej części trzonu ciemniejszy. Ma zapach rzodkwi i przeważnie jest gorzki[5].
Ochrowobrązowy. Zarodniki w kształcie cytryny, drobnobrawkowane, o rozmiarach 3-9 x 5,5-7,5 μm[6].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Australii oraz w Japonii i Korei[7]. W Europie Środkowej i w Polsce gatunek bardzo pospolity[5][8].
Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i w iglastych, a także w parkach, ogrodach, na skarpach i w różnego rodzaju siedliskach ruderalnych; na poboczach dróg, na składowiskach. Unika siedlisk bardzo wilgotnych. Rośnie pod brzoza brodawkowatą, dębem szypułkowym, dębem bezszypułkowym i bukiem zwyczajnym. Owocniki pojawiają się od maja do listopada[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb niejadalny. Nie należy spożywać nawet młodych owocników, które nie są gorzkie, jednak mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe[5]. Z grzybni włośnianki rosistej wytwarzany jest wysokiej skuteczności preparat mikoryzowy ułatwiający wzrost i rozwój sadzonek drzew[9].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]- włośnianka korzeniasta (Hebeloma radicosum). Posiada wyraźnie korzeniasty trzon wyrastający w spróchniałym drewnie[4].
- włośnianka musztardowa (Hebeloma sinapizans). Posiada dużo większy kapelusz, na środku wybarwiony ciemniej niż na obwodzie[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2016-11-08] .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-11-05] .
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d e Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
- ↑ a b c d e Andreas Gminder , Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3 .
- ↑ Hebeloma crustuliniforme [online], Mushroom Expert [dostęp 2011-10-10] .
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-06-22] .
- ↑ Marek Snowarski , Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4 .
- ↑ Leśny Bank Genów Kostrzyca [online] [dostęp 2018-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-11] .