Władysława Prucnal
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Dziedzina sztuki |
rzeźbiarstwo |
| Odznaczenia | |
| |
Władysława Apolonia Prucnal (ur. 23 grudnia w 1935 w Medyni Głogowskiej) – twórczyni ludowa, autorka rzeźb ceramicznych, mieszka w Medyni Głogowskiej.
Władysława Prucnal pochodzi z rodziny garncarzy. Figurki z gliny tworzy od 1949 roku. Już wtedy Muzeum Etnograficzne w Łodzi w swoim filmie o historii polskiego garncarstwa pokazało jej prace[1]. W 1951 wzięła udział w konkursie sztuki ludowej w Łańcucie. W latach 50. współpracowała ze Spółdzielnią Przemysłu Ludowego i Artystycznego w tym mieście. Początkowo inspirowała się stylem Emilii Chmiel, by w późniejszym czasie wypracować swój własny autorski styl rzeźby ceramicznej[2].
Długi czas prace Władysławy Prucnal dostępne były przede wszystkim w sieci sklepów spółdzielni Cepelia. Artystka tworzyła figurki przedstawiające mieszkańców wsi, którzy zajęci byli pracą, różne scenki rodzajowe, np. muzykantów oraz wykonywała galanterię ceramiczną. Współpraca z Cepelią, ze względu na powtarzalność (schematyczność) i masowość takiej produkcji, w której dominującym rodzajem rzeźby były sztywne sylwetki, nie sprzyjała rozwojowi talentu rzeźbiarki. Swoje możliwości twórcze Władysława Prucnal potwierdzała w pracach wykonywanych na zamówienie indywidualnych kolekcjonerów, a także na konkursy sztuki ludowej. Na te potrzeby wykonywała prace, które odznaczały się takim modelunkiem postaci oraz zachowaną na powierzchni fakturą, tj. śladami o lepieniu i gładzeniu, co odpowiadało miękkim właściwościom tworzywa[2].
Lata 60. to dla rzeźbiarki czas licznych konkursów, wystaw i kiermaszów sztuki. Od 1972 roku jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Przez kilkanaście lat prowadziła Ognisko Plastyczne dla uczniów szkoły podstawowej w Medyni, a jej wychowankowie prezentowali swoje prace na wystawach o zasięgu ogólnopolskim (m.in. w Warszawie, Poznaniu, Płocku, Kazimierzu czy Rzeszowie).
Jest stypendystką Ministerstwa Kultury i Sztuki, była wielokrotnie odznaczana medalami i nagrodami, w tym m.in. nagrodą im. Jana Pocka, nagrodą im. Oskara Kolberga w 1990, nagrodą im. Franciszka Kotuli nadaną jej przez Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie w 1993.
W 1983 Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie zorganizował jubileuszową wystawę jej prac, którą prezentowano później także w STL w Lublinie. 23 marca 2013 roku Władysława Prucnal obchodziła jubileusz 65-lecia pracy twórczej. Z tej okazji otrzymała nagrodę Ministra Kultury – odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, a także odbyła się promocja książki o tradycjach garncarskich w Medyni[3].
Prace artystki znajdują się w zbiorach: Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie, Muzeum Etnograficznego im. S. Udzieli w Krakowie, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie i Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Największy, w rękach prywatnych zbiór jej rzeźb znajdował się u Walentyny Dermackiej w Pieckach k. Mrągowa na Mazurach[2]. Prace artystki znajdują się również w galeriach poza granicami Polski w: Stanach Zjednoczonych, Australii, Izraelu, Austrii, Japonii i Włoszech[4].
W 2022 odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sylwetka Władysławy Prucnal. www.gok-czarna.pl. [dostęp 2013-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-23)].
- ↑ a b c Biogram Władysławy Prucnal. www.zagrodagarncarska.pl. [dostęp 2013-10-22].
- ↑ Władysława Prucnal otrzymała nagrodę ministra. [dostęp 2013-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-24)].
- ↑ Oświadczenie wygłoszone przez posła Kazimierza Gołojucha na posiedzeniu Sejmu 6 kadencji 18 czerwca 2009. orka2.sejm.gov.pl. [dostęp 2013-10-22].
- ↑ M.P. z 2022 r. poz. 888
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Ruszel: Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, 2004. ISBN 83-88085-20-4.
- Biogram Władysławy Prucnal. www.zagrodagarncarska.pl. [dostęp 2013-10-22].
- Władysława Prucnal otrzymała nagrodę ministra. [dostęp 2013-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-24)].
- Władysława Prucnal – artystka z Medyni na biznesistyl.pl. [dostęp 2013-10-22].
- Biogram Władysławy Prucnal na stronie Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach. [dostęp 2013-10-22].
- Christine Ricards-Rostworowska: Sztuka z ziemi zrodzona. Rzeźby gliniane Władysławy Prucnal. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2013. ISBN 978-83-7576-180-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Władysława Prucnal – sylwetka twórcy z katalogu fotograficznego Mieczysława A. Łypa „Władysława Prucnal i jej rzeźby” na stronie Gminnego Ośrodka Kultury Czarna. [dostęp 2013-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-23)].
- „Sztuka z ziemi zrodzona”, czyli niezwykły album o glinianych rzeźbach Władysławy Prucnal z Medyni Głogowskiej. tvp.pl, 2013-03-01. [dostęp 2013-10-22].