Władysław Kolbuszowski

Władysław Kolbuszowski

podchorąży
Data i miejsce urodzenia	5 lutego 1896 Lwów
Data i miejsce śmierci	4 listopada 1918 Lwów
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	Legiony Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Kolbuszowski^[a] herbu Korab (ur. 5 lutego 1896 we Lwowie, zm. 4 listopada 1918 tamże) – podchorąży Legionów Polskich i piechoty Wojska Polskiego.

Urodził się 5 lutego 1896 we Lwowie^[1][2][3]. Był synem Edmunda (1865-1919, dziennikarz) i Zofii (córka dziennikarza i literata Mieczysława Chamskiego-Dzikowskiego) oraz bratem Marii^[3]. Kształcił się w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie, gdzie w 1914 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości^[1][4][2]. Po maturze miał podjąć studia filozoficzne^[1].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 był oddziale Franciszka Sikorskiego^[3]. Był podchorążym Legionów Polskich^[2][5]. Działał w Polskiej Organizacji Wojskowej^[6]. U kresu wojny w stopniu chorążego (wzgl. aspiranta oficerskiego^[7][8]) brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej^[9][6][10]. 1 listopada 1918 zgłosił się do załogi Szkoły Sienkiewicza, jako nieliczny mając przy sobie broń w postaci granatów ręcznych^[11]. Był w grupie Polaków, którzy 2 listopada zajęli główny dworzec kolejowy^[12], służąc w plutonie ppor. Włodzimierza Jankowskiego^[13]. Po opanowaniu dworca zaniósł do redakcji „Gazety Porannej” telegramy o treści wojskowej i politycznej^[14]. Pozostał na dworcu, mając za zadanie dokonywanie obchodów placówek obronnych i kontrolować zachowanie przez nich czujności^[15][16][17]. Bronił dolnego obszaru głównego dworca kolejowego^[12][9][18], obsługiwał wówczas karabin maszynowy^[10]. W dniu 3 listopada około godz. 23 od strony zachodniej nadszedł atak na dworzec przeważających sił nieprzyjacielskich^[10][19]. Po wywołaniu strzelaniny i chaosu – według relacji Juliana Hermanowskiego – Kolbuszowski otworzył przeszklone drzwi wahadłowe, pomiędzy wejściem a westybulem, wołając „Kto strzela?” i rzucając granat w stronę zgromadzonej w poczekalni grupy „Heimkehrerów” (przeważnie narodowości rosyjskiej^[20]), od której padały strzały^[21][10]. Tuż po tym został śmiertelnie trafiony strzałem z karabinu^{[22][23][6][7][12]}. Zmarł ma dworcu 4 listopada 1918^{[18][24][7][12][8][2]}.

W latach 20. w westybulu gmachu IV Państwowego Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie została ustanowiona tablica upamiętniająca uczniów szkoły poległych w walkach w obronie Lwowa i Kresów, a wśród wymienionych na niej był Władysław Kolbuszowski^[25].

Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Władysława Korab-Kolbuszowskiego^[26].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie (wymieniony wśród odznaczonych żołnierzy późniejszego 5 pułku ułanów Zasławskich^[27]; dekoracja dokonana 17 kwietnia 1921 we Lwowie przez gen. broni Tadeusza Rozwadowskiego)^[28]
• Krzyż Niepodległości – pośmiertnie (4 listopada 1933, za pracę w dziele odzyskania niepodległości)^[29]

• Tadeusz Michał Nittman: Walki o Lwów. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 274. ISBN 83-85218-56-4.
• Jan Schramm: Na dworcu głównym. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 274. ISBN 83-85218-56-4.
• Zygmunt Zygmuntowicz: Mój udział w akcji POW i w zajęciu głównego dworca. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 274. ISBN 83-85218-56-4.