Teodor Kremski

Teodor Kremski

Theodor Kremski

Kraj działania	Cesarstwo Niemieckie
Data i miejsce urodzenia	14 marca 1829 Tarnowskie Góry
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1906 Rybnik
Kuratus kuracji Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach
Okres sprawowania	1860–1868
Kapelan szpitala Juliusza w Rybniku
Okres sprawowania	1872–1906
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	diecezja wrocławska
Prezbiterat	30 czerwca 1857
Multimedia w Wikimedia Commons

Teodor Kremski (ur. 14 marca 1829 w Tarnowskich Górach, zm. 22 grudnia 1906 w Rybniku) – prawnik, duchowny rzymskokatolicki, budowniczy kościoła Mariackiego w Katowicach, kapelan szpitala Juliusza w Rybniku.

Teodor Kremski urodził się 14 marca 1829 roku w Tarnowskich Górach^[1]. Ukończył Carolinum w Nysie, po czym rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim. Kontynuował je na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Bonn, a ukończył na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Jako specjalista z zakresu prawa świeckiego i prawa kościelnego objął stanowisko referendarza w Sądzie Powiatowym w Tarnowskich Górach^[2].

W 1853 roku przerwał swoją karierę prawniczą, by podjąć studia teologii katolickiej we Wrocławiu^[2]. Studia ukończył uzyskaniem tytułu doktora obojga praw, a 30 czerwca 1857 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa wrocławskiego Heinricha Förstera w katedrze pw. św. Jana Chrzciciela. Został kapłanem diecezji wrocławskiej, a posługę duszpasterską zaczął w parafii św. Mikołaja w Bujakowie, gdzie w pracy zastępował chorego proboszcza, ks. Konstantego Slottę^[3]. W 1858 roku został współpracownikiem ks. Hermanna Gleicha w parafii podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu^[3].

8 listopada 1860 roku ks. Teodor Kremski objął w zarząd wzniesioną w rejonie późniejszego placu Wolności w Katowicach tymczasową świątynię pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Wiosną 1861 roku był członkiem spotkania w mieszkaniu ks. Franza Heidego w Raciborzu, w którym brał udział także bp Heinrich Förster i główny księgowy dóbr Tiele-Wincklerów Heinrich Knapp, by omówić projekt powstania nowej świątyni w Katowicach^[4]. Budowa kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny rozpoczęła się 31 sierpnia 1862 roku^[5], a ks. Teodor Kremski będąc osobą zamożną przeznaczał znaczne sumy pieniężne na jego budowę^[6].

8 stycznia 1862 roku powołano kurację w Katowicach^[7] – ks. Teodor Kremski otrzymał dokument, w którym biskup wrocławski wyposażył go w parafialne uprawnienia duszpasterskie w randze kurata^[8]. Jednocześnie poinformował go, że istniejące wówczas przeszkody nie pozwalały mu na podniesienie nowo utworzonego w Katowicach duszpasterstwa do rangi parafii^[5]. W Katowicach ks. Teodor Kremski prowadził także działalność edukacyjną w szkole, gdzie godził interesy w zakresie kształcenia i wychowania dzieci różnych wyznań i narodowości^[6]. Był inicjatorem powstałej w Katowicach w 1864 roku prywatnej szkoły dla dziewcząt z siedzibą przy późniejszej ulicy Młyńskiej^[9].

2 kwietnia 1866 roku w czasie wygłaszania kazania w drugi dzień świąt wielkanocnych w wyniku wcześniejszego przeziębienia ks. Teodor Kremski stracił głos, co przerwało jego aktywność duszpasterską i społeczną. Mógł mówić tylko szeptem, a jego stanu zdrowia nie poprawiały lata intensywnej terapii. W tym czasie wyjeżdżał do Wiednia, Włoch, Hiszpanii, a także do krajów Orientu^[10].

Po powrocie na Górny Śląsk był zmuszony zrezygnować ze stanowiska kurata w Katowicach^[10]. W 1868 roku nowym kuratem został dotychczasowy wikary – ks. Victor Schmidt, który ukończył budowę kościoła Mariackiego, poświęconego 20 listopada 1870 roku^[11]. Od 30 czerwca 1867 roku ks. Teodor Kremski przebywał jako komorant na probostwie parafii Trójcy Świętej w Leśnicy. 16 sierpnia 1868 roku został ojcem duchownym oraz kapelanem w klasztorze służebniczek w Porębie^[10]. Tam też spotkał się we wrześniu oraz październiku tego samego roku z bł. Edmundem Bojanowskim, który wywarł wpływ na jego dalszą formację duchową, ukierunkowaną na pomoc chorym i ubogim, a 27 sierpnia 1869 roku gościł angielską konwertytkę Francis Margaret Taylor^[12].

23 kwietnia 1872 roku wyjechał z Poręby na uroczystość rodzinną do Tarnowskich Gór, a dzień później w czasie wygłaszania toastu nagle odzyskał głos. Powrócił do Poręby, aby 25 listopada 1872 roku przenieść się do Rybnika i objąć stanowisko kapelana szpitala Juliusza, gdzie przyczynił się do powstania kaplicy szpitalnej poświęconej w 1894 roku^[13]. W 1895 roku kuria wrocławska mianowała go radcą duchownym z uwagi na jego zasługi na polu charytatywnym i kaznodziejskim^[14]. Ks. Teodor Kremski w Rybniku posługiwał 34 lata, służąc chorym i ubogim. Rozdał także im cały swój majątek^[13].

Ks. Teodor Kremski zmarł w Rybniku na zawał serca 22 grudnia 1906 roku, niosąc pociechę umierającemu człowiekowi. Został pochowany na tamtejszym starym cmentarzu przy ulicy Cegielnianej, lecz jego grób nie przetrwał^[14].

Teodor Kremski wychował się w bogatej i wpływowej rodzinie właściciela składu z płótnem Jana Kremskiego i jego żony Marii. Jan był w 1812 roku królem miejscowego Bractwa Strzeleckiego^[1], a Maria zajmowała się domem^[2].

Charakteryzowano go jako osobę z charakteru otwartą, żwawą i usłużną. Głosił kazania zarówno w języku niemieckim, jak i po polsku^[3]. Charakterystyczną cechą aparycji ks. Teodora Kremskiego była broda zapuszczana ze względu na swój zły stan zdrowia (dla ochrony jego chorej krtani), a także noszone przez niego druciane okulary^[1].

• GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., PiotrP. Tabaczyński PiotrP., Parafie i kościoły Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2014, ISBN 978-83-63780-06-7  (pol.).
• HenrykH. Olszar HenrykH., Parafie Kościoła rzymskokatolickiego w Katowicach, „Wieki Stare i Nowe”, 2 (7), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010, s. 196–235 [dostęp 2024-08-17]  (pol.).
• HenrykH. Olszar HenrykH., Ks. dr Teodor Kremski (1829-1906), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 46 (1), Katowice: księgarnia św. Jacka, 2013, s. 159–167, ISSN 2956-6185 [dostęp 2024-08-17]  (pol.).
• JoannaJ. Tofilska JoannaJ., Parafia Mariacka w Katowicach. W 150. rocznicę poświęcenia kościoła, Wydanie I, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2020, ISBN 978-83-64356-41-4  (pol.).