Teodor Aleksander Lacki

Teodor Aleksander Lacki
Data urodzenia	ok. 1617
Data śmierci	1683
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	poezja
Epoka	barok
	Ważne dzieła
	Pobożne pragnienia

Aleksander Teodor (Teodor Aleksander) Lacki herbu Smok (ur. ok. 1617 roku – zm. w 1683 roku) – marszałek nadworny litewski w latach 1654-1683, podstoli Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1653 roku, ciwun birżyniański od 1649 roku^[1], starosta raduński i birżyniański^[2], polski pisarz religijny epoki baroku.

Życie

Niewiele wiadomo na temat życia poety, równie skąpe informacje o jego twórczości zawierają wszystkie dotychczasowe studia epoki baroku^[3]. Był autorem jednej książki, zbioru lirycznych emblematów Pobożne pragnienia (1673), będącym właściwie przekładem duchowego dzieła Hermana Hugona, Pia desideria (1624). Zarówno w polskim wydaniu, jak i w hiszpańskim oryginale jako emblematy graficzne wykorzystano ryciny autorstwa Boëtiusa à Bolswert. Poseł sejmiku kowieńskiego na sejm 1653 roku^[4]. Na sejmie 1653 roku wyznaczony z Koła Poselskiego komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[5].

Twórczość

Parafraza Lackiego ukazała się w XVII wieku w kilku wydaniach^[3]. Nie jest pewne, czy zdobyła ona uznanie współczesnych; co prawda Wespazjan Kochowski porównuje jej autora do Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, ale najprawdopodobniej była to nobilitacja tendencyjna, związana z faktem, iż Lacki piastował wysoki urząd marszałka nadwornego^[3]. Nie ma pewności również co do roli, jaką odgrywała w życiu Lackiego poezja. Być może stanowiła jedynie "niepróżnujące próżnowanie", a więc – popularną w czasach baroku – pracę o charakterze silva rerum, nie nastawioną na zdobycie lauru poetyckiego^[6]. Kilka jego wierszy odnaleziono w domowych raptularzach, resztę pisał do szuflady^[7].

Poetyka pieśni

Emblematyczne pieśni Lackiego szczególne upodobanie znajdywały w starotestamentowej Pieśni nad pieśniami, którą w duchu pobożności karmelitańskiej interpretowały jako alegorię dziejów duszy. Pojawiały się też często obrazy mitologiczne, synkretycznie połączone z tematyką chrześcijańską, co stanowiło pozostałość po poetyce renesansowej.

Przypisy

↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy tom III: Księstwo Żmudzkie. XV–XVIII wiek, pod redakcją Andrzeja Rachuby, opracowali Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015, s. 339.
↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: spisy, t. 3: Księstwo Żmudzkie XV-XVIII wiek, pod red. Andrzeja Rachuby, oprac. Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015, s. 90.
↑ ^a ^b ^c Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 5. ISBN 83-85605-99-1.
↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 388.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 185.
↑ Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 8. ISBN 83-85605-99-1.
↑ Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 9. ISBN 83-85605-99-1.

[1] Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy tom III: Księstwo Żmudzkie. XV–XVIII wiek, pod redakcją Andrzeja Rachuby, opracowali Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015, s. 339.

[2] Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: spisy, t. 3: Księstwo Żmudzkie XV-XVIII wiek, pod red. Andrzeja Rachuby, oprac. Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015, s. 90.

[mrowczewicz_5-3] Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 5. ISBN 83-85605-99-1.

[4] Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 388.

[5] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 185.

[mrowczewicz_8-6] Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 8. ISBN 83-85605-99-1.

[mrowczewicz_9-7] Krzysztof Mrowcewicz: Wprowadzenie do lektury. W: Aleksander Teodor Lacki: Pobożne pragnienia. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997, s. 9. ISBN 83-85605-99-1.

[1]