Tadeusz Dobrzański

Tadeusz Dobrzański
Data i miejsce urodzenia	6 września 1916 ; Sambor
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	18 czerwca 1996 ; Kraków
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka popularna
Zawód	dyrygent, kompozytor
	Odznaczenia

Tadeusz Dobrzański (ur. 6 września 1916 w Samborze, zm. 18 czerwca 1996 w Krakowie)^[1] – polski dyrygent i kompozytor.

Życiorys

W latach 1924–1933 kształcił się w szkole muzycznej J. Zielonczanki-Donichtowej w Samborze (fortepian i teoria muzyki). W 1938 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1933–1948 działał jako dyrygent zespołów instrumentalnych i chóralnych. W latach 1951–1954 studiował prywatnie kompozycję u Artura Malawskiego^[1]^[2].

Od 1948 stale współpracował z Chórem i Orkiestrą Polskiego Radia w Krakowie (obecnie PRiTV), na stanowisku dyrygenta i kierownika chóru, a od 1962 także dyrygent orkiestry. W latach 1962–1982 był kierownikiem Chóru PRiTV w Krakowie, z którym do 1989 nadal pracował. Równolegle w latach 1970–1971 prowadził chór Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie. Z zespołem chóru Polskiego Radia dokonał szeregu nagrań archiwalnych, przygotował większość kompozycji oratoryjno-kantatowych, wykonywanych z udziałem czołowych polskich orkiestr symfonicznych. Jako kierownik i dyrygent chóru Polskiego Radia brał udział w występach zespołu w NRD (1951), Szwajcarii (1967), Francji (1971), Włoszech (1972)^[1]^[2].

Za działalność artystyczną otrzymał odznaczenia państwowe, m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1964) i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1973)^[1]^[2].

Twórczość

W jego twórczości kompozytorskiej, obejmującej ponad 2500 utworów, dominuje muzyka popularna. Jest autorem około 1000 aranżacji i opracowań, m.in. przygotowanych dla Orkiestry Polskiego Radia i Telewizji w Krakowie^[2].

Kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Rapsodia rosyjska [wersja I] na orkiestrę (1948)
Rapsodia rosyjska [wersja II] na orkiestrę dętą (1948)
Pierwsza fantazja polska [wersja I] na orkiestrę (1949)
Druga fantazja polska [wersja I] na orkiestrę (1949)
Hej, od Sącza jadę, kantata na sopran, tenor, baryton, chór mieszany i orkiestrę (1949)
Trzecia fantazja polska na orkiestrę (1951)
Parafraza walca z „Hrabiny Maricy” Kalmana na orkiestrę (1954)
Wicher stycznia na chór męski i fortepian (1954)
Rapsodia na dwie orkiestry i chór żeński (1955)
Parafraza walca „Destiny” na orkiestrę (1955)
Wariacje na temat piosenki Warsa na orkiestrę (1957)
Impresje taneczne na skrzypce, saksofon altowy, saksofon tenorowy i orkiestrę (1958)
Tańcząca palma na saksofon altowy i orkiestrę (1959)
Wariacje na temat piosenki Youmansa „Ja chcę być szczęśliwa” na orkiestrę (1959)
Trzy pieśni na chór mieszany (1960)
Gąski, fuga-scherzo na chór żeński a cappella (1962)
Trzy tańce na skrzypce i orkiestrę (1964)
Loża królewska, operetka (1964)
Mój brat niepoprawny, komedia muzyczna (1965)
Perpetuum na orkiestrę symfoniczną (1967)
Relaks, suita na orkiestrę symfoniczną (1967)
Mój ojciec, suita na solistów, chór męski i orkiestrę (1968)
Pierwsza fantazja polska [wersja II] na orkiestrę dętą (1968)
Druga fantazja polska [wersja II] na orkiestrę dętą (1968)
Dwie pieśni do słów Aleksandra Puszkina na chór mieszany a cappella (1968)
Introdukcja na orkiestrę dętą (1968)
Na start do gwiazd, suita na solistów, chór męski i orkiestrę (1968)

Nim przyjdzie wiosna pieśń na chór mieszany a cappella (1969)
Obsesja na saksofon tenorowy, chór mieszany i orkiestrę (1970)
Suita kwiatów na chór mieszany i orkiestrę (1970)
Louis Armstrong in memoriam na orkiestrę (1971)
Mały Orfeusz na flet i orkiestrę (1971)
Wariacje na temat starej pieśni żołnierskiej na wielką orkiestrę dętą (1971)
Kawaler księżycowy, widowisko (1971)
Dwie pieśni do słów Władysława Broniewskiego na chór mieszany a cappella (1972)
Tryptyk na bas solo, recytatora, chór mieszany i wielką orkiestrę symfoniczną (1973)
Fantazja na temat Warszawianki na wielką orkiestrę dętą (1974)
Fantazja na temat „Poluszko” Knippera na orkiestrę dętą (1976)
Dwie liryki do słów Wandy Bacewicz na chór mieszany (1977)
Wojsko Polskie, uwertura na wielką orkiestrę dętą (1978)
Trzy erotyki do słów poetów hiszpańskich na chór mieszany a cappella (1979)
Tryptyk morski na chór mieszany a cappella (1979)
Pochwalone bądź boskie morze na chór mieszany a cappella (1979)
Trzy pieśni o morzu na chór mieszany a cappella (1979)
Wodzicka, woda, pieśń ludowa z nowotarskiego na chór mieszany a cappella (1979)
Sonet na chór mieszany a cappella (1979)
Dzban nie ugasi na chór mieszany a cappella (1979)
Powrócą znowu czarne jaskółki na chór mieszany a cappella (1979)
Preludium i fuga na nonet smyczkowy (1979)
Marsz góralski na orkiestrę dętą (1979)
Temat z wariacjami na kwartet smyczkowy (1979)
Sześć miniatur na oktet dęty drewniany (1979)
Trzeci maj, fantazja na wielką orkiestrę dętą (1981)
Ruchoma przystań, 3 pieśni na chór mieszany a cappella (1984)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jasińska 1984 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tadeusz Dobrzański. [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [on-line]. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-27)]. (pol.).

Bibliografia

Danuta Jasińska: Dobrzański Tadeusz. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. 1: cd część biograficzna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, s. 419. ISBN 83-224-0223-6. OCLC 165082791. (pol.).
Anna Woźniakowska: Dobrzański Tadeusz. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. cd suplement. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2001, s. 87. ISBN 978-83-224-0722-6. OCLC 644404619. (pol.).

Linki zewnętrzne

Tadeusz Dobrzański, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] . (pol.)

[CITEREFJasińska1984-1] Jasińska 1984 ↓.

[Polmic-2] Tadeusz Dobrzański. [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [on-line]. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-27)]. (pol.).

[1]