Szymon Kataszek

Szymon Kataszek
Data i miejsce urodzenia	4 lipca 1898 ; Warszawa
Pochodzenie	żydowskie
Data i miejsce śmierci	22 maja 1943 ; Warszawa
Instrumenty	fortepian
Gatunki	jazz, muzyka rozrywkowa, muzyka filmowa
Zawód	pianista, kompozytor, dyrygent
	Współpracownicy
	Zygmunt Karasiński
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szymon Kataszek (ur. 4 lipca 1898 w Warszawie, zm. 22 maja 1943 tamże)^[1] – polski kompozytor, pianista i dyrygent żydowskiego pochodzenia; pionier jazzu w Polsce^[2].

Życiorys

W latach 1910–1914 studiował grę na fortepianie w Instytucie Muzycznym w Warszawie. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie służył w Legionach, z których jednak niedługo potem został zwolniony z powodu młodego wieku. W latach 1920–1921 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 wyjechał na krótko do Gdańska, a potem do Berlina w poszukiwaniu pracy. W 1922 zaczął występować w warszawskiej kawiarni „Ziemiańska”. W 1925 powstała Orkiestra Karasińskiego i Kataszka (KiK), która występowała w dancingu Oaza oraz w teatrach rewiowych Morskie Oko, Perskie Oko, a także gościnnie w wielu miastach polskich: Krakowie, Gdańsku, latem w Krynicy.^[1]. Był to pierwszy w Polsce jazzowy zespół popularyzujący dixieland i improwizację w stylu chicagowskim^[2].

W tym czasie zaczął komponować muzykę taneczną. Pisał też muzykę do rewii oraz piosenki dla teatrów: Qui Pro Quo, Morskie Oko, Rex, Wesoły Wieczór, Perskie Oko. Komponował muzykę do pierwszych polskich filmów dźwiękowych: Serce na ulicy, Legion ulicy (wspólnie z Tadeuszem Górzyńskim) oraz Każdemu wolno kochać i Ostatnia eskapada (oba wspólnie z Zygmuntem Karasińskim)^[1]. Z jego kompozycji największą popularność zdobyły tanga: Serce matki, Czemuś o mnie zapomniał, Czy pamiętasz tę noc w Zakopanem (wspólnie z Z. Karasińskim) oraz fokstrot Abram, ja ci zagram^[1]. Jego utwory mieli w swoim repertuarze tak znani artyści, jak m.in. Adam Aston, Mieczysław Fogg, Adolf Dymsza, Lucyna Messal, Nora Ney, Zula Pogorzelska, Mira Zimińska czy Chór Dana^[2].

Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Lwowa, gdzie prowadził orkiestrę rozrywkową w nocnym klubie „Imperial”. W 1941 powrócił do Warszawy i trafił do getta^[2]. W getcie warszawskim był dyrygentem trzydziestoosobowej orkiestry Służby Porządkowej^[3]^[4]^[5].

Zamordowany podczas egzekucji więźniów Pawiaka^[1]^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Leon TadeuszL.T. Błaszczyk Leon TadeuszL.T., Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX I XX wieku. Słownik biograficzny, Warszawa: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 2014, s. 130, ISBN 978-83-939735-1-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e AnnaA. Iwanicka-Nijakowska AnnaA., Szymon Kataszek [online], Polmic [dostęp 2020-05-16] .
↑ MaśnickiM. J. MaśnickiM., StepanS. K. StepanS., Pleograf. Słownik biograficzny filmu polskiego 1896–1939', Kraków 1996 .
↑ TomaszT. Lerski TomaszT., Encyklopedia Kultury Polskiej XX Wieku, Muzyka-Teatr-Film, Polskie Wydawnictwo Naukowo-Encyklopedyczne, 2008, ISBN 83-917189-9-9 .
↑ MarianM. Fuks MarianM., Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego, PWN, 1983 .

Linki zewnętrzne

Piosenki i kompozycje S. Kataszka na stronie Stare Melodie
Partytury S. Kataszka w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl

[Błaszczyk-1] Leon TadeuszL.T. Błaszczyk Leon TadeuszL.T., Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX I XX wieku. Słownik biograficzny, Warszawa: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 2014, s. 130, ISBN 978-83-939735-1-4 .

[Polmic-2] AnnaA. Iwanicka-Nijakowska AnnaA., Szymon Kataszek [online], Polmic [dostęp 2020-05-16] .

[Pleograf-3] MaśnickiM. J. MaśnickiM., StepanS. K. StepanS., Pleograf. Słownik biograficzny filmu polskiego 1896–1939', Kraków 1996 .

[Lerski-4] TomaszT. Lerski TomaszT., Encyklopedia Kultury Polskiej XX Wieku, Muzyka-Teatr-Film, Polskie Wydawnictwo Naukowo-Encyklopedyczne, 2008, ISBN 83-917189-9-9 .

[Fuks-5] MarianM. Fuks MarianM., Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego, PWN, 1983 .

[1]