Szymon Dickstein

Szymon Dickstein
Szymon Diksztajn
Dynio, Jan Młot
Data i miejsce urodzenia	8 lub 14 lutego 1858 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1884 ; Berno
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Szymon Dickstein (Szymon Diksztajn, pseudonim Dynio, Jan Młot, ur. 8 lub 14 lutego^[1] 1858 w Warszawie, zm. 6 lipca 1884 w Bernie) – polski działacz socjalistyczny, przyrodnik, członek I Proletariatu, jeden z tłumaczy na język polski I tomu Kapitału Karola Marksa (w 1881).

Życiorys

Urodził się w Warszawie jako syn Rafaela i Małgorzaty z domu Waldenburg. Jego bratem był matematyk Samuel Dickstein. W wieku czternastu lat ukończył II Gimnazjum w Warszawie^[2]. Po odbytych studiach przyrodniczych na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim otrzymał tytuł kandydata nauk przyrodniczych (1877) i podjął studia medyczne^[2]. Od tego roku działał w polskim ruchu socjalistycznym. głównie w środowiskach młodzieży akademickiej. Współpracował wówczas z Mieczysławem Brzezińskim i Kazimierzem Dłuskim. Zagrożony aresztowaniem w 1878 wyjechał za granicę, przebywał we Francji, a później w Genewie w Szwajcarii. Współpracował tam m. in. z Kazimierzem Dłuskim, Stanisławem Mendelsonem i Bolesławem Limanowskim i współredagował czasopisma związane z I Proletariatem: „Równość” (od 1879)^[3], „Przedświt” (od 1881), „Walka klas” (od 1884). Utrzymywał kontakty z grupą rewolucjonistów Czornyj Pieriedieł (m.in. z Plechanowem i Deutschem)^[1]. Z powodu trudnej sytuacji materialnej i problemów osobistych popełnił samobójstwo. Został pochowany na cmentarzu w Carouge pod Genewą.

Do najbardziej znanych prac Dicksteina należy opowiadanie z roku 1881 Kto z czego żyje?, w którym popularyzował treści teorii marksizmu wyłożone w Kapitale Karola Marksa. Dickstein zainicjował też przekład na polski dzieła Karola Darwina O powstawaniu gatunków drogą naturalnego doboru, czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt (tuż przed śmiercią w 1884 r.). Poza tym w dorobku translatorskim Dicksteina znajdują się prace Ferdynanda Lassalle’a.

↑ ^a ^b Henryk Kroszczor: Kartki z historii Żydów w Warszawie XIX–XX w. – sylwetki, szkice. Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Warszawa 1979.
↑ ^a ^b Ludwik Krzywicki, Dickstein Szymon (Jan Młot) (\859-1884), Polski Słownik Biograficzny, t. 5, s. 154-155
↑ Zieliński Jan: Nasza Szwajcaria. Przewodnik śladami Polaków, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Muzeum Polskie w Rapperswilu, Warszawa 1999, s. 84-85, ISBN 83-87893-21-8.

Ludwik Krzywicki, Dickstein Szymon (Jan Młot) (\859-1884), Polski Słownik Biograficzny, t. 5, s. 154-155
Stanisław Feliksiak (red.), Słownik biologów polskich. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987, 129. ISBN 83-01-00656-0.
Rafał Żebrowski: Dickstein (Diksztajn) Szymon. W: Polski słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie. Oprac. Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski. T. 1: A–K. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 335–336, seria: Słowniki. ISBN 83-7255-126-X. [dostęp 2018-04-03].