Szczeciniak jodłowy

Szczeciniak jodłowy
	; Szczeciniak jodłowy (czerwony, na środku) oraz niszczyk iglastodrzewny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	szczeciniakowce
Rodzina	szczeciniakowate
Rodzaj	szczeciniak
Gatunek	Szczeciniak jodłowy
	Nazwa systematyczna
	Hymenochaete cruenta (Pers.) Donk; Persoonia 1(1): 51 (1959)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczeciniak jodłowy, szczecinkowiec jodłowy (Hymenochaete cruenta (Pers.) Donk) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenochaete, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1801 Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Thelephora cruenta. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1959 Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Hymenochaete^[1].

Synonimy naukowe^[2]:

Corticium cruentum (Pers.) J. Schröt. 1888
Cytidia cruenta (Pers.) Herter 1910
Lomatina cruenta (Pers.) P. Karst. 1899
Thelephora cruenta Pers. 1801
Thelephora cruenta Pers. 1801 var. cruenta

W 1968 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda podali nazwę szczecinkowiec jodłowy, w 1999 r. Władysław Wojewoda zmienił ją na szczeciniak jodłowy^[3].

Morfologia

Owocnik

Rozpostarty płasko, skorupiasty, bardzo cienki (tylko do 4 mm grubości), owalny lub kolisty, o brzegu falistym, karbowanym i odgiętym. Powierzchnia górna o barwie jasnoczerwonej lub czerwonej, po obumarciu staje się brązowoczerwona. Jest, gładka, pomarszczona, nierówna. Wystają z niej szczecinki. Dolna powierzchnia brązowa. Miąższ elastyczny, skórzasty^[4]^[5].

Cechy mikroskopowe

Strzępki proste z przegrodami. Mają grubość 3–4 μm, są bezbarwne lub jasnożółte. Szczecinki wrzecionowate o wierzchołku tępym lub ostrym i różnej wysokości. Mają rozmiar 60–80 × 6–10 μm, są brązowe, grubościenne i wystają ponad hymenium 40–50 μm. Podstawki o rurowatym kształcie z 4 sterygmami. Mają rozmiar 20–25 × 4–5 μm i proste przegrody przy podstawie. Zarodniki cylindryczne, lekko zakrzywione, 6–8 × 2–2,5 (–3) um, gładkie, cienkościenne, hialinowe^[6].

Występowanie i siedlisko

Występuje głównie w Europie i Azji, podano też stanowiska tego gatunku w Zimbabwe w Afryce oraz Nowej Zelandii^[7] W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – zagrożony wyginięciem^[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii i Niemczech^[3].

Rośnie wyłącznie na jodle pospolitej (Abies alba), na świeżo obumarłych gałęziach jeszcze pozostających na drzewie, często wysoko ponad ziemią. Rzadko tylko można go spotkać na cienkich, obumarłych pniach^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] .
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ EdmundE. Garnweidner EdmundE. i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 184, ISBN 83-7319-976-4 .
↑ Hymenochaete cruenta [online], Mycobank [dostęp 2015-03-12] .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-02-08] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] .

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] .

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[griz-4] TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3 .

[gar-5] EdmundE. Garnweidner EdmundE. i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 184, ISBN 83-7319-976-4 .

[myco-6] Hymenochaete cruenta [online], Mycobank [dostęp 2015-03-12] .

[disc-7] Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-02-08] .

[mirek-8] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]