Synagoga w Oleśnie

Synagoga w Oleśnie
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Olesno
Budulec	murowana
Data budowy	1887–1889
Data zburzenia	9 na 10 listopada 1938
Tradycja	reformowana
	Położenie na mapie Olesna Synagoga w Oleśnie
	Położenie na mapie Polski Synagoga w Oleśnie
	Położenie na mapie województwa opolskiego Synagoga w Oleśnie
	Położenie na mapie powiatu oleskiego Synagoga w Oleśnie
	Położenie na mapie gminy Olesno Synagoga w Oleśnie
	50°52′41″N 18°24′47″E/50,878000 18,413000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Synagoga w Oleśnie (niem. Synagoge in Rosenberg) – nieistniejąca obecnie synagoga, która znajdowała się w Oleśnie przy obecnej ulicy Wielkie Przedmieście.

Historia

Historia synagogi nie została do końca zbadana, a wiele faktów z jej historii pozostaje nieznanych lub nie do końca wyjaśnionych. Synagoga została zbudowana prawdopodobnie w latach 1887–1889. Przypuszczalnie zaprojektował ją ówczesny przewodniczący gminy żydowskiej w Oleśnie, Siegfried Schlesinger^[1]. Stanęła na miejscu swojej poprzedniczki.

Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 bojówki hitlerowskie spaliły synagogę. Eleonora Bergman w książce Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku zwraca uwagę na plan miasta Olesna dołączony do książki Jerzego Eysymontta Olesno. Studium historyczno-urbanistyczne, na którym widnieje podpis: A[r]ch. Bud. Zygmunt Szkorny 1.6.1945. Zaznaczono na nim i opisano synagogę, co może sugerować, że istniała jeszcze po II wojnie światowej^[1].

Do dnia dzisiejszego zachował się jeden ocalony zwój Tory, który obecnie znajduje się w synagodze w Manili.

Architektura

Murowany z cegły i orientowany budynek synagogi wzniesiono w stylu mauretańskim, z elementami neoromańskimi i neogotyckimi. Korpus główny założono na planie prostokąta. Część frontowa, którą wieńczyły pseudowieże^[1] była nieco szersza. Zwieńczono je trzema cebulastymi kopułami, gdzie na głównej osi frontu była największa i umieszczona z pseudoromańskim tamburem^[1].

Od strony wschodniej budynku znajdowała się węższa od korpusu głównego część prostokątna, z niewielką trójboczną apsydą, zwieńczoną glorietą z mauretańską kopułką^[1]. Prawdopodobnie chciano osiągnąć taki efekt, jak w synagodze w Bruchsal, gdzie wyraźnie nawiązano do wizerunku Świątyni Jerozolimskiej w postaci Meczetu na Skale^[1].

Wnętrze synagogi posiadało wystrój w stylu neogotycko-neoromański. Główna sala modlitewna otoczona była z trzech stron galeriami dla kobiet, wspartymi na mauretańskich kolumnach. Obramowanie Aron ha-kodesz oraz płytkie wnęki na ścianach uzyskały kształt łuku podkowiastego. Ściany były zdobione malowidłami o motywie geometrycznym.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Eleonora Bergman: Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2004. ISBN 83-89729-03-2.

Bibliografia

Eleonora Bergman: Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2004. ISBN 83-89729-03-2.

Linki zewnętrzne

Synagoga w Oleśnie na portalu Wirtualny Sztetl

[bergman-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Eleonora Bergman: Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2004. ISBN 83-89729-03-2.

[1]