Stratovarius

Stratovarius

Rok założenia	1984
Pochodzenie	Finlandia
Gatunek	power metal[1][2], metal progresywny[2], heavy metal[2]
Aktywność	1984-2000, 2002-2004, od 2005
Wydawnictwo	Sanctuary Records, Nuclear Blast, Victor Entertainment
Powiązania	Revolution Renaissance, Yngwie Malmsteen, Evergrey, Raskasta Joulua
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Stratovarius – fińska grupa powermetalowa. Założona w 1984 przez perkusistę i wokalistę Tuomo Lassila’e, basistę John Vihervä'e i gitarzystę Staffana Stråhlmana. W 1985 roku w szeregach zespołu pojawił się gitarzysta i wokalista Timo Tolkki, stając się z czasem jego niekwestionowanym liderem. Pierwszy album – Fright Night – został wydany w 1989 roku. W roku 1995 wykrystalizował się najbardziej znany skład zespołu – Timo Tolkki, Timo Kotipelto, Jari Kainulainen, Jens Johansson i Jörg Michael – który zarejestrował razem 7 płyt studyjnych. Trzy z nich uzyskały status złotej płyty w Finlandii: Visions, Destiny i Infinite. Największy sukces grupa osiągnęła w 1999, rok po wydaniu albumu Destiny, zdobywając w rodzimym kraju wiele nagród i wyróżnień (min. drugie miejsce w kategorii najlepszy zespół muzyczny). Na przestrzeni lat szczególnie dużą popularność poza Finlandią Stratovarius zdobył w Japonii^[3]. Na początku trzeciego tysiąclecia grupa kilkakrotnie wstrzymywała swoją działalność, głównie ze względu na stan zdrowia lidera. 3 kwietnia 2008 roku Timo Tolkki oświadczył, iż grupa definitywnie kończy swój żywot. Jeszcze w tym samym roku, w sierpniu, pozostali członkowie oświadczyli powrót zespołu, ale bez lidera. Już z udziałem nowego gitarzysty Matiasa Kupiainena Stratovarius nagrał album Polaris, którego premiera miała miejsce 21 maja 2009 roku.

Stratovarius został założony w 1984 roku w Helsinkach przez perkusistę i wokalistę Tuomo Lassila’e, basistę Johna Vihervä'e i gitarzystę Staffana Stråhlmana. Wcześniej zespół nosił nazwę Black Water. Początkowo muzyka grupy była bardzo ciężka, przypominała dokonania Black Sabbath, czy Ozzy’ego Osbourne’a. Jeszcze w 1984 roku z zespołu odszedł basista, a na jego miejscu pojawił się Jyrki Lentonen. Rok później, zaledwie tydzień przed koncertem w Aalborgu, odszedł również Staffan Stråhlman, W związku z potrzebą zdobycia nowego gitarzysty, Lassila zadzwonił do byłego kolegi Lentonena z Road Block – Timo Tolkkiego – z propozycją dołączenia do Stratovarius. Timo zgodził się i razem z nim grupa wyruszyła do Danii. Z czasem Lassila zrezygnował z roli wokalisty, powierzając tę rolę Tolkkiemu, który stał się głównym wokalistą zespołu. Był to również moment, w którym muzyka grupy stała się bardziej melodyjna oraz zaczęła nawiązywać do muzyki poważnej. W 1987 Finowie intensywnie koncertowali, stworzyli również pierwsze od czasu zmian w składzie demo (zawierające utwory „Future Shock”, „Fright Night” i „Night Screamer”). Po koncercie w Tavastia Club (Helsinki) CBS Finland podpisało z zespołem kontrakt. Pojawił się również nowy członek Stratovarius, klawiszowiec Antti Ikonen. W 1988 roku zarejestrowany został pierwszy singiel grupy: Future Shock/Witch Hunt, zaś z początkiem 1989 kolejny: Black Night/Night Screamer. W maju 1989 światło dzienne ujrzał pierwszy pełnowymiarowy album – Fright Night. Przez lato i jesień zespół intensywnie koncertował, wystąpił również na dużym festiwalu Giants Of Rock w Hämeenlinna, dzieląc scenę min. z Anthrax. Pod koniec 1989 z zespołu odszedł basista Jyrki Lentonen.

Na początku 1990 roku zespół rozpoczął prace nad nowym materiałem, jednak CBS straciło zainteresowanie grupą. Finowie nie poddali się, napisali wiele nowych utworów i ostatecznie postanowili nagrać następcę Fright Night. Z powodu braku kontraktu zespół musiał zarejestrować album na własny koszt. Timo Tolkki, oprócz wokali i gitar, zarejestrował wszystkie partie basu, mimo to iż na zdjęciach i we wkładce albumu pojawił się nowy basista Jari Behm. Wkrótce Jari opuścił grupę z powodu nie pasującego do muzyki Finów stylu. Drugi album nazwany Stratovarius II został wydany tylko w Finlandii na początku 1992 roku. Kasety demo z materiałem zostały rozesłane po całym świecie i Shark Records, po usłyszeniu utworu „Hands Of Time”, podpisał kontrakt z zespołem. Ostatecznie album z nową okładką i tytułem – Twilight Time – ukazał się w październiku 1992 roku w całej Europie. Wkrótce wydawnictwo trafiło na rynek japoński, trafiając w ciągu pięciu miesięcy do pierwszej dziesiątki najlepiej sprzedających się importowanych płyt w Japonii. Ostatecznie Twilight Time został najlepiej sprzedającym się albumem zagranicznym w Japonii w 1993 roku. Zespół w tym samym roku podpisał kontrakt z JVC Victor Entertainment w Japonii, która wydała w lipcu Twilight Time w swoim ojczystym państwie. W tym samym miesiącu Tolkki wyrusza po raz pierwszy do Japonii w ramach promocji albumu i ma okazje przekonać się o bardzo dużej popularności Stratovarius w tym kraju.

Przez cały rok 1993 zespół pisał i nagrywał nowe utwory. W momencie dołączenia nowego basisty Jari Kainulainena materiał na nowy album był w 70 procentach ukończony. W tym czasie Lassila miał problemy z obiema dłońmi i został wykluczony z nagrywania na 8 tygodni. Nagrywanie zostało zakończone z perkusistą Kingston Wall – Samim Kuoppamäkim. Ostatecznie Dreamspace ukazał się na świecie w lutym i marcu 1994 roku. W lipcu Stratovarius odbył pierwszą trasę po Japonii, grając koncerty w Tokio, Osace i Nagoi. Przed tą trasą zespół zagrał jeden koncert w Finlandii, będący pierwszym występem z nowym basistą.

Przez wiosnę i lato 1994 grupa pisała materiał na kolejny album. Tolkki spełnił swoje marzenie i nagrał album solowy Classical Variations and Themes, wydany w październiku 1994. Stratovarius zaś przez całe lato kończył prace nad nowym albumem. W międzyczasie Timo zrezygnował z dzielenia obowiązku gitarzysty i wokalisty. Zespół zatrudnił nowego wokalistę – Timo Kotipelto.

Kotipelto można już usłyszeć na wydanym w marcu 1995, czwartym albumie Finów Fourth Dimension, różniącym się znacznie od ich wcześniejszych propozycji. W ramach jego promocji grupa sukcesywnie koncertowała w Europie i Japonii. Sprzedaż albumu podwoiła sprzedaż Dreamspace. Po trasach koncertowych o odejście z zespołu zostali poproszeni Tuomo Lassila i Antti Ikonen. Głównym powodem był „brak chemii” oraz różnice muzyczne. Tak naprawdę nie potrafili oni zagrać tak, jak wyobrażał sobie gitarzysta. Tolkki i Kotipelto chcieli wnieść muzykę Stratovarius na nowy poziom. W związku z tym do zespołu dołączyli perkusista Jörg Michael (min. Rage, Saxon) i Jens Johansson (Yngwie Malmsteen). Episode okazał się kolejnym muzycznym krokiem naprzód. Stanowił on dawkę melodyjnego, szybkiego, ale również dramatycznego i symfonicznego metalu. Po raz pierwszy wykorzystano 40-osobowy chór i 20-osobową orkiestrę. Następny album, Visions, został wydany w kwietniu 1997 i wspiął się na piąte miejsce fińskich list przebojów. Utrzymywał się również przez 24 tygodnie na fińskim TOP 40. Album promowany był trasą koncertową, podczas której Stratovarius dał występy w Europie, Japonii i Południowej Ameryce. Ostatecznie płyta pokryła się złotem w Finlandii. Sukces ten świętowany był w Tavastia Club (Helsinki) 10 czerwca 1998. Podczas trasy koncertowej został zarejestrowany materiał na pierwszy w historii grupy album „live”. Zawierający 2 płyty CD Visions In Europe wydany został pod koniec marca 1998. Był on dużym sukcesem, zarówno komercyjnie, jak i artystycznie.

Od kwietnia 1998 roku zespół rozpoczął nagrywanie kolejnego, siódmego albumu studyjnego. Destiny nagrywany był przez wiosnę i lato tego samego roku. Pierwszy singiel SOS, zrealizowany 17 sierpnia, szybko wspiął się na trzecie miejsce najlepiej sprzedających się singli w Finlandii. Destiny zadebiutowało na pierwszym miejscu najlepiej sprzedających się albumów w Finlandii przed oficjalną premierą (5 października 1998). Na początku 1999 płyta pokryła się drugim w historii zespołu złotem. Był to początek sukcesów Stratovarius w tym roku. W fińskim magazynie „SFP” zespół wygrał głosowanie na najlepszy zespół metalowy w Finlandii, zaś teledysk do SOS został wybrany najlepszym metalowym teledyskiem w Finlandii w roku 1998. Po raz drugi Tolkki został wybrany najlepszym muzykiem w kraju. W kategorii „najlepszy zespół” Stratovarius uplasował się na drugim miejscu. Kotipelto zajął drugie miejsce w kategorii „najlepszy wokalista”. Destiny i SOS zajęły drugie miejsca w kategoriach: „najlepszy album” i „najlepszy utwór”. Tolkki i Kotipelto byli również nominowani w kategorii „Cudowna Osoba”. W drugiej połowie 1999 roku grupa rozpoczęła prace nad nowym albumem. Ósme studyjne dzieło Finów było jednym z najbardziej wyczekiwanych produkcji 2000 roku. Infinite został wydany 28 lutego i szybko pokrył się złotem w Finlandii. Zawiera on jeden z najbardziej rozpoznawalnych utworów zespołu, „Hunting High And Low”, do którego powstał również teledysk. W ramach promocji albumu grupa odbyła najdłuższą trasę koncertową w historii. Po powrocie z trasy koncertowej pod koniec 2000 roku zespół postanowił zrobić przerwę w działalności na czas nieokreślony.

Tolkki i Kotipelto wykorzystali przerwę na nagranie solowych albumów. W 2001 roku trudny do zdobycia materiał z singli, utwory bonusowe z różnych wydań regularnych płyt, oraz 4 nowe utwory znalazły się na kompilacji nazwanej Intermission.

Po długiej przerwie, trwającej ponad rok, zespół wrócił w lecie 2002 do studia aby zarejestrować kolejny album. Timo Tolkki napisał bardzo dużo materiału, aż 25 utworów. Zostały one podzielone na dwie płyty, które miały ukazać się w odstępie równego roku^[5]. Pierwsza część, zatytułowana Elements, Pt. 1, ukazała się 27 stycznia 2003 roku. Elements, Pt. 2, wbrew zapowiedziom lidera grupy, ukazał się jeszcze w tym samym roku, dokładnie 9 miesięcy później (27 października)^[6]. Muzyka zaprezentowana na tych wydawnictwach (w szczególności na pierwszej części) stanowiła kolejny krok do przodu zespołu, zawierając wiele elementów symfonicznych.

W 2004 roku doszło do nieoczekiwanych i nieprzyjemnych dla fanów zespołu wydarzeń. Tolkki przeżywał załamanie psychiczne. Na oficjalnej stronie zespołu pojawiły się różne niestworzone rzeczy wypisywane przez lidera grupy. Z zespołu odeszli perkusista i wokalista. W tym momencie przyszłość zespołu wisiała na włosku:

Gitarzysta zszokował fanów, oświadczając, iż za Kotipelto zatrudni wokalistkę, Katrine. Została nagrana z nią kaseta demo. Jednakże lider nie skupiał się na muzyce, snuł bardzo chaotyczne plany, robił wiele niezrozumiałych rzeczy:

Z czasem Tolkki doszedł do siebie. Ostatecznie, po wspólnym spotkaniu muzyków, Stratovarius postanowił kontynuować działanie w dotychczasowym składzie^[8]. Prace nad nowym wydawnictwem trwały od listopada 2004 do marca następnego roku. Album został zatytułowany po prostu Stratovarius. Muzyka zaprezentowana na nim była cięższa i mroczniejsza aniżeli wcześniejsze dokonania grupy. Płyta została wydana we wrześniu 2005 roku. Kilka miesięcy przed premierą, w lipcu, odchodzi wieloletni basista grupy, Jari Kainulainen. Powodem był „brak serca” do dalszego grania z zespołem. Jego miejsce objął Lauri Porra, grający min. w solowym zespole Timo Kotipelto – Kotipelto^[9]. Jari zaś 27 sierpnia 2005 stał się basistą Evergrey^[10].

Przez rok 2006 zespół intensywnie koncertował. Zapowiadany był również nowy album. Podobna sytuacja zaistniała w 2007 roku, zespół zaprezentował nawet nowy utwór, „The Last Night On Earth”^[11]. Jednak nowy album nie powstał. Natomiast 3 kwietnia 2008 roku Tolkki ogłosił rozwiązanie zespołu. Powodem miały być różnice muzyczne dzielące go i Timo Kotipelto oraz Jörga Michaela, a także napięcia w zespole^[12]. Gitarzysta założył nowy zespół, Revolution Renaissance, którego muzyka nawiązuje do albumów Episode i Visions^[13]. W sierpniu 2008 roku świat obiegła sensacyjna wiadomość, iż Stratovarius wraca w grono żywych, ale bez swego lidera. Nowym gitarzystą został Matias Kupiainen. Timo Tolkki złożył życzenie wszystkiego najlepszego dla nowego składu grupy^[14]. Materiał na 12 album studyjny zespołu powstał jesienią 2008 roku. Ostatecznie Polaris ukazał się 21 maja 2009 roku. Trzy dni później zespół miał wystąpić w Polsce, w klubie Progresja (Warszawa)^[15]. Jednak koncert został przełożony na bliżej nieokreślony termin z powodów techniczno-logistycznych^[16].

Obecny skład zespołu [edytuj | edytuj kod] Timo Kotipelto – śpiew (1994–2004, od 2005) Jens Johansson – instrumenty klawiszowe (od 1995) Lauri Porra – gitara basowa (od 2005) Matias Kupiainen – gitara (od 2008) Rolf Pilve - perkusja (od 2012) Muzycy koncertowi [edytuj | edytuj kod] Alex Landenburg – perkusja (2010)

Byli członkowie zespołu [edytuj | edytuj kod] Jyrki Lentonen – gitara basowa (1984–1989) John Vihervä – gitara basowa (1984) Tuomo Lassila – perkusja (1984–1995), śpiew (1984–1985) Staffan Stråhlman – gitara(1984) Mika Ervaskari (zmarły) – instrumenty klawiszowe (1984–1987) Timo Tolkki – gitara (1985–2008), śpiew (1985–1994), gitara basowa (1992) Antti Ikonen – instrumenty klawiszowe (1988–1995) Jari Behm – gitara basowa (1992–1993) Jari Kainulainen – gitara basowa (1993–2005) Jörg Michael – perkusja (1995–2004, 2005–2012) Miss K – śpiew (2004)

Źródło^[17].

Rok	Tytuł	Pozycja na liście
		FIN [a][18]	DEU [a][19]	SWE[a] [20]	CHE [a][21]	FRA [a][22]	BEL [a][23]	ESP [a][24]	JPN [a][25]	AUT [a][26]
1989	Fright Night Data: 11 maja 1989 Wydawca: CBS Finland	48	–	–	–	–	–	–	–	–
1992	Twilight Time Data: 20 lutego 1992 Wydawca: Bluelight	–	–	–	–	–	–	–	–	–
1994	Dreamspace Data: 1994 Wydawca: Noise Records	–	–	–	–	–	–	–	43	–
1995	Fourth Dimension Data: 1995 Wydawca: Noise Records	–	–	–	–	–	–	–	26	–
1996	Episode Data: lipiec 1996 Wydawca: Noise Records	21	–	–	–	–	–	–	20	–
1997	Visions Data: lipiec 1997 Wydawca: Noise Records	4	–	–	–	–	–	–	18	–
1998	Destiny Data: 1998 Wydawca: Noise Records	1	89	–	–	–	–	–	31	–
2000	Infinite Data: maj 2000 Wydawca: Nuclear Blast	1	28	–	–	–	–	–	29	–
2003	Elements, Pt. 1 Data: 27 stycznia 2003 Wydawca: Nuclear Blast	2	27	46	91	42	161	–	22	–
2003	Elements, Pt. 2 Data: 23 października 2007 Wydawca: Nuclear Blast	4	75	–	–	74		–	38	–
2005	Stratovarius Data: 5 września 2005 Wydawca: Sanctuary Records	4	58	37	92	88	–	93	39	–
2009	Polaris Data: 15 maja 2009 Wydawca: Edel Music AG	2	55	–	57	62	–	–	32	–
2011	Elysium Data: 12 stycznia 2011 Wydawca: earMUSIC	1	38	–	45	70	80	–	48	–
2013	Nemesis Data: 22 lutego 2013 Wydawca: Edel	3	41	44	30	82	59	32	37	62
2015	Eternal Data: 11 września 2015 Wydawca: earMUSIC	5	27	–	22	61	45	–	23	69
2022	Survive Data: 23 Września 2022 Wydawca: earMUSIC	1	30	–	6	125	126	–	32	63
„–” pozycja nie była notowana.

Rok	Tytuł	Pozycja na liście				Album
		FIN [27]	DEU [a][19]	CHE [28]	JPN [29]
1988	„Future Shock”	–	–	–	–	Fright Night
1989	„Black Night”	–	–	–	–
1992	„Break the Ice”	–	–	–	–	Twilight Time
1995	„Wings of Tomorrow”	–	–	–	–	–
1996	„Will the Sun Rise?”	–	–	–	–	Episode
	„Father Time”	–	–	–	–
1997	„Black Diamond”	–	–	–	–	Visions
	„Kiss of Judas”	–	–	–	–
1998	„SOS”	2	–	–	–	Destiny
2000	„Hunting High and Low”	4	–	–	–	Infinite
	„A Million Light Years Away”	14	–	–	–
	„It’s a mystery/Why are we here?”	–	–	–	–	–
2002	„Eagleheart”	2	–	–	–	Elements Pt.1
2003	„I Walk to My Own Song”	9	–	–	–	Elements Pt.2
2005	„Maniac Dance”	4	93	82	194	Stratovarius
2009	„Deep Unknown”	20	–	–	–	Polaris
2010	„Darkest Hours”	4	–	–	–	Elysium
„–” pozycja nie była notowana.

Rok	Tytuł	Pozycja na liście
		FIN[a] [18]	DEU [a][19]
1998	Live Visions of Europe Data: 1998 Wydawca: T&T Records	6	–
2012	Under Flaming Winter Skies – Live in Tampere (CD/DVD) Data: 29 czerwca 2012 Wydawca: earMUSIC	38	81
„–” pozycja nie była notowana.

Rok	Tytuł	Pozycja na liście
		FIN [30]	JPN [31]
2000	Infinite Visions Data: 11 listopada 2000 Wydawca: Nuclear Blast	–	–
2012	Under Flaming Winter Skies – Live in Tampere (DVD) Data: 29 czerwca 2012 Wydawca: earMUSIC	1	168
„–” pozycja nie była notowana.

Rok	Tytuł	Pozycja na liście
		FIN [a][18]	DEU [a][19]	CHE [a][21]	FRA [a][22]	JPN [25]
1997	The Past and Now Data: 30 czerwca 1998 Wydawca: Import	–	–	–	–	–
1999	The Chosen Ones Data: 9 listopada 1999 Wydawca: T&T Records	7	–	–	–	–
2000	14 Diamonds Data: 19 września 2000 Wydawca: Victor Entertainment	–	–	–	–	–
2001	Intermission Data: 26 czerwca 2001 Wydawca: Nulcear Blast	7	73	85	91	64
2006	Black Diamond: The Anthology Data: 24 kwietnia 2006 Wydawca: Nuclear Blast	–	–	–	–	–
2016	Best of Data: 6 maja 2016 Wydawca: earMUSIC	12	–	–	–	–
„–” pozycja nie była notowana.

Rok	Kategoria	Tytułem	Nagroda	Nota	Źródło
1998	Vuoden vientituote	Stratovarius	Emma-gaala	Laur	[32]

• Główne źródło historii w okresie 1984 – 2002: Historia Stratovarius na oficjalnej stronie zespołu. www.stratovarius.com. [dostęp 2012-05-19]. (ang.).

• Strona oficjalna (ang.)