Stanisław Trzebiński (lekarz)

Stanisław Trzebiński

Data i miejsce urodzenia	26 września 1861 Popowce
Data i miejsce śmierci	25 czerwca 1930 Wilno
Miejsce spoczynku	cmentarz Na Rossie, pochowany 27 czerwca 1930
Zawód, zajęcie	lekarz, historyk i filozof medycyny
Rodzice	Aniela z Podoskich Trzebińska, Adolf Trzebiński
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Trzebiński (ur. 26 września 1861 r.^[1] w Popowcach, zm. 25 czerwca 1930 r. w Wilnie) – polski lekarz, historyk i filozof medycyny^[2].

Wczesne dzieciństwo spędził w rodzinnych Łąkach. W 1871 r. zaczął uczyć się na pensji w Krzemieńcu, jego nauczycielem m.in. był Józef Antoni Beaupré^[3]. W 1873 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, uczył się m.in. razem z Bolesławem Krysiewiczem, Bernardem Chrzanowskim i Janem Panieńskim^[4]. Jesienią 1881 r. uzyskał świadectwo maturalne, przy czym jako jeden z czwórki uczniów z rocznika był zwolniony z części ustnej matury z uwagi na bardzo dobre wyniki z egzaminów pisemnych^[4].

Po ukończeniu szkoły w latach 1881–1882 studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim, działając w Towarzystwie Bratniej Pomocy i Czytelni Akademickiej. Następnie przeniósł się do Lipska, gdzie na tamtejszym Uniwersytecie przez 1,5 roku kontynuował studia medyczne. W latach 1884–1885 studiował na Uniwersytecie w Getyndze, a następnie na Uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie w 1886 r. uzyskał stopień doktora medycyny. Dyplom nostryfikował na Uniwersytecie w Dorpacie, uzyskując 26 maja 1888 r.^[5] drugi tytuł doktora medycyny. W 1899 r. podjął pracę w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie, pod kierunkiem Teodora Dunina^[6], kontynuując pracę na oddziale chirurgicznym Szpitala św. Łazarza w Krakowie u prof. Alfreda Obalińskiego^[7] i w poliklinice chorób żołądkowych w Berlinie. Od 1890 r. pracował na stanowisku lekarza fabrycznego i dominialnego w Obodówce, a następnie na takim samym stanowisku w majątku i cukrowni Wołoczyska^[2]. W okresie od 1906 do 1916 r. pracował w klinice neurologicznej Michaiła Łapinskiego na Uniwersytecie w Kijowie^[8]. Pracował też w laboratorium chemiczno–bakteriologicznym dr. Modrzewskiego przy Związkowej Lecznicy Polskiej^[2]. Nauczał również psychologii w szkołach średnich^[9].

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w Kijowie, pełniąc funkcje wiceprezesa, prezesa i sekretarza. Podczas wojny polsko-bolszewickiej aresztowany przez bolszewików jako zakładnik w momencie zbliżania się wojsk polskich do Kijowa, spędził w więzieniu w Charkowie 3,5 miesiąca. Powrócił do Polski w sierpniu 1921 r. i objął posadę w Urzędzie Zdrowia^[2].

17 maja 1922 r. otrzymał nominację na profesora zwyczajnego w katedrze historii i filozofii medycyny na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie z obowiązkiem wykładania także patologii ogólnej i doświadczalnej oraz prowadzenia zakładu patologii^[7]. Od 11 czerwca 1923 do 6 listopada 1923 był dziekanem Wydziału Lekarskiego USB^[7]. Trzebiński w miarę swoich skromnych środków wspomagał też Uniwersytet majątkowo^[10].

Od 30 września 1924 r. pracował w komisji nostryfikacyjnej dyplomów lekarskich i dyplomów na stopień doktora medycyny wydanych przez zagraniczne uczelnie, wraz z Kazimierzem Wacławem Karaffa-Korbuttem i Jerzym Stanisławem Alexandrowiczem, a pod kierownictwem dziekana Wydziału Zenona Orłowskiego. Od 28 października 1924 r., po zrzeczeniu się funkcji przez prof. J. Alexandrowicza, komisja pracowała w składzie dwuosobowym z dziekanem jako przewodniczącym^[7]. W 1926 r. zwolniony z obowiązku wykładania patologii ogólnej i doświadczalnej^[11][7], mógł poświęcić się w całości pracy na seminarium historii i filozofii medycyny oraz propedeutyki lekarskiej.

Był też pierwszym sekretarzem stałym Towarzystwa Lekarskiego Wileńskiego^[2] oraz redagował Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Wileńskiego^[1].

Po śmierci jego mózg był badany przez prof. Maksymiliana Rose, który również badał mózg marszałka Józefa Piłsudskiego^[12].

Autor kilkudziesięciu publikacji z dziedziny medycyny i filozofii medycyny, zaliczany do polskiej szkoły filozofii medycyny.

Syn Anieli z Podoskich Trzebińskiej i Adolfa Trzebińskiego. W sierpniu 1893 ożenił się z Honoratą z Komarów^[13] i miał 3 dzieci: Zygmunta Feliksa (1894–1926), Anielę (1895–1899) i Władysława (1899–1918)^[14].

• Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010.
• M. Rose, O mózgu ś. p. Prof. Stanisława Trzebińskiego. Badania uzupełnione wyjątkami z pamiętnika i dziennika Zmarłego, "Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego" 1935, R. 11, z. 3.
• A. Wrzosek, Życie i działalność naukowa Stanisława Trzebińskiego, "Archiwum Historii i Filozofii Medycyny" 1934, t. XIV.
• Uroczyste posiedzenie Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego poświęcone pamięci śp. prof.dr Stanisława Trzebińskiego, "Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego" 1930, R. 6, z. 4/5, s. I-XXII.
• Księga pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego. T. 2, Dziesięcieolecie 1919-1929
• Pamiętnik Profesora Stanisława Trzebińskiego, rękopis w posiadaniu rodziny. Częściowo opublikowany przez A. Wrzoska.

• Publikacje Stanisława Trzebińskiego w bibliotece Polona